Lope de Rueda

Lope de Rueda, kreinto de la paso, antaŭaĵo de la entremés aŭ intermezo.

Statuo fare de Antonio Susillo de Lope de Rueda en la Palaco de San Telmo

Lope de Rueda (1505<1510, Sevilo - 1566, Kordovo) estis unu el plej fruaj profesiaj aktoroj el Hispanio. Krome li estis diversa dramaturgo, kiu verkis komediojn, farsojn kaj pasos (aŭ intermezo)jn. Oni konsideras ĝin kiel antaŭanto de la ora jarcento de la teatro en Hispanio. El du skoloj (unu popola kaj alia kortega kaj pli klera) li estus reprezentanto de la unua, kun iome ebla influo el la itala teatro. Krome la temaro estis ofte religia ĉar la katolikaj ekleziestroj ankaŭ ofte dungis la teatristojn por religiaj celebroj.

Li edziĝis dufoje kaj trakuris la tutan Hispanion.

Verkoj

• Kvin komedioj, nome: Eufemia, Armelina, Los engañados (la trompitoj), Medora, kaj Discordia y cuestión de amor (amaj kverelo kaj afero)
• Paŝtistaj dialogoj nome Camila kaj Tymbria proze kaj Prendas de amor verse.
• Diálogo de la invención de las calzas (pri kalsonoj), en verso.
• Religiaj teatraĵoj Naval y Abigail kaj Los desposorios de Moisés.
• Los pasos:
  • Los criados (la servistoj)
  • La carátula
  • Cornudo y contento
  • El convidado (la invitito)
  • La tierra de Jauja
  • Pagar y no pagar (pagi kaj malpagi)
  • Las aceitunas (la olivoj)
  • El rufián cobarde
  • La generosa paliza
  • Los lacayos ladrones

Bibliografio

• Pedraza, Felipe B. kaj Milagros Rodríguez(1980): Manual de literatura española. Renacimiento, Cénlit: Tafalla, vol.II.
• Canet, José L. «Nota sobre el desconocido ejemplar de los Tres Colloquios pastoriles... dos de Juan de Vergara y uno de Lope de Rueda», en Lemir, nº 10 (2006) ISSN 1579-735X. Rete: http://parnaseo.uv.es/lemir/Revista/Revista10/Notas/Nota.pdf
• Cervantes, Miguel de (2001): Ocho comedias y ocho entremeses nuevos nunca representados. Rete:http://www.cervantesvirtual.com/servlet/SirveObras/12826067559068288532624/p0000002.htm#I_4_ Arkivigite je 2015-09-24 per la retarkivo Wayback Machine
• Diago; Manuel V. (1990): «Lope de Rueda y los orígenes del teatro profesional», en Criticón, n° 50, pp. 41–65.
• Lipsky, John M. (2005): A history of Afro-Hispanic language contact: 5 centuries and 5 continents. Cambridge: Cambridge University Press.
• Listerman, Randall W. (1980): «La commedia dell'arte: fuente técnica y artística en la dramaturgia de Lope de Rueda», en Evelyn Rugg et alii (coor): Actas del Sexto Congreso Internacional de Hispanistas, pp. 464–466.
• Moreno, Juan Carlos (2008): «El esclavo africano en el teatro de Lope de Rueda. Reflexión y perspectivismo», en: Buch Steffen et alii (coors.): Selbstreflexitivität. 23° Forum Junge Romanistik, Bonn, Romanistischer Verlag,pp. 125–140.
• Oliva, César (1988): «Tipología de los lazzi en los pasos de Lope de Rueda», en Criticón, Nº 42, pp. 65–79, ISSN 0247-381X.
• Rueda, Lope de (1567): Las cuatro comedias y dos coloquios pastoriles del excelente poeta Lope de Rueda, edición facsímil disponible en línea: http://www.cervantesvirtual.com/FichaObra.html?Ref=8893