Hupo: Malsamoj inter versioj

Browse history interactively

[kontrolita revizio]

← Iru al antaŭa ŝanĝo Iru al sekvanta ŝanĝo →

Enhavo forigita Enhavo aldonita

VidaVikiteksto

Enteksta

Kiel registrite je 20:58, 30 mar. 2013

Hupo estas instrumento komponita de elguma piraĵo unuigita al trumpeto. Kiam oni premas la piraĵon, aero eliras tra la trumpeto, kreante sonon. Antikve oni uzis ĝin en aŭtoj kiel aŭda signalo, sed lastatempe ĝi estis anstataŭata de sona elemento movata de elektro.

Muzika instrumento

La hupo estas muzika ventinstrumento. Ĝi inventiĝis en Francio en 1680 kaj tiam servis nur por ĉasado. Poste ĝi estis alportita en Germanion kaj tie oni ĝin perfektigis kaj aplikis en muziko. Por tio ĝi estis adoptita en Francio en 1730 sed ĝi ne estis enmetita en la tiaman orkestrokomponon ĝis 1757.

En tiu epoko ĝi elsendis malmultajn sontipojn, sed en 1760 la germano Hampl inventis sistemon por ampleksigi la gamon de sonoj, per ŝtopado per mano de parto de la kloŝo de la instrumento. Tiu malkovro malfermis kampagadon al lertaj artistoj kiuj dediĉis sin al la studado de la korno. Alia germano, nome Haltenhoft, plibonigis tiun instrumenton per aldono de pumpilo pere de kiu oni agordas precize la instrumenton, kiam pro la varmo de la spiro supreniras la entonado.^[1]

Media poluado (sona aŭ aŭda)

Dekomence la aŭtoj (kaj alitipaj veturiloj) uzis hupojn por averti la preterpasotojn pri neatendita proksimeco de endanĝeriganta veturilo. Kiam tiuj vehikloj oftiĝis, la uzado de hupoj restis kiel tradicia avertilo, sed ofte senkiale kaj ankaŭ malprofite.

En la nuntempa kulturo, hupoj estas unu el la plej oftaj elementoj de sona poluado: ĝi anstataŭas la homan voĉon; multegaj stirantaj personoj (aŭtoj, aŭtobusoj, trajno ktp.) funkciigas hupojn senzorge kaj sen atenti la ĉirkaŭajn personojn aŭ cirkonstancojn.

Ilia senzorga uzado malelegantas kaj malprofitas kaj pro tio la diversaj trafikaj regularoj permesas ĝian uzadon nur per ripetaj kaj kurtaj sonfrapoj en la jenaj kazoj kaj nur tage:

Por eviti eventualan akcidenton.
Por atentigi pri onia situacio al tiu kiu klopodas enveni en onia vojo (kaj ĉefe se tion klopodas reenirante).
Por marki onian cirkuladon kiel prioritata vehiklo (neprus ankaŭ la uzado de la urĝserva avertilo).
Por atentigi la stiriston kiu antaŭeniras ke oni klopodas preterpasi ĝin.

Alikaze por averti stiristojn aŭ eĉ piedirantojn ĉiam eblas uzi lumajn signojn anstataŭ aŭdajn kiuj ne estas garantio ĉar avertato povas esti surda, kvankam ne blinda, se stiristo.

Notoj

↑ Diccionario enciclopédico de música, Carlos José Melcior, 1859

[1] Diccionario enciclopédico de música, Carlos José Melcior, 1859

[1]

