Ŝabele: Malsamoj inter versioj
| [kontrolita revizio] | [kontrolita revizio] |
Enhavo forigita Enhavo aldonita
Kani (diskuto | kontribuoj) |
Neniu resumo de redakto |
||
| Linio 17: | Linio 17: | ||
La fonto de la rivero Shebelle estas adorita de la [[Arsi Oromo]] kaj la [[Sidamoj]]. Ĝi estas ĉirkaŭita de sankta [[arbaro]] de [[junipero]], kiu ekde [[1951]] estis sub la protekto de [[Islamo|islamaj]] Arsi.<ref>J. Spencer Trimingham, ''Islam in Ethiopia'' (Oxford: Geoffrey Cumberlege for the University Press, 1952), p. 260.</ref> |
La fonto de la rivero Shebelle estas adorita de la [[Arsi Oromo]] kaj la [[Sidamoj]]. Ĝi estas ĉirkaŭita de sankta [[arbaro]] de [[junipero]], kiu ekde [[1951]] estis sub la protekto de [[Islamo|islamaj]] Arsi.<ref>J. Spencer Trimingham, ''Islam in Ethiopia'' (Oxford: Geoffrey Cumberlege for the University Press, 1952), p. 260.</ref> |
||
En 1989 danke al helpo de [[Sovetunio|sovetaj]] inĝenieroj, estis konstruita la [[akvobaraĵo]] Melka Wakena en la Supra Ŝebele ĉe la [[Montaro Bale]]. Produktante 153 megavatojn, tiu akvobaraĵo estas la plej granda [[Hidroelektra centralo]] de Etiopio.<ref>Lulseged Ayalew, [http://www.mediaethiopia.com/Engineering/Lulseged_on_hydroelectric.htm "Something that We Need to Know about Our River’s Hydropower Potential"]. |
En 1989 danke al helpo de [[Sovetunio|sovetaj]] inĝenieroj, estis konstruita la [[akvobaraĵo]] Melka Wakena en la Supra Ŝebele ĉe la [[Montaro Bale]]. Produktante 153 megavatojn, tiu akvobaraĵo estas la plej granda [[Hidroelektra centralo]] de Etiopio.<ref>Lulseged Ayalew, [http://www.mediaethiopia.com/Engineering/Lulseged_on_hydroelectric.htm "Something that We Need to Know about Our River’s Hydropower Potential"]. Konsultita la 20an de aprilo de 2006</ref> |
||
<!-- |
<!--La ĵusa historio de la Shabelle estis markita de ofta detrua inundaro. Oni diras, ke la Shabelle inundiĝis ĉiujn jarojn antaŭ la [[1960aj jaroj]]; tiu jardeko vidis nur du detrueĝjn inundojn, nome la ''hidigsajlej'' de 1965, kaj la ''soogudud'' de 1966. En la [[1970aj jaroj]], la plej detrua inundo estis la ''kabahaj'' de 1978.<ref name=Ayele-35>Ayele Gebre-Mariam, [http://www.nccr-north-south.unibe.ch/publications/Infosystem/On-line%20Dokumente/Upload/AGM_CriticalIssueLand.pdf ''The Critical Issue of Land Ownership''], Working Paper No. 2 (Bern: NCCR North-South, 2005), pp. 35f (konsultita la 19an de januaro de 2009)</ref> En 1996, inundoj detruis tri ''woreda'' en Etiopio. La 23an de oktobro de 1999, la rivero neatendite inundiĝis meze de la nokto, detruante hejmojn es and crops in 14 out of the 117 kebeles in [[Kelafo (woreda)|Kelafo]] woreda, as well as 29 of the 46 kebeles in neighboring [[Mustahil (woreda)|Mustahil]] woreda. According to the local authorities, 34 people and an estimated 750 livestock died, with 70,000 affected by the floods and in need of assistance.<ref>[http://www.africa.upenn.edu/eue_web/som1199.htm "Drought and Floods: Stress Livelihoods and Food Security in the Ethiopian Somali Region"] UNDP Emergencies Unit for Ethiopia report, dated November 1999 (accessed 28 December 2008)</ref> Two more recent floods was the ''dawdle'' in 2003, when about 100 livestock and 119 people were washed away, and the flood of April 2005, when about 30,000 persons were surrounded by floodwaters and 2000 camels and 4000 shoats had been washed away by flood; some locals consider this the worst flood in 40 years.<ref name=Ayele-35/> |
