Flirta oscilado (aviado)

Por aliaj uzoj, vidu la paĝon Flirta oscilado.

Detruiĝo de la unua ponto super la markolo Tacoma Narrows (Puĝeta Fjordo) pro flirta oscilado en 1940

Flirta oscilado (angle flutter) estas kombino de memekscitaj neamortizataj fleksantaj kaj tordantaj memosciladoj de partoj de aviadilo, precipe flugilo de aeroplano aŭ portanta helico de helikoptero. Flirta oscilado riveliĝas precipe ĉe atingo de iu kriza rapideco dependanta de ecoj de koncerna flugaparato; estiĝanta resonanco povas rezulti en ĝia detruiĝo. Transiro al supersonaj rapidecoj estis malfaciligata per danĝeroj de flirta oscilado.

Kaŭzo de flirta oscilado

Flirtan osciladon precipe kaŭzas malkoincido de centro de rigideco kun centro de premo kaj nesufiĉa rigideco de flugila konstruo.

Historio

En 1930-aj jaroj sovetia aviado alfrontis problemon: dum plirapidiĝo, ĉe iu kriza rapideco, aeroplanoj estis ekvibrantaj kaj detruiĝadis kelkajn sekundojn post tio. Por solvo laboris en 1934—1941 multaj sovetiaj matematikistoj, ege kontribuis Jevgenij Grossman kaj Mstislav Keldiŝ (ruse: Келдыш, Мстислав Всеволодович).

Literaturo

• (ru) Военно-авиационный словарь, М., Воениздат,‎ 1966, 472 p.
• (ru) Флаттер // Авиация: Энциклопедия : / Гл. ред. Г. П. Свищев, М., Большая Российская Энциклопедия,‎ 1994.
• (ru) Келдыш М. В., О демпферах с нелинейной характеристикой // Тр. ЦАГИ. — Т. 557,‎ 1944, p. 26—37.
• (ru) Леонов Г. А., Кузнецов Н. В., О подавлении флаттера в модели Келдыша // Доклады Академии наук. — Т. 428, № 1,‎ 2018, p. 33—37.
• (ru) Кузнецов Н. В., Теория скрытых колебаний и устойчивость систем управления // Известия РАН. Теория и Системы управления. — № 5,‎ 2020 (DOI 10.31857/S0002338820050091), p. 5—27.
• (ru) Кузьмина С., Карклэ П., « Эолова арфа, самолёты и мосты », Наука и жизнь, nº 5,‎ 2009.

Eksteraj ligiloj

• Борин А. А. Из истории решения проблемы флаттера (ruse)