@@ Linio 2: / Linio 2: @@
 [[Image:Horn (instrument).jpg|thumb|Simpla muzika hupo.]]
-'''Hupo''' estas [[instrumento]] komponita de elguma piraĵo unuigita al [[trumpeto]]. Kiam oni premas la piraĵon, aero eliras tra la trumpeto, kreante [[sono]]n. Antikve oni uzis ĝin en [[aŭto]]j kiel aŭda signalo, sed lastatempe ĝi estis anstataŭata per sona elemento movata de [[elektro]].
+'''Hupo''' estas [[instrumento]] komponita de elguma piraĵo unuigita al [[trumpeto]]. Kiam oni premas la piraĵon, aero eliras tra la trumpeto, kreante [[sono]]n. Antikve oni uzis ĝin en [[aŭto]]j kiel aŭda signalo, sed lastatempe ĝi estis anstataŭata de sona elemento movata de [[elektro]].
 == Muzika instrumento ==
-La hupo estas muzika ventinstrumento. Ĝi inventiĝis en [[Francio]] en [[1680]] kaj tiam servis nur por ĉasado. Poste ĝi estis enmetita en [[Germanio]] kaj tie oni perfektigis ĝin kaj aplikiĝis al muziko. Por tio ĝi estis adoptita en Francio en [[1730]] sed ĝi ne estis enmetita en la tiama orkestrokompono ĝis [[1757]].
+La hupo estas muzika ventinstrumento. Ĝi inventiĝis en [[Francio]] en [[1680]] kaj tiam servis nur por ĉasado. Poste ĝi estis alportita en [[Germanio]]n kaj tie oni ĝin perfektigis kaj aplikis en muziko. Por tio ĝi estis adoptita en Francio en [[1730]] sed ĝi ne estis enmetita en la tiaman orkestrokomponon ĝis [[1757]].
-En tiu epoko ĝi elsendis malmultajn sontipojn, sed en [[1760]] germano Hampl inventis sistemon por ampleksigi la gamon de sonoj, per ŝtopado per mano de parto de la kloŝo de la instrumento. Tiu malkovro malfermis kampagadon al lertaj artistoj kiuj dediĉis sin al la studado de la [[Korno (muzikinstrumento)|korno]]. Alia germano nome Haltenhoft plibonigis tiun instrumenton per aldono de pumpilo pere de kiu oni agordas precize la instrumenton, kiam pro varmo de la spiro supreniras la entonado.<ref>''Diccionario enciclopédico de música'', Carlos José Melcior, 1859</ref>
+En tiu epoko ĝi elsendis malmultajn sontipojn, sed en [[1760]] la germano Hampl inventis sistemon por ampleksigi la gamon de sonoj, per ŝtopado per mano de parto de la kloŝo de la instrumento. Tiu malkovro malfermis kampagadon al lertaj artistoj kiuj dediĉis sin al la studado de la [[Korno (muzikinstrumento)|korno]]. Alia germano, nome Haltenhoft, plibonigis tiun instrumenton per aldono de pumpilo pere de kiu oni agordas precize la instrumenton, kiam pro la varmo de la spiro supreniras la entonado.<ref>''Diccionario enciclopédico de música'', Carlos José Melcior, 1859</ref>
 == Media poluado (sona aŭ aŭda) ==
-Dekomence la aŭtoj (kaj alitipaj veturiloj) uzis hupojn por averti la preterpasotojn de neatendita proksimeco de endanĝeriginta veturilo. Kiam tiuj vehikloj oftiĝis, la uzado de hupoj restis kiel tradicia avertilo, sed ofte senkiale kaj ankaŭ malprofite.
+Dekomence la aŭtoj (kaj alitipaj veturiloj) uzis hupojn por averti la preterpasotojn pri neatendita proksimeco de endanĝeriganta veturilo. Kiam tiuj vehikloj oftiĝis, la uzado de hupoj restis kiel tradicia avertilo, sed ofte senkiale kaj ankaŭ malprofite.
-En nuntempa kulturo, hupoj estas unu el la plej oftaj elementoj de sona poluado: anstataŭas la homan voĉon; multegaj ŝtirantaj personoj (aŭtoj, aŭtobusoj, trajno ktp.) funkciigas hupojn senzorge kaj senatente de ĉirkaŭaj personoj aŭ cirkonstancoj.
+En la nuntempa kulturo, hupoj estas unu el la plej oftaj elementoj de sona poluado: ĝi anstataŭas la homan voĉon; multegaj stirantaj personoj (aŭtoj, aŭtobusoj, trajno ktp.) funkciigas hupojn senzorge kaj sen atenti la ĉirkaŭajn personojn aŭ cirkonstancojn.
-Ties senzorga uzado malelegantas kaj malprofitas kaj pro tio la diversaj [[Trafika regularo|trafikaj regularoj]] permesas ties uzadon nur per ''ripetaj kaj kurtaj'' sonfrapoj en la jenaj kazoj kaj nur tage:
+Ilia senzorga uzado malelegantas kaj malprofitas kaj pro tio la diversaj [[Trafika regularo|trafikaj regularoj]] permesas ĝian uzadon nur per ''ripetaj kaj kurtaj'' sonfrapoj en la jenaj kazoj kaj nur tage:
 * Por eviti eventualan akcidenton.
 * Por atentigi pri onia situacio al tiu kiu klopodas enveni en onia vojo (kaj ĉefe se tion klopodas reenirante).
-* Por marki onia cirkulado kiel [[prioritata vehiklo]] (neprus ankaŭ la uzado de la emerĝenca avertilo).
+* Por marki onian cirkuladon kiel [[prioritata vehiklo]] (neprus ankaŭ la uzado de la urĝserva avertilo).
-* Por atentigi la ŝtiriston kiu antaŭeniras ke oni klopodas preterpasi ĝin.
+* Por atentigi la stiriston kiu antaŭeniras ke oni klopodas preterpasi ĝin.
-Alikaze por averti ŝtiristojn aŭ eĉ piedirantojn ĉiam eblas uzi lumajn signojn anstataŭ aŭdajn kiuj ne estas garantio ĉar avertoto povas esti surda, kvankam ne blinda, se ŝtiristo.
+Alikaze por averti stiristojn aŭ eĉ piedirantojn ĉiam eblas uzi lumajn signojn anstataŭ aŭdajn kiuj ne estas garantio ĉar avertato povas esti surda, kvankam ne blinda, se stiristo.
 ==Notoj==