Tiglatpilezero la 3-a
| Tiglatpilezero la 3-a | |||||
|---|---|---|---|---|---|
| |||||
| Persona informo | |||||
| Naskiĝo | |||||
| Morto | |||||
| Religio | mezopotamia religio vd | ||||
| Ŝtataneco | Asirio Babilono  vd
| ||||
| Familio | |||||
| Patro | Adad-nirari III (en)  vd
| ||||
| Infanoj | Shalmaneser V (en) , Sargono la 2-a vd
| ||||
| Profesio | |||||
| Okupo | reĝo vd
| ||||
| Aktiva en | Asirio vd | ||||
| |||||
| vd | Fonto: Vikidatumoj | ||||
Tiglat-Pilezero la 3-a (en akada lingvo: Tukultī-Apil Ešarra) estis elstara reĝo de Asirio en la 8-a jarcento antaŭ nia erao. Li regis dum la jaroj 745 kaj 727 a.K. kaj li estis la fondinto de la Nov-asiria Imperio. Li estas konsiderata kiel unu el la plej sukcesaj komandantoj de la historio. Liaj konkeroj ampleksiĝis al la plejparto de la mondo konata de la antikvaj asirianoj.
Krom plibonigi la situacion de la asirianoj post malmultaj jaroj de liaj konkeroj, Tiglatpilezero la 3-a ankaŭ kreis la strukturon de la asiria imperio. Li ŝanĝis la regad-manieron de la konkeritaj reĝlandoj pere de la anstataŭado de la suvereneco en kelkaj aneksitaj regionoj al asiria reganto. Tion li faris en Urarto en 740 a.K., en Unkio en 738 a.K., en Damasko en 732 a.K., kaj en Babilono en 729 a.K., kiel li proklamis sin reĝo, tiel ekigante jarcenton da asiria regado en tiu lando. Li ankaŭ dividis kelkajn provincojn por redukti la aŭtoritaton de la provincestro. Li akceptis vasalajn reĝlandojn nur se en tio li vidis administrajn kaj ekonomiajn avantaĝojn. La armeo estis reorganizita por pliefikigi ĝin.
Je lia morto, li lasis pli vastan regnon ol tiu kiun li ricevis, kun potenca armeo kaj modernigita, kaj administrado reformita. Ĉar la politiko pri konkeroj kaj aneksadoj povus esti pli ol la ebloj de la ŝtato vivteni ilin, li provis limigi ilin kaj ankaŭ kreis fortikaĵojn, garnizonoj, kaj la deportitoj kiuj povis utili kiel komplementaj trupoj.