||
In late April 2005, heavy rains generated widespread flooding throughout [[Somali Region, Ethiopia]] as well as Somalia, and caused the Shebelle River to burst its [[Stream bank|bank]]s. In May of that year, the flooding in the Somali Region alone had caused over 100 confirmed deaths and widespread property damage affecting over 100,000 persons. The floods have also destroyed shelters housing 25,000 Somali refugees in [[Kenya]].--> |
In late April 2005, heavy rains generated widespread flooding throughout [[Somali Region, Ethiopia]] as well as Somalia, and caused the Shebelle River to burst its [[Stream bank|bank]]s. In May of that year, the flooding in the Somali Region alone had caused over 100 confirmed deaths and widespread property damage affecting over 100,000 persons. The floods have also destroyed shelters housing 25,000 Somali refugees in [[Kenya]].--> |
||
Kiel registrite je 10:10, 9 feb. 2009
La rivero Ŝebele aŭ Ŝabele (en somala Webi Shabeelle) naskiĝas en la altaj teroj de Etiopio, kaj poste fluas sudoriente al Somalio al Mogadiŝo. Ĉe Mogadiŝo ĝi turniĝas krute sudokcidente, kie ĝi sekvas la marbordon. Sub Mogadiŝo la rivero iĝas sezona. Plej parto de jaroj la rivero sekiĝas ĉe la enfluo de la rivero Juba, dum en sezonoj de granda pluvo la rivero atingas la riveron Juba kaj tiele la Hindan Oceanon.
Ties nomo devenas el la somala, Wabi Shabeelle kio signifas "Rivero Leopardo/Tigro". Laŭ la statistika resumo de Etiopio por 1967/68, la rivero Ŝebele estas 1130 km longa, etende por 1000 km en Etiopio kaj 130 en Somalio. La rivero donas sian nomon al la somaliaj administraj regionoj de la rivero Ŝabele, konsiste el Shabeellaha Dhexe kaj Shabeellaha Hoose.
Pasintece, la areo de la rivero Shebelle estis tre afektita de malsanoj transmititaj de la muŝo cece, sed ŝajne ili estis forigitaj almenaŭ en kelkaj partoj de la valo de la Shebelle.
Alfluantoj
La Shebelle havas nombrajn alfluantoj, kaj sezonaj kaj konstantaj riveroj. Inter ili:
La Fafen atingas la Ŝebelen nur dum inundoj; ties fluo kutime foriras antaŭ atingi la ĉefan riveron.
Historio
La fonto de la rivero Shebelle estas adorita de la Arsi Oromo kaj la Sidamoj. Ĝi estas ĉirkaŭita de sankta arbaro de junipero, kiu ekde 1951 estis sub la protekto de islamaj Arsi.[1]
En 1989 danke al helpo de sovetaj inĝenieroj, estis konstruita la akvobaraĵo Melka Wakena en la Supra Ŝebele ĉe la Montaro Bale. Produktante 153 megavatojn, tiu akvobaraĵo estas la plej granda Hidroelektra centralo de Etiopio.[2]
Vidu ankaŭ
Notoj
- ↑ J. Spencer Trimingham, Islam in Ethiopia (Oxford: Geoffrey Cumberlege for the University Press, 1952), p. 260.
- ↑ Lulseged Ayalew, "Something that We Need to Know about Our River’s Hydropower Potential". Konsultita la 20an de aprilo de 2006