Pujnavaj lingvoj: Malsamoj inter versioj

[nekontrolita versio]

Enhavo forigita Enhavo aldonita

Enteksta

Kiel registrite je 22:59, 6 jul. 2007

La Pŭinavaj lingvoj (ankaŭ Makú, Puinávean, Puinave-Macú, Puinave-Makua, Puinaveano) estas lingva familio de Brazilo, Kolombio, kaj Venezuelo. Makú estas la Portugala nomo, Puinaveano estas la Hispana. La nomo Makú estas pejorativa, devenante de la Jerala (Tupia lingvo) vorto signifanta "sklavo, subulo".

La Pŭinava familio devus esti ne konfuzita kun la Makua lingvo, kiu estas ankaŭ nomata per Macu aŭ Makú. Estas filumaj proponoj ligi la Makuan izolaĵon kun la Pŭinavaj lingvoj.

Familia divido

La Pŭinava familio konsistas el 9 lingvoj:

A. Kuri-Doua

1. Kuri-Doua (mortinta)

B. Hupda grupo

2. Hupda (alinome Hupdë, Ubde, Jupda, Hupdá, Ubdé)

3. Juhupa (alinome Yuhupde, Yahup)

C. Kaburía grupo

4. Nadöba (alinome Nadëb, Nadɨb, Hahöb, Shuriwai, Guariba, Wariva, Kaborí)

5. Kamána (alinome Kamã, Dâw)

D. Guariba

6. Gvariba (alinome Wariwa, Wariva)

E. Kakwa grupo

7. Kakua (alinome Cacua, Bara-Makú)

8. Nukaka (alinome Nukak-Macú, Nɨkâk, Macú del Guaviare, Guaviare Macusa, Nukak Makua)

F. Puinava

9. Pŭnava (alinome Guaipunavi, Waipunavi)

La Kuri-Doua estas nun estingiĝinta; ĝi havis 2 variantojn: la Kurikuriaí kaj la Doua.

Kaufman (1994) listas la Hupdan as sola lingvo kun 4 diversaĵoj: Tikié, Hupda, Yuhup, kaj Papurí. Pozzobon (1997) kaj Gordon (2005) listas la Hupdan kaj la Yuhupan kiel apartaj lingvoj.

La Gvariba estas listita en Kaufman (1994), sed ne aperas en Gordon (2005). Ĝi estas listita kiel alterna nomo en Pozzobon (1997) (?) .

Pozzobon (1997) grupas la Nukakan kun la Kakua en la Kakva grupigo dum Kaufman (1994) listas ilin aparte.

Gordon (2005) listas la Pŭinavan kiel izolitan lingvon dum Kaufman (1994) kaj Pozzobon (1997) inkludas en ĉi tiu familio.

Genetikaj rilatoj

La Pŭinava estas iam asociita kun la hipoteza Makroo-Pŭinava familio konsistanta el la Pŭinava kaj la Katukina familioj kaj la Ahuakéa, la Kaliana, kaj la Makua izolaĵoj (aldone la Ahuakéa, la Kaliana, kaj la Makua estas lokitaj kune en proponita Kaliana sub-grupigo).

Makroo-Pŭinava estas inkludita en la pli granda Makroo-Tukanoa familiaro de Joseph Greenberg. Alia pli granda grupigo estas Makroo-Makú de Morris Swadesh.

Eksteraj ligiloj

Ethnologue:
- Maku ~Makua
- Puinave ~La Pŭnava

Proel: Familia Puinave-Maku-a

Bibliografio

Campbell, Lyle. (1997). American Indian languages: The historical linguistics of Native America. New York: Oxford University Press. ISBN 0-19-509427-1. (~Indianaj lingvoj: La historio de lingvoj de Aŭtoĥtona Ameriko).
Gordon, Raymond G., Jr. (Ed.). (2005). Ethnologue: Languages of the world (15-a eld.). Dallas, TX: SIL Inte rnational. ISBN 1-55671-159-X. (Perreta versio: http://www.ethnologue.com). (~Ethnologue: Lingvoj de la mondo).

