Atlango

Lingvo Atlango estas evoluinta formo de Eŭrolango proponita de pola verkisto loĝanta en Svedio - Richard A. ANTONIUS. Ĝi estas klare esperantido, anstataŭ "Eŭrolango" kiu estis miksaĵo de Esperanto, Angla lingvo kaj Interlingvao.

Gramatiko

Prononco

Malsamas al Esperanto:

c=ĉ; j=ĝ; q=kŭ; y=j; w=ŭ; x=ŝ; zh=ĵ.

La akcento falas ofte en la antaŭlasta silabo, sed estas kelkaj vortoj kun akcento sur la lasta silabo, kiam la vorto finas per -all, stilistika nedeviga finaĵo por adjektivoj kaj adverboj.

En poezio oni rajtas uzi apostrofon anstataŭ substantiva finaĵo -o, kiel en Esperanto: Dom´ , hem´ , popol´ , sol´.

Morfologio

Substantivoj

La substantivoj finas per -o, adjektivoj per -a , adverboj per -e (aŭ -all pro stilaj kialoj). Male al Ido, Artlango uzas la finaĵon -j (skribata -y) kaj ne -s kiel pluralon. Adjektivoj ne varias en pluralo.

Atlango havas nedevigan objektan akuzativon -n kiel Ido, kaj konservis la direktan akuzativon -en. Ekzemploj: mi la pordon vida, sed mi vida la pordo ("mi vidas la pordon"); Mi akompo Tu al la stasyo ("mi akompanos vin al stacio"), 'Mi akompo Tu stasyon ("mi akompanos vin stacion") aŭ Mi akompo Tu la stasyen ("mi akompanos vin stacien"). Oni povas uzi la vorteto on anstataŭ -n por indiki akuzativon: Yagando on drakoy (ĉasante drakojn).

Verboj

Verbaj infinitivoj kaj pasinta tempo finas per -i: esti = "esti" aŭ "estis". La estanta tempo finas per -a (kiel la adjektivo): ama = "amas" aŭ "ama". La estonta tempo finas per -o (kiel la substantivo): "amo" = "amos" aŭ "amo". Estas tri formoj por imperativo:

• -es;
• je la pura radiko;
• je la vorteto Ke

Ekzemple: Dares, Dar, Ke dar = "donu".

Krom tiuj tempoj, estas ankaŭ la perfekta futuro (-os), la perfekta pasinta (-is) kaj la perfekta kondiĉa (-us): Daros ("estos doninto"); Daris ("estis doninto"); Darus ("estus doninto").

Pronomoj

Personaj pronomoj: mi= mi; ti= ci; li= ri (neŭtra tria persona pronomo); hi= li (vira); xi= ŝi; ci= ĝi; to= ĝi; mu= ni; tu= vi; lu= ili (homa); cu= ili (nehoma); lu= ili (nehoma); se= si; le= oni. Oni povas anstataŭigi xi per teno kaj ci aŭ to per tado. Oni povas meti e- antaŭ pronomo por eŭfonio (emi, etu, ktp.). Por formi posesivon, oni aldonis -r: mir= "mia", tur= "via", ktp, aŭ -ra pro eŭfonio (mira, tura, ktp.), aŭ -stra (mistra, tustra) pro emfazo.

Artikolo

Definita artikolo la sed estas averto, kiel en Fundamento de Esperanto, "homoj al kiuj la uzo de artikolo ofertas difikulton, povas, en unuaj tempoj, tute ne uzi ĝin". Kaj, en poezio, oni povas uzi la pli mallonga formo l´: di la popolo- dil´ popol´, de la domo- del´ dom´, - aŭ simple ne uzi la artiklo.

