Ĥorjambo
Je klasika metriko, la ĥorjambo[1] (antikve-greke χορίαμβος, ĥoríambos, latine choriambus) estas piedo konsistanta el du mallongaj silaboj inter du longaj silaboj — alivorte, trokeo sekvita de jambo.
Priskribo
[redakti | redakti fonton]Je la metriko de la klasikaj Eŭropaj lingvoj (latino, antikva greka lingvo), la metro estas kalkulata laŭ la silaba longo: ĉu la silabo estas longa (—) aŭ mallonga (◡). La ĥorjambo estas, laŭ la tradicia analizo, piedo konsistanta el longa silabo, sekvita de du mallongaj silaboj, finiĝinta per longa silabo:
- —◡◡—
En la analizo de aliaj lingvoj kiel Esperanto, kiuj uzas la akcentecon de silaboj anstataŭ longoj (tiel — signifas akcentan silabon kaj ◡ signifas senakcentan silabon), la ĥorjambo estas sinsekvo de akcenta silabo, du senakcentaj silaboj, kaj lasta akcenta silabo.
En la klasika poezio, la ĥorjambo havas ses moraojn.
Ekzemplo
[redakti | redakti fonton]El la traduko de Hamleto de Ŝekspiro far L. L. Zamenhof,
- Ribel’ / ĝi est- / as kont- / raŭ la / ĉielo,
- ◡— ◡— ◡— ◡◡ ◡—◡
- Signo / de kor’ / sovaĝ- / a kaj / senbrida,
- —◡ ◡— ◡— ◡◡ ◡—◡
- (Hamleto, Sceno Ⅱ)
la verso estas kvinjambo (same kiel la Ŝekspira originalo), sed en la verso “signo de kor’ …” unu el la jamboj estas antastaŭigita per trokeo, kreante ĥorjambon.