Uzanto:UNiesert/provejo: Malsamoj inter versioj

← Iru al antaŭa ŝanĝo Iru al sekvanta ŝanĝo →

Enhavo forigita Enhavo aldonita

Enteksta

Kiel registrite je 15:24, 18 jul. 2011

Jakob Moneta (nask. 11-a de novembro 1914 en Błażowa, orienta Galicio) estas germana ĵurnalisto kaj politikisto (PDS/Die Linke). De 1962 ĝis 1978 li estis ĉefredaktoro de la revuo „Metall“, eldonita de la sindikato IG Metall.

Biografio

Moneta devenas el juda familio. La patro estas teksaĵkomercisto. Post pogromo en 1918 la familio fuĝas al Kolonjo. Jakob frekventas judan reform-real-gimnazion. Post la abituro 1933 li aliĝas al la junulara ligo SJVD de la Socialista Laborista Partio (SAP) kaj engaĝiĝas en laborista sportklubo.

Fine de 1933 Jakob Moneta forlasas Germanion por labori en kibuco en Palestino. Tie li organizas strikojn por la 8-hora labortago kaj kunlaboras kun araboj. Post la araba ribelo 1936-1939 Moneta forlasas cionismon kaj la kibucon kaj la britoj arestas lin dum 27 monatoj. Post la liberiĝo li fariĝas ĵurnalisto.

En 1948 li revenas al Kolonjo, kie li aliĝas al la germana sekcio (IKD) de la trockista 4-a Internacio. Li fariĝas redaktoro de la tradicia SPD-organo Rejna gazeto kaj membro de la Socialdemokrata Partio de Germanio (SPD). Fine de 1953 li fariĝas sociala ataŝeo de la germana ambasado en Parizo. Krom sia oficiala laboro li engaĝiĝas - nerimarkite de siaj dungantoj - por la alĝeria liberiga fronto (FLN).

En 1962 li denove revenas al Kolonjo kaj la sindikato IG Metall faras lin ĉefredaktoro de sia membrogazeto „Metall“, poste ankaŭ de „Der Gewerkschafter“, kiujn li gvidas ĝis sia pensiiĝo en 1977. Sub lia gvido la eldonkvanto de „Metall“ rapide kreskas de 1,5 al 2,2 milionoj da ekzempleroj. Artikolojn kaj reporteraĵojn verkis interalie Ernest Mandel kaj Günter Wallraff.

En 1976 Moneta iniciatas la inviton de Wolf Biermann, kies fama Kolonja koncerto rezultas la malpermeson reveni al orienta Berlino kaj la perdon de la GDR-a ŝtataneco.

En 1990 SPD eksmembrigas lin post 40-jara membreco. Li poste membriĝas en PDS kaj estas estrarano ĝis 1995.

Paralele al sia profesia ĵurnalista laboro li pseŭdonime verkas artikolojn por multaj, ĉefe maldekstraj publikaĵoj.

Moneta dufoje vidviĝis kaj havas unu filinon.

Citaĵoj

„ Das Vermögen der drei reichsten Menschen ist zusammen so groß wie das Bruttosozialprodukt der 48 ärmsten Länder der Erde. Das darf nicht sein. ”		„ La havaĵo de la tri plej riĉaj homoj kune estas same granda kiel la nacia brutto-produkto de la 48 plej malriĉaj landoj de la tero. Tio ne rajtas esti. ”
— Jakob Moneta

Intervjuoj

Ŝtato, kie judoj kaj araboj kunvivas … ("Ein Staat, in dem Juden und Araber zusammen leben...") germane - Luigi Wolf parolis kun Jakob Moneta pri la kaŭzoj de perforto kaj pri liaj spertoj en tiu lando.
Sen la laboristoj ne eblas ion atingi ("Ohne die Arbeiter ist nichts zu erreichen") germane - Hans-Gerd Öfinger parolas kun Jakob Moneta pri ŝancoj, malfacilaĵoj kaj strategio por nova maldekstra partio. En Neues Deutschland, 16-a julio 2005
Filmo: „Jakob Moneta. Judo – sindikatano - socialisto“ . Filmo de Juri Hälker, 90-minuta, spektebla en 36 ĉapitroj, esperante subtekstitaj. Filmbiografio. Jakob Moneta parolas pri sia vivo.

