Staszów
| Staszów | |||||
|
| |||||
| Blazono | |||||
 | |||||
| urbo | |||||
|---|---|---|---|---|---|
| |||||
| |||||
|
| |||||
 Mapo
| |||||
| Genitivo de la nomo | Staszowa | ||||
| Provinco | Sanktakrucio | ||||
| Distrikto | distrikto Staszów | ||||
| Komunumo | komunumo Staszów | ||||
| Speco de komunumo | Urbo-kampa | ||||
| Fondita en | 13-a jarcento | ||||
| Urborajtoj | 11-a de aprilo 1525 | ||||
| Koordinatoj | 50° 34′ N, 21° 10′ O (mapo)50.56055555555621.166666666667Koordinatoj: 50° 34′ N, 21° 10′ O (mapo) | ||||
| Alto super la marnivelo | 260 m | ||||
| Areo | 26,88 km² | ||||
| Loĝantaro | 15210 (en junio 2015) | ||||
| Loĝdenso | 600,3 loĝ./km² | ||||
| Poŝtkodo | 28-200 | ||||
| Telefona antaŭkodo | 15 | ||||
| Aŭtokodo | TSZ | ||||
| TERYT | 3263412074 | ||||
| Estro | Andrzej Iskra | ||||
| Titolo de estro | Urbestro | ||||
| Adreso de estraro | ul. Opatowska 31 | ||||
| Poŝtkodo de estraro | 28-200 | ||||
| Komunuma retejo | http://www.staszow.pl | ||||
Staszów estas urbo en la provinco aŭ historie vojevodio Sanktakrucio en Pollando. Ĝi apartenas al samnoma komunumo Staszów kaj estas la administra centro de ankaŭ samnoma distrikto Staszów. Fine de 2021 en la urbo vivis 14 158 loĝantoj sur areo de 28,9 kvadrataj kilometroj, kio rezultigas loĝdenson de 490 loĝantoj/km².
Historio
[redakti | redakti fonton]Staszów fondiĝis en la 13-a jarcento, kaj ricevis urbajn rajtojn la 11-an de aprilo 1525. Kiel la tuta historia vojevodio Sanktakrucio, ankaŭ la urbo post la dispartigoj de Pollando-Litovio en 1795 doniĝis al la Aŭstra imperio. En 1918 ĝi iĝis parto de la Dua Pola Respubliko, kaj kiel ĉie en centra Eŭropo, la loĝantoj forte suferis dum la Dua Mondmilito. Baldaŭ post la nazia invado en Pollando en la loĝloko fondiĝis sekreta semajnrevuo "Wiadomości radiowe" (Radiaj sciigoj), eldonata eĉ ĝis 10 mil ekzempleroj. Kiel posta "Odwet" (Venĝo) ĝi ampleksis sudon kaj centron de la lando. Meze de marto 1942 en la apuda vilaĝo Wiśniówka Gestapo el Tarnów ĉirkaŭis domon, kie troviĝis kvar redakcianoj de "Odwet". Post kelkhora defendo pereis la kvar redakcianoj. La tragika evento estas rememorigata per starigita obelisko. En septembro 1943 en la apuda vilaĝo Oględów pafekzekutiĝis 35 vilaĝanoj. Post la milito Staszów apartenis al la Pola Popola Respubliko, komunisma ŝtato grandparte dependa de Sovetunio kaj fondinta membro de la Varsovia Pakto. En 1989 okazis ŝanĝiĝo de la reĝimo al parlamenta demokratio kaj reveno al merkata ekonomio.
Konatuloj ligitaj kun la urbo
[redakti | redakti fonton]- Marian Langiewicz (1827-1887), pola generalo kaj diktatoro de januara ribelo
- Jesekiel David Kirszenbaum (1900-1954, hebree יחזקאל דויד קירשנבוים), pentristo kaj karikaturisto, ekde 1920 en la Germana Regno, ekde 1933 en Parizo
- Andrzej Sochacki (1955-), esperantisto
Bibliografio
[redakti | redakti fonton]- Maciej Andrzej Zarębski, Staszów wczoraj i dziś (Staszów hieraŭ kaj hodiaŭ), Staszowskie Towarzystwo Kulturalne, Staszów 1999, serio: Biblioteka Staszowska, kajero 109, ISBN 83-87215-95-3.
Eksteraj ligiloj
[redakti | redakti fonton]