Greenberg, Joseph H. (1987). Language in the Americas. Stanford: Stanford University Press. (~Lingvo en Ameriko).
Kaufman, Terrence. (1990). Language history in South America: What we know and how to know more. En D. L. Payne (Ed.), Amazonian linguistics: Studies in lowland South American languages (pp. 13-67). Austin: University of Texas Press. ISBN 0-292-70414-3. (~Lingva historio en Sudameriko: Kio ni scias kaj kiel scii pli).
Kaufman, Terrence. (1992) Guta www.albume.net
Kaufman, Terrence. (1994). The native languages of South America. En C. Mosley & R. E. Asher (Eds.), Atlas of the world's languages (pp. 46-76). London: Routledge. (~La indiĝenaj lingvoj de Sudameriko).
Pozzobon, Jorge (1997). Langue, société et numération chez les Indiens Makú (Haut Rio Negra, Brésil). Jounal de la Société de Américanistes de París 83: 159-172. París.

@@ Linio 1: / Linio 1: @@
-'''Pŭinava''' (ankaŭ '''_Makú_''', '''_Puinávean_''', '''_Puinave_-_Macú_''', '''_Puinave_-Makua''', '''_Puinaveano_''') estas [[lingva familio]] de [[Brazilo]], [[Kolombio]], kaj [[Venezuelo]]. ''_Makú_'' estas la Portugala nomo, ''_Puinaveano_'' estas la Hispana. La nomo ''_Makú_'' estas _pejorative_, estante derivis de la [[_Jeral_]] ([[_Tupian_ lingvo]]) vorta signifo "sklavo, _underling_".
+La '''Pŭinavaj lingvoj''' (ankaŭ '''Makú''', '''Puinávean''', '''Puinave-Macú''', '''Puinave-Makua''', '''Puinaveano''') estas [[lingva familio]] de [[Brazilo]], [[Kolombio]], kaj [[Venezuelo]]. ''Makú'' estas la Portugala nomo, ''Puinaveano'' estas la Hispana. La nomo ''Makú'' estas pejorativa, devenante de la [[Jerala lingvo|Jerala]] ([[Tupia lingvo]]) <!--Ĉu tio implias ke la Jurala esta unu el diversaj Tupiaj lingvoj?--> vorto signifanta "sklavo, subulo".
-La Pŭinava familio devus ne esti konfuzita kun la [[Makua lingvo]], kiu estas ankaŭ sciata as ''_Macu_'' aŭ ''_Makú_''. Estas filumaj edziĝproponoj (ĉeneranta, liganta, bindanta) la Makua izoli kun Pŭinava.
+La Pŭinava familio devus esti ne konfuzita kun la [[Makua lingvo]], kiu estas ankaŭ nomata per ''Macu'' aŭ ''Makú''. Estas filumaj proponoj ligi la Makuan izolaĵon kun la Pŭinavaj lingvoj.
 ==Familia divido==
-Pŭinava konsistas de 9 lingvoj:
+La Pŭinava familio konsistas el 9 lingvoj:
-: A. _Kuri_-_Dou_
+: A. Kuri-Doua
-:: 1. '''[[_Kuri_-_Dou_]]''' ''(†)''
+:: 1. '''[[Kuri-Doua lingvo|Kuri-Doua]]''' ''(mortinta)''
-: B. _Hupda_ grupo
+: B. Hupda grupo
-:: 2. '''[[_Hupda_]]''' <small>(a.k.a. _Hupdë_, _Ubde_, _Jupda_, _Hupdá_, _Ubdé_)</small>
+:: 2. '''[[Hupda lingvo|Hupda]]''' <small>(alinome Hupdë, Ubde, Jupda, Hupdá, Ubdé)</small>
-:: 3. '''[[_Yuhup_]]''' <small>(a.k.a. _Yuhupde_, _Yahup_)</small>
+:: 3. '''[[Juhupa lingvo|Juhupa]]''' <small>(alinome Yuhupde, Yahup)</small>