Korelativoj

Atlango havas artfaritajn korelativojn:

Q- demandaj kaj rilataj ALG- nedefinitaj T- montraj

modo -e: qe? - kiel alge - iel te - tiel

loko -ey: qey? - kie? algey - ie tey-ĉi - tie trey - tie

tempo -em: qem? - kiam? algem - iam tem - tiam

kaŭzo -el: qel? - kial? algel - ial tel - tial

kvanto -er: qer? - kiom? alger - iom ter - tiom

direkto -en: qen? - kien? algen - ien ten - tien

TR- montra (ĉi, proksima) C- kolektiva N- negativa

modo -e: tre - ĉi tiel ce - ĉiel ne - neniel

loko -ey: trey - ĉi tie cey - ĉie ney - nenie

tempo -em: trem - ĉi tiam cem(e) - ĉiam nem(e) -neniam

kaŭzo -el: trel - ĉi tiel cel - ĉiel nel - neniel

Kvanto -er: cer - ĉiom ner - neniom

direkto -en: tren - ĉi tien cen - ĉien nen -nenien

Ekzempletoj

La ideo pri mondoliteraturo qan Herder kay Goethe konseptis cefe el vidopunto di arto, aqeris naw el la vidopunto di la syenso mem ple grana importento. Nam el la komuna posesadoy di la homajo no esta te ver universall kay internasyall qe syenso. Ma ca komunikando kay propagando di la syenso uza moyengo di la lango kay do internasejo di la syenso nerezisteble postula internasejo di lango. Si mu konsideros, ke oje multa syensala verkoy, spesyale lernobukoy, translangatas in deko-du aw ple de alya langoy, do mu komprinos, qe groza qanto de laboro podu esti sparata, si bukoy cey in la mondo estodu komprinata te jenerale qe eksemple musiknotoy aw logaritma tabeloy.

Traduko:

La ideo pri mondliteraturo, kiun Herder kaj Goethe konceptis ĉefe el la vidpunkto de la arto, akiris nun el la vidpunkto de la scienco multe pli gravan signifon. Ĉar el la komunaj posedaĵoj de la homaro, neniu estas tiel vere ĝenerala kaj internacia kiel la scienco. Sed ĉiu komunikado kaj disvastigado de la scienco uzas la helpilon de la lingvo kaj tial la internacieco de la scienco nerezisteble postulas la internaciecon de la lingvo. Se ni konsideras, ke nuntempe kelkaj sciencaj verkoj, precipe lernolibroj, estas tradukitaj en dek du au pli da fremdaj lingvoj, tiam ni komprenas, kiom granda kvanto da laboro povus esti ŝparata, se libroj ĉie en la mondo povus esti tiel ĝenerale komprenataj kiel ekzemple la muziknotoj aŭ logaritmaj tabeloj.

Aliaj ekzempletoj

• La maristoy abandini la brulanta navyo (La maristoj forlasis la brulantan ŝipon);
• Sobre totyo, Tu esteba forta (Antaŭ ĉio, vi devas esti forta);
• Mi astina de alkoholo (Mi abstinas alkoholon);
• Mi ne akseptoda la dogmo di ta Eklesyo (Mi ne povas akcepti la dogmon de tiu Eklezio);
• Mi akseptis ke Tu prava (Mi akceptis, ke vi pravas);
• Xi akyusis hi pri la klepto di xir auto (Ŝi akuzis lin pri la rabo de ŝia auto);
• Mi kostoma dormis tarde (Mi kutimas dormi malfrue);
• Mi kabdolora (Mi kapdoloras);
• Mi ne poda spendis du horoy kun ta persuno (Mi ne povas pasigi du horoj kun tiu persono";
• Qa-s tur oldero (Kio estas via aĝo?);
• To esta la simbolo kay la flago di Atlango kay di Atlangista mobando totyemonda (Tio estas la simbolo kaj la flago de Atlango kaj de Atlangista movado tutmonda).

Plia ekzemplo

La lango Atlango esta la nova propondo di neutrala, lango internasya bazita

sur la cefa langoy di Europo, cefa langoy konstruktita kay la lango Latina. Atlango esta la lango angloromaneska. Atlango esta muy belsonida in pronunso kay facila por lerno. La langokreinto utiligis la aqeroy historyall di la multa kreintoy -interlingwistoy kay tambe sen inspiri pe Esperanto, Ido kay Interlingua...

Ekstera ligo

• Retejo pri Atlango (en atlanga kaj angla)