Publikaĵoj (elekto)

libroj

Die Kolonialpolitik der französischen KP, Hannover 1968
Aufstieg und Niedergang des Stalinismus. Zur Geschichte der KPdSU, ISP Verlag, Frankfurt 1971 (gemeinsam mit Ernest Mandel)
Norbert Blüm. Herz-Jesu-Marxist oder kapitalistischer Propagandist? Frankfurt a. M 1985 ISBN 3-88332-088-9
Mehr Macht für die Ohnmächtigen : Reden und Aufsätze, Frankfurt a. M. 1991 ISBN 3-88332-177-X (daraus Mehr Gewalt für die Ohnmächtigen)
Solidarität im Zeitalter des Skeptizismus : Kommentare aus drei Jahrzehnten, Köln 2004

eseoj (enretaj)

Schweizer Erfahrungen oder das Unbehagen in der Sattheit, Online-Fassung eines in Heft 3 der aufklärung (Jahrgang 1952) erschienenen Textes
50 Jahre DGB - Rückblick und Ausblick, UTOPIE kreativ, H. 111 (Januar 2000), S. 34 - 44 (PDF-Datei; 73 kB)
Die Falten von Margot Honecker, Jakob Moneta antwortet Wolf Biermann, Sozialistische Zeitung Nr.24 vom 22. November 2001, Seite 14
Genug für alle - Warum gerade in Krisenzeiten Reiche etwas abgeben und den Wohlstand der Gesellschaft mehren müssen Jüdische Allgemeine vom 1. Juli 2010, Seite 1

Eksteraj ligiloj

Informoj pri UNiesert/provejo en katalogo de la Germana Nacia Biblioteko (germane)
Bio-bibliografiaj informoj pri Jakob Moneta ĉe: Trotskyana.net (angle) (PDF-formate; 154 kB)
Artikel zum 85. Geburtstag Monetas aus der SoZ
Über die Ethik der Solidarität. Eine Begegnungstagung zum 85. Geburtstag von Jakob Moneta (PDF-Datei; 43 kB)

Averto: Defaŭlta ordiga ŝlosilo "1914" anstataŭigas pli fruan defaŭltan ordigan ŝlosilon "Moneta, Jakob".