-: C. _Kaburí_ grupo
+: C. Kaburía grupo
-:: 4. '''[[_Nadöb_]]''' <small>(a.k.a. _Nadëb_, _Nad_{{IFA|ɨ}}b, _Hahöb_, _Shuriwai_, _Guariba_, _Wariva_, _Kaborí_)</small>
+:: 4. '''[[Nadona lingvo|Nadöba]]''' <small>(alinome Nadëb, Nad{{IFA|ɨ}}b, Hahöb, Shuriwai, Guariba, Wariva, Kaborí)</small>
-:: 5. '''[[_Kamán_]]''' <small>(a.k.a. _Kamã_, _Dâw_)</small>
+:: 5. '''[[Kamana lingvo|Kamána]]''' <small>(alinome Kamã, Dâw)</small>
-: D. _Guariba_
+: D. Guariba
-:: 6. '''[[_Guariba_]]''' <small>(a.k.a. _Wariwa_, _Wariva_)</small>
+:: 6. '''[[Gvariba linfvo|Gvariba]]''' <small>(alinome Wariwa, Wariva)</small>
-: E. _Kakwa_ grupo
+: E. Kakwa grupo
-:: 7. '''[[_Cacua_]]''' <small>(a.k.a. _Kakua_, _Bara_-_Makú_)</small>
+:: 7. '''[[Kakua lingvo|Kakua]]''' <small>(alinome Cacua, Bara-Makú)</small>
-:: 8. '''[[_Nukak_]]''' <small>(a.k.a. _Nukak_-_Macú_, N{{IFA|ɨ}}_kâk_, _Macú_ _del_ _Guaviare_, _Guaviare_ _Macusa_, _Nukak_ Makua)</small>
+:: 8. '''[[Nukaka lingvo|Nukaka]]''' <small>(alinome Nukak-Macú, N{{IFA|ɨ}}kâk, Macú del Guaviare, Guaviare Macusa, Nukak Makua)</small>
-: F. _Puinave_
+: F. Puinava
-:: 9. '''[[_Puinave_]]''' <small>(a.k.a. _Guaipunavi_, _Waipunavi_)</small>
+:: 9. '''[[Pŭinava lingvo|Pŭnava]]''' <small>(alinome Guaipunavi, Waipunavi)</small>
-_Kuri_-_Dou_ estas nun [[estinginta lingvo|estinginta]]; ĝi havis 2 [[diversaj (lingvistiko)|diversaĵoj]]: _Kurikuriaí_ kaj _Dou_.
+La Kuri-Doua estas nun [[estingiĝinta lingvo|estingiĝinta]]; ĝi havis 2 variantojn: la ''Kurikuriaí'' kaj la Doua.
-_Kaufman_ (1994) (listoj, listas) _Hupda_ as sola lingvo kun 4 diversaĵoj: _Tikié_, _Hupda_, _Yuhup_, kaj _Papurí_. _Pozzobon_ (1997) kaj _Gordon_ (2005) listo _Hupda_ kaj _Yuhup_ as apartigi lingvoj.
+Kaufman (1994) listas la Hupdan as sola lingvo kun 4 diversaĵoj: ''Tikié, Hupda, Yuhup,'' kaj ''Papurí''. Pozzobon (1997) kaj Gordon (2005) listas la Hupdan kaj la Yuhupan kiel apartaj lingvoj.
-_Guariba_ estas listita en _Kaufman_ (1994), sed ne aperi en _Gordon_ (2005). Ĝi estas listita as alterna nomo en _Pozzobon_ (1997) (?) .
+La Gvariba estas listita en Kaufman (1994), sed ne aperas en Gordon (2005). Ĝi estas listita kiel alterna nomo en Pozzobon (1997) (?) .
-_Pozzobon_ (1997) (grupoj, grupas) _Nukak_ kun _Cacua_ en _Kakwa_ (grupanta, grupigo) dum _Kaufman_ (1994) (listoj, listas) ilin aparte.
+Pozzobon (1997) grupas la Nukakan kun la Kakua en la Kakva grupigo dum Kaufman (1994) listas ilin aparte.
-_Gordon_ (2005) (listoj, listas) _Puinave_ as [[izolita lingvo]] dum _Kaufman_ (1994) kaj _Pozzobon_ (1997) inkluzivi en ĉi tiu familio.
+Gordon (2005) listas la Pŭinavan kiel [[izolita lingvo|izolitan lingvon]] dum Kaufman (1994) kaj Pozzobon (1997) inkludas en ĉi tiu familio.
