Armena ĉanto
Armena ĉanto (armene: շարական, ŝarakan) estas la melisma unusona ĉanto uzata en la liturgio de la Armena Apostola Eklezio.
Armena ĉanto, kiel bizanca ĉanto, konsistas ĉefe el himnoj. La ĉantoj grupiĝas en sistemo de ok reĝimoj nomataj oktoiĥoj. La plej malnovaj himnoj estis en prozo, sed poste versiĝis himnoj, kiel tiuj de Nerses Ŝnorhali, fariĝis pli elstaraj. La oficiala libro de himnoj, la Ŝarakan, enhavas 1.166 himnojn.
La plej fruaj pluvivantaj manuskriptoj kun muzika notacio originas de la 14-a jarcento, kaj uzas sistemon de neŭmoj konataj kiel armenaj neŭmoj aŭ ĥazoj, kiu estis uzita ekde la 8-a jarcento. En la 19-a jarcento nova sistemo de skribmaniero, ankoraŭ uzata, estis enkondukita de teoriulo Hamparsum Limoncijan[1][2].
Armena ĉanto nun estas kantata laŭ preciza ritmo, inkluzive de specifaj ritmaj ŝablonoj, kiuj estas netipaj de simpla kanto. Iuj fakuloj (kiel P. Aubry) konsideras tion kiel rezulto de turka influo, kvankam aliaj (kiel RP Decevrens) konsideras ĝin tre antikva kaj uzas ĝin kiel pruvon favore al pli ritma interpreto de gregoria ĉanto.
La ĉantoj uzataj de komunumoj en la armena diasporo kutime harmonias kaj diferencas de la originalaj formoj. La fonto de la plej tradicia muziko estas la liturgioj ĉe Eĉmiadzin, la religia centro de Armenio.
Referencoj[redakti | redakti fonton]
- ↑ Vahan Kurkjian (1958) A History of Armenia, ĉapitro XLV: "Armenian Music Secular and Religious"
- ↑ Armenian Neume System of Notation: Study and Analysis (2013) ĉapitro 2: "Ancient Armenian manuscripts and their significance for the study of musical khaz notation" google books preview