@@ Linio 1: / Linio 1: @@
-[[]]
-[[Jakob]] Moneta
 '''Jakob Moneta''' (nask. {{dato|11|novembro|1914}} en [[Błażowa]], orienta Galicio) estas germana [[ĵurnalisto]] kaj politikisto ([[PDS]]/Die Linke). De 1962 ĝis 1978 li estis ĉefredaktoro de la revuo „Metall“, eldonita de la [[sindikato]] [[IG Metall]].
@@ Linio 10: / Linio 7: @@
 Fine de [[1933]] Jakob Moneta forlasas Germanion por labori en [[kibuco]] en [[Palestino]]. Tie li organizas [[striko]]jn por la [[8-hora labortago]] kaj kunlaboras kun araboj. Post la [[araba ribelo en Palestino (1936-1939)|araba ribelo 1936-1939]]  Moneta forlasas [[cionismo]]n kaj la kibucon kaj la britoj arestas lin dum 27 monatoj. Post la liberiĝo li fariĝas [[ĵurnalisto]].
-En 1948 li revenas al Kolonjo, kie li aliĝas al la germana sekcio (IKD) de la trockista [[4-a Internacio]]. Li fariĝas redaktoro de la tradicia [[SPD]]-organo Rejna gazeto kaj membro de la [[Socialdemokrata Partio de Germanio]] (SPD). Fine de 1953 li fariĝas sociala ataŝeo de la germana [[ambasado]] en Parizo. Krom sia oficiala laboro li engaĝiĝas - nerimarkite de siaj dungantoj - por la [[Nacia liberiga fronto (Alĝerio)|alĝeria liberiga fronto]] (FLN).
+En 1948 li revenas al Kolonjo, kie li aliĝas al la germana sekcio (IKD) de la [[trockista]] [[4-a Internacio]]. Li fariĝas redaktoro de la tradicia [[SPD]]-organo Rejna gazeto kaj membro de la [[Socialdemokrata Partio de Germanio]] (SPD). Fine de 1953 li fariĝas sociala ataŝeo de la germana [[ambasado]] en Parizo. Krom sia oficiala laboro li engaĝiĝas - nerimarkite de siaj dungantoj - por la [[Nacia liberiga fronto (Alĝerio)|alĝeria liberiga fronto]] (FLN).
 En 1962 li denove revenas al Kolonjo kaj la sindikato IG Metall faras lin ĉefredaktoro de sia membrogazeto „Metall“, poste ankaŭ de „Der Gewerkschafter“, kiujn li gvidas ĝis sia pensiiĝo en 1977. Sub lia gvido la [[eldonkvanto]] de „Metall“ rapide kreskas de 1,5 al 2,2 milionoj da ekzempleroj. Artikolojn kaj reporteraĵojn verkis interalie [[Ernest Mandel]] kaj [[Günter Wallraff]].
-En 1976 Moneta iniciatas la inviton de [[Wolf Biermann]], kies fama Kolonja koncerto rezultas la malpermeson reveni al orienta Berlino kaj la perdon de la GDR-a ŝtataneco.
+En 1976 Moneta iniciatas la inviton de [[Wolf Biermann]], kies fama Kolonja koncerto rezultas la malpermeson reveni al orienta Berlino kaj la perdon de la [[GDR]]-a [[ŝtataneco]].
 En 1990 [[SPD]] eksmembrigas lin post 40-jara membreco. Li poste membriĝas en [[PDS]] kaj estas estrarano ĝis 1995.
@@ Linio 23: / Linio 20: @@
 ==Citaĵoj==
+{{Citaĵo |teksto = La havaĵo de la tri plej riĉaj homoj kune estas same granda kiel la nacia brutto-produkto de la 48 plej malriĉaj landoj de la tero. Tio ne rajtas esti.
+|aŭtoro = Jakob Moneta
+|verko = |originala teksto = Das Vermögen der drei reichsten Menschen ist zusammen so groß wie das Bruttosozialprodukt der 48 ärmsten Länder der Erde. Das darf nicht sein.
+}}
+==Intervjuoj==
+* ''[http://www.sozialismus-von-unten.de/archiv/svu5/interview_jakob_moneta.htm Ŝtato, kie judoj kaj araboj kunvivas …] ("Ein Staat, in dem Juden und Araber zusammen leben...")'' {{de}} - Luigi Wolf parolis kun Jakob Moneta pri la kaŭzoj de perforto kaj pri liaj spertoj en tiu lando.