 ==Genetikaj rilatoj==
-Pŭinava estas iam asociita kun hipoteza [[Makroo-Pŭinava]] familio konsistanta de la Pŭinava kaj [[_Katukinan_]] familioj kaj la [[_Ahuaqué_]], [[_Kaliana_]], kaj Makua izolas (aldone _Ahuaqué_, _Kalianan_, kaj Makua estas lokita kune en proponis ''_Kalianan_'' sub-(grupanta, grupigo)).
+La Pŭinava estas iam asociita kun la hipoteza [[Makroo-Pŭinava]] familio konsistanta el la Pŭinava kaj la [[Katukina]] familioj kaj la [[Ahuakéa]], la [[Kaliana]], kaj la Makua izolaĵoj (aldone la Ahuakéa, la Kaliana, kaj la Makua estas lokitaj kune en proponita ''Kaliana'' sub-grupigo).
-Makroo-Pŭinava estas inkluzivita en [[Jozefo _Greenberg_]]'s pli granda ''Makroo-_Tucanoan_'' stoko. Alia pli granda (grupanta, grupigo) estas [[Morris Swadesh|Morrita Swadesh]]'s ''Makroo-_Makú_''.
+Makroo-Pŭinava estas inkludita en la pli granda ''Makroo-Tukanoa'' familiaro de [[Joseph Greenberg]].  Alia pli granda grupigo estas ''Makroo-Makú'' de [[Morris Swadesh]].
 ==Eksteraj ligiloj==
 * Ethnologue:
-** [http://www.ethnologue.com/show_family.asp?subid=90619 Makua]
+** [http://www.ethnologue.com/show_family.asp?subid=90619 Maku ~Makua]
-** [http://www.ethnologue.com/show_language.asp?code=pui _Puinave_]
+** [http://www.ethnologue.com/show_language.asp?code=pui Puinave ~La Pŭnava]
-* _Proel_: [http://www.proel.org/mundo/puinavean.htm _Familia_ _Puinave_-Makua]
+* Proel: [http://www.proel.org/mundo/puinavean.htm Familia Puinave-Maku-a]
 ==Bibliografio==
-* _Campbell_, _Lyle_. (1997). ''Indianaj lingvoj: La historio de lingvo de Aŭtoĥtona Ameriko''. (Nov-Jorkio, Novjorko): Oksforda Universitato Premi. ISBN 0-19-509427-1.
+* Campbell, Lyle. (1997). ''American Indian languages: The historical linguistics of Native America''. New York: Oxford University Press. ISBN 0-19-509427-1. (~''Indianaj lingvoj: La historio de lingvoj de Aŭtoĥtona Ameriko'').
-* _Gordon_, _Raymond_ G., Jr. (Ed.). (2005). ''Ethnologue: Lingvoj de la mondo'' (15-a ed.). _Dallas_, Tx: SIL internacia. ISBN 1-55671-159-X. (Surlinia versio: http://www.ethnologue.com).
+* Gordon, Raymond G., Jr. (Ed.). (2005). ''Ethnologue: Languages of the world'' (15-a eld.). Dallas, TX: SIL Inte rnational. ISBN 1-55671-159-X. (Perreta versio: http://www.ethnologue.com). (~''Ethnologue: Lingvoj de la mondo'').
-* _Greenberg_, Jozefo H. (1987). ''Lingvo en ameriko''. _Stanford_: Universitato Stanford Premi.
-* _Kaufman_, _Terrence_. (1990). Lingva historio en Sudameriko: Kio ni scii kaj kiel al scii pli. En D. L. _Payne_ (Ed.), ''_Amazonian_ lingvistiko: Studoj en _lowland_ Sudamerikaj lingvoj'' (pp. 13-67). _Austin_: Universitato de Teksaso Premi. ISBN 0-292-70414-3.
