Bikarbonato
Bikarbonato aŭ hidrogena karbonato estas jona salo de la karbonata acido kiu formiĝas per senprotonigo de la karbonata acido. En la naturo bikarbonatoj ĉeestas sub la minerala formo kaj en la maroj kie ĝi abundas kaj sub la tero. La vorto bikarbonato estis kreitas en la 1814-a de la angla kemiisto William Hyde Wollaston. Multaj bikarbonatoj estas akvosolveblaj ĉe norma temperaturo kaj premo. Aparte natria bikarbonato kontribuas por la totalaj dissolvitaj solidaĵoj, ofta parametro por taksi akvokvaliton.
Bikarbonato estas la ĉefa formo de dissolvita neorganika karbono en marakvo, kaj en la plejmulto el la dolĉakvoj. Kiel tia ĝi estas grava defluejo en la karbona ciklo. Kelkaj plantoj kiel Chara globularis utilas karbonaton kaj produktas kalcian karbonaton (CaCO3) kiel rezulto de la biologia metabolo.
En dolĉakva ekologio, forta fotosinteza agado de dolĉakvaj plantoj en taglumo liberigas gasan oksigenon en la akvon kaj samtempe produktas bikarbonatajn jonojn. Tiuj ŝanĝas la pH supren ĝis en certaj cirkonstancoj la grado da alkaleco povas iĝi toksa al kelkaj organismoj aŭ povas igi toksaj aliajn kemiajn komponantojn kiel ekzemple la amoniako. En mallumo, kiam neniu fotosintezo okazas, spiradprocezoj liberigas karbonan duoksidon, kaj novaj bikarbonataj jonoj ne estas produktataj, rezultigante rapidan falon de pH.
La fluo de bikarbonataj jonoj el ŝtonoj eroditaj de la karbonata acido en pluvakvo estas grava parto de la karbona ciklo.
Proprecoj[redakti | redakti fonton]
Bikarbonato estas simpla ununura karbona molekulo, kiu ludas surprize gravajn rolojn en diversaj biologiaj procezoj. Ĝi estas anjono kiu konsistas el unu centra karbonatomo ĉirkaŭita de tri oksigenatomoj en trigonala ebena aranĝo, kun hidrogenatomo alkroĉita al unu el la oksigenoj.
La bikarbonata jono portas negativan formalan ŝargon kaj estas la konjugacia bazo de la karbonata acido, H2CO3/sub>. La karbonata radikalo estas kompleksa kaj forte unu-elektrona oksidanto. Bikarbonato en ekvilibro kun karbona duoksido konsistigas la ĉefan fiziologian bufron en ĉeloj. La bikarbonata-karbona duoksida paro stimulas la oksigenadon, peroksidadon kaj nitradon de pluraj biologiaj celoj.
La karbonata radikalo ankaŭ estis proponita kaŭzi la stimulajn efikojn de la bikarbonata-karbona duoksida paro sur oksigenadoj kontrolataj per hidrogena peroksido/transigmetalaj jonoj. La finfina antaŭaĵo de la karbonata radikala anjono estante bikarbonato, karbona duoksido, peroksimonokarbonato aŭ kompleksoj de transigmetalaj jonoj kun bikarbonata-derivitaj specioj restas demando pri debato.
Kelkaj bikarbonatoj[redakti | redakti fonton]
| Kemia Nomo | CAS-numero | Formulo | Molmaso (gramoj) |
Fandopunkto °C |
Bolpunkto °C |
Ekflama temperaturo °C |
Denseco g/ml |
Refrakta indico |
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
C4H6O3 |
102,08984 |
38 |
164,9 |
1,1 |
1,1 |
1.4340
| ||
2582-30-1 |
C2H8N4O3 |
136,11068 |
171 |
422,4 |
1,56 |
1,56 |
1.6700
| |
1066-33-7 |
CH5NO3 |
79,05564 |
105 |
169,8 |
1,586 |
1,586 |
1.4164
| |
513-77-9 |
BaH2C2O6 |
259,36128 |
811 |
1450 |
169,8 |
4,43 |
1.4400
| |
39608-52-1 |
C8H8O3 |
152,14972 |
126 |
282,6 |
1,2 |
1,2 |
1.5470
| |
10411-26-4 |
C5H10O3 |
118,1326 |
-18,8 |
177,2 |
1,05 |
1,05 |
1.4230
| |
51300-90-4 |
C5H10O3 |
118,1326 |
-4,82 |
160,1 |
1,053 |
1,053 |
1.4220
| |
29703-01-3 |
CsHCO3 |
193,92257 |
175 |
... |
... |
... |
...
| |
13932-53-1 |
C3H6O3 |
90,07884 |
-61 |
136,9 |
1,14 |
1,14 |
1.4020
| |
13932-55-3 |
C7H6O3 |
138,12284 |
87 |
250,7 |
1,278 |
1,278 |
1.5520
| |
6013-77-0 |
C2H2FeO6 |
177,88128 |
... |
... |
... |
... |
...
| |
3983-19-5 |
C2H2CaO6 |
162,11228 |
140 |
333,6 |
1,67 |
1,67 |
1.4400
| |
298-14-6 |
CHKO3 |
100,11544 |
292 |
333,6 |
2,17 |
2,17 |
1.4400
| |
78-73-9 |
C6H15NO4 |
165,18944 |
61,9 |
144 |
1,152 |
1,152 |
1.4400
| |
5006-97-3 |
LiHCO3 |
67,95814 |
110 |
316 |
170 |
1,67 |
...
| |
2090-64-4 |
C2H2MgO6 |
146,33928 |
110 |
333,6 |
169,8 |
1,67 |
...
| |
7456-87-3 |
C2H4O3 |
76,05196 |
... |
... |
... |
... |
...
| |
144-55-8 |
NaHCO3 |
84,006908 |
50 |
300 |
2,16 |
2,16 |
1.3770
| |
37226-36-1 |
C4H8O3 |
104,10572 |
39,7 |
156,9 |
63,8 |
1,089 |
1.4140
| |
34408-21-4 |
C4H11NO3 |
121,13628 |
... |
... |
... |
... |
...
| |
58345-96-3 |
C5H13NO3 |
135,16316 |
38 |
50 |
1,029 |
1,029 |
...
| |
15715-58-9 |
C7H17NO3 |
163,21692 |
38 |
90.5 |
1,02 |
1,02 |
1.3550
| |
17351-61-0 |
C9H21NO3 |
191,27068 |
40 |
134 |
1,071 |
1,071 |
...
| |
C3H4O3 |
88,06296 |
27,4 |
135,9 |
1,2 |
1,2 |
1.4260
| ||
5970-47-8 |
C2H2O6Zn |
187,42428 |
... |
... |
4,42 |
4,42 |
...
|