+* [http://www.nd-online.de/artikel.asp?AID=75081&IDC=&DB=Archiv ''Sen la laboristoj ne eblas ion atingi''] (''"Ohne die Arbeiter ist nichts zu erreichen"'') {{de}} - Hans-Gerd Öfinger parolas kun Jakob Moneta pri ŝancoj, malfacilaĵoj kaj strategio por nova maldekstra partio. En ''Neues Deutschland'', 16-a julio 2005
+* Filmo: [http://www.youtube.com/watch?v=lRuSaL-H0pE ''„Jakob Moneta. Judo – sindikatano - socialisto“ '']. Filmo de Juri Hälker, 90-minuta, [http://www.youtube.com/user/EsperantoTutmondo spektebla en 36 ĉapitroj], {{eo}} subtekstitaj. Filmbiografio. Jakob Moneta parolas pri sia vivo.
+== Publikaĵoj (elekto) ==
+;libroj
+* ''Die Kolonialpolitik der französischen KP'', Hannover 1968
+* ''Aufstieg und Niedergang des Stalinismus. Zur Geschichte der KPdSU'', ISP Verlag, Frankfurt 1971 (gemeinsam mit [[Ernest Mandel]])
+* ''Norbert Blüm. Herz-Jesu-Marxist oder kapitalistischer Propagandist?'' Frankfurt a. M 1985 ISBN 3-88332-088-9
+* ''Mehr Macht für die Ohnmächtigen : Reden und Aufsätze'', Frankfurt a. M. 1991 ISBN 3-88332-177-X (daraus [http://www.inprekorr.de/396-jakob.htm ''Mehr Gewalt für die Ohnmächtigen''])
+* ''Solidarität im Zeitalter des Skeptizismus : Kommentare aus drei Jahrzehnten'', Köln 2004
+; eseoj (enretaj)
+* ''[http://www.rosalŭ.de/fileadmin/rls_uploads/pdfs/109_10_Moneta.pdfhttp://www.rosalŭemburgstiftung.de/cms/fileadmin/rls_uploads/pdfs/109_10_Moneta.pdf Schweizer Erfahrungen oder das Unbehagen in der Sattheit]'', Online-Fassung eines in Heft 3 der ''aufklärung'' (Jahrgang 1952) erschienenen Textes
+* [http://www.rosalŭ.de/cms/fileadmin/rls_uploads/pdfs/111_Moneta.pdf ''50 Jahre DGB - Rückblick und Ausblick''], ''UTOPIE kreativ'', H. 111 (Januar 2000), S. 34 - 44 (PDF-Datei; 73&nbsp;kB)
+* [http://vsp-vernetzt.de/soz/0124141.htm ''Die Falten von Margot Honecker'', Jakob Moneta antwortet Wolf Biermann],  ''Sozialistische Zeitung'' Nr.24 vom 22. November 2001, Seite 14
+* [http://www.juedische-allgemeine.de/article/view/id/8026 ''Genug für alle - Warum gerade in Krisenzeiten Reiche etwas abgeben und den Wohlstand der Gesellschaft mehren müssen''] Jüdische Allgemeine vom  1. Juli 2010, Seite 1
+== Eksteraj ligiloj==
+* {{PND|11712592X}}
+* [http://www.trotskyana.net/Trotskyists/Bio-Bibliographies/bio-bibl_moneta.pdf Bio-bibliografiaj informoj pri Jakob Moneta ĉe: ''Trotskyana.net (angle)] (PDF-formate; 154&nbsp;kB)
+* [http://www.vsp-vernetzt.de/soz/992316.htm Artikel zum 85. Geburtstag Monetas aus der SoZ]
+* [http://www.rosalŭemburgstiftung.de/cms/fileadmin/rls_uploads/pdfs/112_Juenke.pdf ''Über die Ethik der Solidarität. Eine Begegnungstagung zum 85. Geburtstag von Jakob Moneta] (PDF-Datei; 43&nbsp;kB)
+{{DEFAŬLTORDIGO:Moneta, Jakob}}
-„La havaĵo de la tri plej riĉaj homoj kune estas same granda kiel la nacia brutto-produkto de la 48 plej malriĉaj landoj de la tero. Tio ne rajtas esti.“
+{{vivtempo|1914||Moneta, Jakob}}
-– Jakob Moneta
+[[Kategorio:Germanaj politikistoj]]
-Intervjuoj
+[[Kategorio:Germanaj ĵurnalistoj]]
+[[Kategorio:Germanaj judoj]]
+[[Kategorio:Rezisto kontraŭ la naziismo]]
+[[Kategorio:Sindikatistoj]]
+[[Kategorio:Naskiĝintoj en 1914]]
-Ein Staat, in dem Juden und Araber zusammen leben... Luigi Wolf sprach mit Jakob Moneta über die Ursachen der Eskalation der Gewalt und über seine Erfahrungen in diesem Land.
+[[Kategorio:viro]]
+[[de:Jakob Moneta]]
-Ohne die Arbeiter ist nichts zu erreichen, Jakob Moneta über Chancen, Schwierigkeiten und Strategien einer neuen Linkspartei : Hans-Gerd Öfinger im ND vom 16. Juli 2005