-* _Kaufman_, _Terrence_. (1992) _Guta_ [[www._albume_.(reto, neta)]]
-* _Kaufman_, _Terrence_. (1994). La indiĝenaj lingvoj de Sudameriko. En C. _Mosley_ & R. E. _Asher_ (_Eds_.), ''Maparo de la mondaj lingvoj'' (pp. 46-76). Londono: _Routledge_.
+* Greenberg, Joseph H. (1987). ''Language in the Americas''. Stanford: Stanford University Press. (~''Lingvo en Ameriko'').
-* _Pozzobon_, _Jorge_ (1997). _Langue_, _société_ et _numération_ _chez_ _les_ _Indiens_ _Makú_ (_Haut_ _Rio_ Negra, _Brésil_). ''_Jounal_ de la _Société_ de _Américanistes_ de _París_'' 83: 159-172. _París_.
+* Kaufman, Terrence. (1990). Language history in South America: What we know and how to know more. En D. L. Payne (Ed.), ''Amazonian linguistics: Studies in lowland South American languages'' (pp. 13-67). Austin: University of Texas Press. ISBN 0-292-70414-3.  (~Lingva historio en Sudameriko: Kio ni scias kaj kiel scii pli).
+* Kaufman, Terrence. (1992) Guta [[www.albume.net]]
+* Kaufman, Terrence. (1994). The native languages of South America.  En C. Mosley & R. E. Asher (Eds.), ''Atlas of the world's languages'' (pp. 46-76). London: Routledge.  (~La indiĝenaj lingvoj de Sudameriko).
+* Pozzobon, Jorge (1997). Langue, société et numération chez les Indiens Makú (Haut Rio Negra, Brésil). ''Jounal de la Société de Américanistes de París'' 83: 159-172. París.
 [[Kategorio:Lingvoj de Venezuelo]]
+<!--[[Kategorio:Pŭinavaj lingvoj| ]]-->
 [[en:Puinavean languages]]
-[[Kategorio:Aŭtomate tradukitaj, kontrolindaj]]
-<!--'''Puinavean''' (also '''Makú''', '''Puinávean''', '''Puinave-Macú''', '''Puinave-Maku''', '''Puinaveano''') is a [[language family]] of [[Brazil]], [[Colombia]], and [[Venezuela]]. ''Makú'' is the Portuguese name, ''Puinaveano'' is the Spanish. The name ''Makú'' is pejorative, being derived from the [[Jeral]] (a [[Tupian language]]) word meaning "slave, underling".
-The Puinavean family should not be confused with the [[Maku language]], which is also known as ''Macu'' or ''Makú''. There are phylum proposals linking the Maku isolate with Puinavean.
-==Family division==
-Puinavean consists of 9 languages:
-: A. Kuri-Dou
-:: 1. '''[[Kuri-Dou]]''' ''(†)''
-: B. Hupda group
-:: 2. '''[[Hupda]]''' <small>(a.k.a. Hupdë, Ubde, Jupda, Hupdá, Ubdé)</small>
-:: 3. '''[[Yuhup]]''' <small>(a.k.a. Yuhupde, Yahup)</small>
-: C. Kaburí group
-:: 4. '''[[Nadöb]]''' <small>(a.k.a. Nadëb, Nad{{IPA|ɨ}}b, Hahöb, Shuriwai, Guariba, Wariva, Kaborí)</small>
-:: 5. '''[[Kamán]]''' <small>(a.k.a. Kamã, Dâw)</small>
-: D. Guariba
-:: 6. '''[[Guariba]]''' <small>(a.k.a. Wariwa, Wariva)</small>
-: E. Kakwa group
-:: 7. '''[[Cacua]]''' <small>(a.k.a. Kakua, Bara-Makú)</small>
