Stamenaro: Malsamoj inter versioj
| [kontrolita revizio] | [kontrolita revizio] |
DidCORN (diskuto | kontribuoj) eNeniu resumo de redakto |
DidCORN (diskuto | kontribuoj) e gimnoceo ---> gineceo; esperantigo de bildoteksto |
||
| Linio 1: | Linio 1: | ||
[[Dosiero:flor.png|thumb|[[Floro#Floreroj|Floreroj]]: 1. stiluso, 2. ovolujo, 3. florbazo, '''4. stameno''', 5. petalo, 6. stigmo, 7. karpelaro, 8. sepalo, 9. flortigo]] |
[[Dosiero:flor.png|thumb|[[Floro#Floreroj|Floreroj]]: 1. stiluso, 2. ovolujo, <br/>3. florbazo, '''4. stameno''', 5. petalo, <br/>6. stigmo, 7. karpelaro, 8. sepalo,<br/> 9. flortigo]] |
||
'''Stamenaro''' (aŭ '''[[androceo]]'''<ref> Plena Ilustrita vortaro 2002, p.86 </ref> el la grekaj ἀνδρός, viro, kaj οἶκος, domo) estas ĉiuj la [[stameno]]j, viraj organoj de [[floro]], ĉe la [[florplantoj]]. Stamenoj estas duparte: filamento (''filamentum'') estas la tigeto de stameno, kaj antero (''anthera'') estas la pintoj de la stamenoj kun [[poleno]], konsistante ĝenerale el du [[teko]]j. Kompare, la ina parto de la floroj estas la [[gineceo|karpelaro]]. |
'''Stamenaro''' (aŭ '''[[androceo]]'''<ref> Plena Ilustrita vortaro 2002, p.86 </ref> el la grekaj ἀνδρός, viro, kaj οἶκος, domo) estas ĉiuj la [[stameno]]j, viraj organoj de [[floro]], ĉe la [[florplantoj]]. Stamenoj estas duparte: filamento (''filamentum'') estas la tigeto de stameno, kaj antero (''anthera'') estas la pintoj de la stamenoj kun [[poleno]], konsistante ĝenerale el du [[teko]]j. Kompare, la ina parto de la floroj estas la [[gineceo|karpelaro]]. |
||
| Linio 5: | Linio 5: | ||
Simbolo de androceo en la [[floroformulo]] estas '''[[A]]'''. |
Simbolo de androceo en la [[floroformulo]] estas '''[[A]]'''. |
||
[[ |
[[Dosiero:Bluete-Schema.svg|eta|dekstra|Diagramo de perigina floro kun ovolujo supra; ĉi tie la perianto estas apartigita en sepalojn kaj petalojn: <br />1. Florbazo (Receptaculum) <br />2. Sepaloj<br />3. Petaloj<br />4. Stameno<br />5. Karpelaro]] |
||
Depende de la aranĝo oni povas distingi diversaj tipoj de androceoj: |
Depende de la aranĝo oni povas distingi diversaj tipoj de androceoj: |
||
| Linio 16: | Linio 16: | ||
* '''haplostemona''' – la androceo konsistas el unu cirklo (reduktita) |
* '''haplostemona''' – la androceo konsistas el unu cirklo (reduktita) |
||
La ina ekvivalento de la androceo nomiĝas [[ |
La ina ekvivalento de la androceo nomiĝas [[gineceo]] kaj estas la tuto de la inaj seksorganoj ([[karpelo]]j). |
||
== Konstruo de la androceo == |
== Konstruo de la androceo == |
||
La baza elelmento de la androceo estas la [[ |
La baza elelmento de la androceo estas la [[stameno]]j. Ili konsistas plejofte el [[filamento]] kaj [[antero]]. La antero konsistas el du tekoj,kiuj etas dividitaj de konektivo. Ĉiu teke konsitas el po 2 polensakoj. |
||
La polena patrina ĉelo formiĝas al [[Mejozo]] de haploidaj mikrosporoj ene de la plensakoj. Tra truo ili atingas la eksteron. |
La polena patrina ĉelo formiĝas al [[Mejozo]] de haploidaj mikrosporoj ene de la plensakoj. Tra truo ili atingas la eksteron. |
||
| Linio 27: | Linio 27: | ||
[[Image:Clivia miniata.jpg|thumb|left|androceo de ''Clivia miniata'']] |
[[Image:Clivia miniata.jpg|thumb|left|androceo de ''Clivia miniata'']] |
||
== Evoluo de la |
== Evoluo de la [[antero]]j == |
||
[[dosiero:Dionaea muscipula bluete.jpeg| |
[[dosiero:Dionaea muscipula bluete.jpeg|eta|floro de [[muŝkaptulo]] kun haplostemona androceo ĉirkaŭ la centra ina [[pistilo]]]] |
||
Kiel registrite je 23:52, 24 dec. 2019
3. florbazo, 4. stameno, 5. petalo,
6. stigmo, 7. karpelaro, 8. sepalo,
9. flortigo
Stamenaro (aŭ androceo[1] el la grekaj ἀνδρός, viro, kaj οἶκος, domo) estas ĉiuj la stamenoj, viraj organoj de floro, ĉe la florplantoj. Stamenoj estas duparte: filamento (filamentum) estas la tigeto de stameno, kaj antero (anthera) estas la pintoj de la stamenoj kun poleno, konsistante ĝenerale el du tekoj. Kompare, la ina parto de la floroj estas la karpelaro.
La nombro de stamenoj varias laŭ la familioj. Ĝi, kune kun la aranĝo kaj la koloro, estas distingilo por distingi la specioj.
Simbolo de androceo en la floroformulo estas A.
1. Florbazo (Receptaculum)
2. Sepaloj
3. Petaloj
4. Stameno
5. Karpelaro
Depende de la aranĝo oni povas distingi diversaj tipoj de androceoj:
- plastemona aŭ primare poliandra – multaj stamenoj; kiuj estas helice aranĝitaj (origina formo de la andoceo)
- sekundara poliandra – multaj stamenoj, verticile en pli granda nombro de cirkloj aranĝitaj
- diplostemona – la stamenoj estas aranĝitaj en du cirkloj
- haplostemona – la androceo konsistas el unu cirklo (reduktita)
La ina ekvivalento de la androceo nomiĝas gineceo kaj estas la tuto de la inaj seksorganoj (karpeloj).
Konstruo de la androceo
La baza elelmento de la androceo estas la stamenoj. Ili konsistas plejofte el filamento kaj antero. La antero konsistas el du tekoj,kiuj etas dividitaj de konektivo. Ĉiu teke konsitas el po 2 polensakoj.
La polena patrina ĉelo formiĝas al Mejozo de haploidaj mikrosporoj ene de la plensakoj. Tra truo ili atingas la eksteron.
La anteroj povas esti orientitaj al la flora centro. Tiam ili nomiĝas introrsaj. Ekstorsaj ili nomiĝas, se ili montras eksteren. Latrorsaj nomiĝas anteroj, kies polensakoj staras en sama distanco unu al la alia kaj ne montras en speciala direkto.
Evoluo de la anteroj
Referencoj
- ↑ Plena Ilustrita vortaro 2002, p.86
