Katakrezo
La katakrezo[1] estas vortfiguro, kies uzo iĝis tiel ofta, ke la origine propra senco estas preskaŭ nesentebla. Katakrezo estas parto de la procezo de leksikiĝo: sufiĉe ofta katakreza senco ofte menciiĝas en vortaro, kiel unu el pluraj sencoj de vorto.
Ekzemploj
[redakti | redakti fonton]Jen ekzemploj de katakrezo en Esperanto:
- plumo en la senco de skribilo
- piedo de tablo
- folio de papero
- dento de dentrado
Katakrezo ekzistas en diversaj lingvoj. Jen kelkaj ekzemploj en aliaj lingvoj:
- en la franca lingvo, à cheval sur — laŭvorte, ĉevale sur — signifas “(sidi aŭ esti) ambaŭflanke de”.
- en la germana lingvo, Flussbett — laŭvorte, riverlito — signifas la fluejon de rivero.
Etimologio
[redakti | redakti fonton]La termino katakrezo devenas de la helena termino κᾰτᾰ́χρησῐς katáĥrēsis, el κᾰτᾰ́ katá “kontraŭ, sub” kaj χρῆσῐς ĥrêsis “uzo”.