Vikipedio:Elstaraj artikoloj/Ŝako
Ŝako (el la persa شاه, Ŝāh, reganto) estas klasika tabulludo por du ludantoj. La ludo estiĝis en la 15-a jarcento en suda Eŭropo per reguligo de persa ludo ŝatranĝo, sekvanto de malnova hindia ludo ĉaturango. Ŝakoj estas ludataj sur ŝaktabulo, la kvadrata tabulo dividita en 8 x 8 kvadratojn, alterne nigraj kaj blankaj. Ĉiu ludanto havas komenconte ludi sume dek ses pecojn de ses specoj: reĝon, damon, po du turoj, kurieroj kaj ĉevaloj kaj ok peonojn. La ludantoj, markataj kiel "nigra" kaj "blanka" laŭ la koloro de pecoj, per kiuj ili ludas, alterne ŝovas la pecojn el unu kampo al la alia. La celo de la ludo estas ŝakmato, tia atako de la reĝo de rivalo, kiu estas nerepuŝebla. La ŝako ne enhavas elementon de hazardo, la ludon decidas kapabloj kaj konoj de la ludantoj.
En la dua duono de la 20-a jarcento komencis esti en la ŝako uzataj komputiloj ; en la komencoj de evoluo de komputila tekniko estis kreigo de ŝaka programo konsiderata kiel bona testo de kapablo de komputiloj similigi homan pensadon. Komence neperfektaj programoj iom post iom pliboniĝis kaj en la jaro 1997 gajnis speciala ŝakkomputilo de firmao IBM matĉon kontraŭ tiama majstro de la mondo - Garry Kasparov. La komputiloj en rolo de sekundantoj ebligis ankaŭ plibonigon de preparo de ŝakistoj kaj interreto alportis kun si ankaŭ kreskon de populareco de ŝakludo trans la reto.