Pogromo

Pogromo estas registare instigita, aprobita aŭ malatentita senkaŝa kaj amasa prirabado, persekutado kaj eĉ murdado de judoj aŭ, pli ĝenerale, de aliaj religiaj, rasaj aŭ gentaj minoritatoj.

Fenomeno de pogromoj havas longan historion. Pogromoj de judoj okazis en multaj landoj de mezepoka Eŭropo, precipe en la okcidenta (Anglio, Francio, Germanio), kio kaŭzis ilian migradon al sekuriga por ili Kongresa Pollando.

La nocio venas el la rusa kaj signifas detruon (погрóм, de громить = detrui). La kontraŭjudaj pogromoj aperis en la cara Rusio (hodiaŭa Pollando, Ukrainio, Belarusio, Besarabio) ofte. Pli poste ĝi pintiĝis en la holokaŭsto en la nazia Germanio. La versaĵna lasta juda pogromo estis pogromo de Kielce en 1946.

Listo da progromoj

• 1096 - Masakroj ĉe Rejnlando
• 1506 - Pogromo de Lisbono en 1506
• 1572 - Bartolomea nokto kontraŭ hugenotoj
• 1614 - Fettmilch-ribelo Atenco kontraŭ judoj en la Frankfurta Juda Geto en Germanio
• 1894-1915 - Masakro de Erzurum, Armena genocido, farita de turkoj kontraŭ armenoj
• 1903, 1905 - Pogromo de Kiŝinevo, kiu forte skuis Zamenhof kaj lia hebreaj samtempuloj
• 1936 - Pogromo de Przytyk
• 1938 (9-a de novembro) - "Kristala nokto"
• 1939-1945 - germanaj Holokaŭsto de judoj kaj Porajmos de ciganoj, kaj germana-soveta-ukraina genocido de poloj
  • 1939 - Aranĝo T4, nazia "eŭtanazio" kontraŭ malsanuloj
  • 1939 - Volinia masakro, farita de ukrainoj kontraŭ poloj
  • 1939 - Intelektul-kampanjo, farita de germanaj okupantoj kontraŭ pola intelektularo
  • 1940 - Eksterordinara Ekstermiga Agado, farita de germanoj en okupata Pollando
  • 1940 - Masakro de Katin - soveta murdo de preskaŭ 22 mil polaj oficiroj
  • 1941 - Pogromoj de judoj en Lvovo
  • 1941 - Masakro de Lvovaj Profesoroj
  • 1941 - Babij Jar
  • 1943 - Sanga dimanĉo en Volinio farita de ukrainoj kontraŭ poloj
  • 1944 - Masakro de Koniuchy, farita de sovetaj kaj judaj partizanoj kontraŭ poloj
• 1945 - Augustów-traserĉo kontraŭ Anatemitaj Soldatoj en Pollando, liberigita de faŝistoj
• 1946 - Pogromo de Kielce
• 1955 - Pogromo de Istanbulo, farita de turkoj kontraŭ grekoj
• Post 1980-aj jaroj - Pogromoj kontraŭ koptoj en Egiptujo
• 1982 - Masakro de Sabra kaj Ŝatila
• 1988 - Pogromo de Sumgait
• 1989-1992 - Pogromoj kontraŭ Osetoj en Kartvelio
• 1995 - Masakro de Srebrenico
• 1999-2003 - Pogromoj kontraŭ Atestantoj de Jehovo en Kartvelio
• Ekde 2003 - Etna purigado kontraŭ kristanoj en Irako
• 2004 (17-a kaj 18-a de marto) - Pogromo kontraŭ serboj en la serba provinco Kosovo-Metohio regita de Unuiĝintaj Nacioj
• Ekde la intifado de la jaro 2000 - Atakoj de israelaj setlejanoj helpita de la Israelo armeo kontraŭ palestinanoj en iliaj vilaĝoj

Vidu ankaŭ

• Konsilantaro por Helpo al Judoj
• Muzeo al poloj savintaj judojn
• kontraŭjudismo
• HIAS Hebrea Enmigrinta Helpa Societo, estas juda usona neprofitocela organizo, kiu disdonas humanan helpon al rifuĝintoj.
• Akuzo pri sango
• propeka kapro
• etna purigado
• genocido

Literaturo

• Thackrah, John R., ed. (1987). Encyclopedia of Terrorism and Political Violence. London: Routledge & Kegan Paul. ISBN 0-7102-0659-3
• Shelton, Dinah, ed. (2005). Encyclopedia of Genocide and Crimes against Humanity. Detroit: Macmillan Reference. ISBN 0-02-865847-7
• Horvitz, Leslie A.; Catherwood, Christopher, eds. (2006). Encyclopedia of War Crimes and Genocide. New York, NY: Facts on File. ISBN 0-8160-6001-0
• Klier, John D., ed. (2011), "What was a Pogrom?", Russians, Jews, and the Pogroms of 1881-1882, Cambridge: Cambridge University Press, ISBN 0-521-89548-0