Leptono: Malsamoj inter versioj
[nekontrolita versio] | [nekontrolita versio] |
e roboto aldono de: la:Lepton |
Goren (diskuto | kontribuoj) Neniu resumo de redakto |
||
Linio 1: | Linio 1: | ||
'''Leptono''' estas |
'''Leptono''' estas subatoma [[partiklo]] kun entjerplusduona [[spino (fiziko)|spino]] ([[fermiono]]), kiu ne havas iun internana strukturon kaj ne partoprenas en [[forta nuklea forto|fortaj interagoj]]. La etimo de la vorto ''leptono'' estas de [[greka lingvo|greka]] vorto λεπτός, kiu signifas "malpeza". La terminon enkondukis [[Leon Rosenfeld]] en [[1948]] pro la fakto ke ĉiuj konataj tiatempe leptonoj havis ege malpli grandajn [[maso]]j ol kompundaj "pezaj" partikloj [[bariono]]j. Nuntempe tiu ĉi termino ne plu estas vera, ĉar ekzemple [[taŭono]] estas preskaŭ duoble pli peza ol tiaj barionoj kiel [[protono]] aŭ [[neŭtrono]]. |
||
La familio de la leptonoj enhavas la [[elektrono|elektronojn]], la [[muono|muonojn]], la [[taŭno|taŭnojn]], kaj iliajn respektivajn [[neŭtrino]]jn. |
La familio de la leptonoj enhavas la [[elektrono|elektronojn]], la [[muono|muonojn]], la [[taŭno|taŭnojn]], kaj iliajn respektivajn [[neŭtrino]]jn. Laŭ [[standarda modelo]] estas tri ''generacioj'' de leptonoj: |
||
⚫ | |||
*Unua: [[elektrono]], [[elektrona neŭtrino]] |
|||
*Dua: [[muono]], [[muona neŭtrino]] |
|||
*Tria: [[taŭono]], [[tau-neŭtrino]] |
|||
⚫ | |||
{| border="1" |
{| border="1" |
||
Linio 40: | Linio 45: | ||
{{el}} http://hyperphysics.phy-astr.gsu.edu/hbase/particles/lepton.html <!-- en:Leptons en->eo:Leptonoj --> |
{{el}} http://hyperphysics.phy-astr.gsu.edu/hbase/particles/lepton.html <!-- en:Leptons en->eo:Leptonoj --> |
||
{{el}} http://www.aip.org/history/electron/jjsound.htm <!-- hu:Thomson beszél az elektron felfedezéséről (hangfelvétel) hu->eo:_Thomson_ _beszél_ _az_ elektrono _felfedezéséről_ (_hangfelvétel_) --> |
{{el}} http://www.aip.org/history/electron/jjsound.htm <!-- hu:Thomson beszél az elektron felfedezéséről (hangfelvétel) hu->eo:_Thomson_ _beszél_ _az_ elektrono _felfedezéséről_ (_hangfelvétel_) --> |
||
[[Kategorio:Subatomaj partikloj]] |
[[Kategorio:Subatomaj partikloj]] |
Kiel registrite je 22:29, 9 jul. 2008
Leptono estas subatoma partiklo kun entjerplusduona spino (fermiono), kiu ne havas iun internana strukturon kaj ne partoprenas en fortaj interagoj. La etimo de la vorto leptono estas de greka vorto λεπτός, kiu signifas "malpeza". La terminon enkondukis Leon Rosenfeld en 1948 pro la fakto ke ĉiuj konataj tiatempe leptonoj havis ege malpli grandajn masoj ol kompundaj "pezaj" partikloj barionoj. Nuntempe tiu ĉi termino ne plu estas vera, ĉar ekzemple taŭono estas preskaŭ duoble pli peza ol tiaj barionoj kiel protono aŭ neŭtrono.
La familio de la leptonoj enhavas la elektronojn, la muonojn, la taŭnojn, kaj iliajn respektivajn neŭtrinojn. Laŭ standarda modelo estas tri generacioj de leptonoj:
- Unua: elektrono, elektrona neŭtrino
- Dua: muono, muona neŭtrino
- Tria: taŭono, tau-neŭtrino
Ŝargoj de ĉiuj konataj leptonoj estas negativaj (elektrono, muono, taŭno), aŭ neŭtraj (neŭtrinoj). Ŝargoj de iliaj kontraŭpartikloj estas, male, pozitivaj aŭ neŭtraj.
Nomo | Ŝarĝo | Pezo (GeV) |
---|---|---|
Elektrono | -1 | 0,000511 |
Elektrona neŭtrino | 0 | 0 |
Muono | -1 | 0,1066 |
Muona neŭtrino | 0 | 0 |
Taŭno | -1 | 1,784 |
Taŭna neutrino | 0 | 0 |
Vidu ankaŭ jenon:
Eksteraj ligiloj
greke http://pdg.lbl.gov greke http://hyperphysics.phy-astr.gsu.edu/hbase/particles/lepton.html greke http://www.aip.org/history/electron/jjsound.htm