-:: 8. '''[[Nukak]]''' <small>(a.k.a. Nukak-Macú, N{{IPA|ɨ}}kâk, Macú del Guaviare, Guaviare Macusa, Nukak Maku)</small>
-: F. Puinave
-:: 9. '''[[Puinave]]''' <small>(a.k.a. Guaipunavi, Waipunavi)</small>
-Kuri-Dou is now [[extinct language|extinct]]; it had 2 [[variety (linguistics)|varieties]]: Kurikuriaí and Dou.
-Kaufman (1994) lists Hupda as a single language with 4 varieties: Tikié, Hupda, Yuhup, and Papurí. Pozzobon (1997) and Gordon (2005) list Hupda and Yuhup as separate languages.
-Guariba is listed in Kaufman (1994), but does not appear in Gordon (2005). It is listed as an alternate name in Pozzobon (1997) (?) .
-Pozzobon (1997) groups Nukak with Cacua in a Kakwa grouping while Kaufman (1994) lists them separately.
-Gordon (2005) lists Puinave as a [[language isolate]] while Kaufman (1994) and Pozzobon (1997) include within this family.
-==Genetic relations==
-Puinavean is sometimes associated with a hypothetical [[Macro-Puinavean]] family consisting of the Puinavean and [[Katukinan]] families and the [[Ahuaqué]], [[Kaliana]], and Maku isolates (additionally Ahuaqué, Kalianan, and Maku are placed together in a proposed ''Kalianan'' sub-grouping).
-Macro-Puinavean is included in [[Joseph Greenberg]]'s larger ''Macro-Tucanoan'' stock. Another larger grouping is [[Morris Swadesh]]'s ''Macro-Makú''.
-==External links==
-* Ethnologue:
-** [http://www.ethnologue.com/show_family.asp?subid=90619 Maku]
-** [http://www.ethnologue.com/show_language.asp?code=pui Puinave]
-* Proel: [http://www.proel.org/mundo/puinavean.htm Familia Puinave-Maku]
-==Bibliography==
-* Campbell, Lyle. (1997). ''American Indian languages: The historical linguistics of Native America''. New York: Oxford University Press. ISBN 0-19-509427-1.
-* Gordon, Raymond G., Jr. (Ed.). (2005). ''Ethnologue: Languages of the world'' (15th ed.). Dallas, TX: SIL International. ISBN 1-55671-159-X. (Online version: http://www.ethnologue.com).
-* Greenberg, Joseph H. (1987). ''Language in the Americas''. Stanford: Stanford University Press.
-* Kaufman, Terrence. (1990). Language history in South America: What we know and how to know more. In D. L. Payne (Ed.), ''Amazonian linguistics: Studies in lowland South American languages'' (pp. 13-67). Austin: University of Texas Press. ISBN 0-292-70414-3.
-* Kaufman, Terrence. (1992) Guta [[www.albume.net]]
-* Kaufman, Terrence. (1994). The native languages of South America. In C. Mosley & R. E. Asher (Eds.), ''Atlas of the world's languages'' (pp. 46-76). London: Routledge.
-* Pozzobon, Jorge (1997). Langue, société et numération chez les Indiens Makú (Haut Rio Negro, Brésil). ''Jounal de la Société de Américanistes de París'' 83: 159-172. París.
-[[Category:Puinavean languages| ]]
-[[Category:Languages of Venezuela]]-->