Pfrimm
| Pfrim | |
|---|---|
 la rivereto en Worms
| |
| rivero | |
| Bazaj informoj | |
| Situo | Rejnlando-Palatinato, Germanio |
| Rivera reto | Rejno |
| Longeco | 42,7 km |
| Fluo | |
| Fonto | sudokcidente de Sippersfeld |
| - Alteco super marnivelo | 300 m |
| Enfluejo | en Worms en la Rejnon |
| - Alteco | 89 m |
| Geografio | |
| Trairataj urboj | Worms |
| Trairataj komunumoj | Breunigweiler, Dreisen, Marnheim, Albisheim, Zellertal, Wachenheim, Monsheim |
| Alfluantoj | |
| - Dekstraj | Mohbach, Ammelbach, Kinderbach |
| - Maldekstraj | Bornbach, Häferbach, Gerbach, Leiselsbach |
 | |
La rivereto Pfrimm estas 42,7 km longa maldekstra alfluanto de la Rejno en la germana federacia lando Rejnlando-Palatinato.
Rivervojo[redakti | redakti fonton]
La Pfrimm fontas en la suda parto de la distrikto Donnersberg. La fonto situas ĉ. 3 km sudoriente de la komunumo Sippersfeld en la nordorienta parto de la Naturparko Pfälzerwald. La fonto troviĝas sur alteco de 329 m super marnivelo inter la montoj Sperberhöhe, Salweidenkopf kaj Schnepfberg. La fonto estis enmasonigita en 1927 kun bazaltaj ŝtonoj.
La rivereto trafluas precipe agrikulture uzatajn areojn. Ĝi deakvigas unue la nordan parton de la Nordpalatinata montarlando. Supre de la lageto Sippersfelder Weiher ĝi fluas norden peter la bieno „Pfrimmerhof“, kiu apartenas al Sippersfeld. Poste ĝi pasas la monton Pfrimmer Berg kaj trafluas Breunigweiler, kie enfluas la Mohbach.
En la regiono Alzeyer Hügelland la rojo Bornbach enfluas la rivereton, kiu preterpasas sudokcidente la lokon Standenbühl. Malsupre de Dreisen enfluas de okcidento la rojon Häferbach, en Marnheim la rojon Gerbach. Post Albisheim enfluas de nordokcidento la rojo Leiselsbach. Inter Marnheim kaj Albisheim la rivereton pasas la bienon Heyerhof. Ekde tie ĝi fluas orienten al Harxheim, kie de sudo alfluas Ammelbach.
Sur sia vojo orienten la rivereton atingas la distrikton Alzey-Worms kaj Rheinhessen, kaj atingas Wachenheim kaj Monsheim.
Poste la Pfrimm atingas la urboparton Pfeddersheim de la sendistrikta urbo Worms. En Pfeddersheim okazis 1525 dum la Palatinata Kamparana Ribelo grava batalo (la batalo apud Pfeddersheim). Antaue en okcidenta direkto troviĝas la unua el du Ochsenklavier (laŭvorta traduko: oksa piano), t.e. artefarita vadejo el bazaltaj blokoj por ebligi al okstiritaj ĉaroj transiri la riveron).
Ekde Pfiffligheim la rivereto fluas plej ofte kanaligite tra la urbo. Tie ankaŭ troviĝas la dua „oksa piano“. Ĉe la Rejna Kilometro 446,7 la Pfrimm enfluas la riveregon.
Akvokvanto[redakti | redakti fonton]
La Pfrimm havas en kelkaj jaroj altan akvon, kiu ofte kaŭzas inundon, ekzemple en la jaroj 1882 1892, 1902, 1940, 1950, 1978, 1995 kaj 2003. Speciale granda inundo estis de la 27a de novembro 1882.
Utiligado[redakti | redakti fonton]
Ĉe la rivereto ekzistis multajn akvomuelejoj.[1],[2],[3] La trovo de muelŝtono el romia epoko en Wachenheim oni povas konjekti, ke jam la romianoj uzis la akvoenergion de la Pfrimm.[4] La unuaj dokumente pruvitaj akvomuelejoj estis el ja jaro 778.[5][6] En la jaro 1861 35 posedantoj de akvomuelejoj inter Dreisen kaj Worms fondis la „Societo de la Pfrimm-lago“ (germane: "Pfrimmweiher Gesellschaft").[4] Die Zeit der Pfrimm-Mühlen endete in den 1960er und 1970er Jaroen[4]. Eine der letzten Mühlen an der Pfrimm war die Dorfmühle oder Rupp'sche Mühle in Dreisen, die noch in den 1970er Jaroen in Betrieb war.[7][8][9]
[10].[10][11][12][13][14][15][16][17]
„Ochsenklaviere“[redakti | redakti fonton]
Referencoj[redakti | redakti fonton]
- ↑ Verschiedene Wassermühlen an der Pfrimm (z. T. mit Abb.) nennt: Friedrich Wilhelm Weber. (1978) Die Geschichte der Mühlen und des Müllerhandwerks der Pfalz., S. 265, 278, 285–287, 289–293.
- ↑ Eine Auflistung von Mühlen der Pfrimm bietet: 2012-08-23: Verzeichnis über alle Mühlen in der linksrheinischen Pfalz.[rompita ligilo]
- ↑ Bei der Ausstellung "Mühlen an der Pfrimm" der Interessengemeinschaft Pfrimm im Jaroe 2010 wurde die Gesamtzahl von 61 bekannten Pfrimm-Mühlen genannt, vgl. 2012-08-23: Paternusbote 46. Jg. 2010, 30. Woche, 29. Juli 2010 (PDF; 2,9 MB). Arkivita el la originalo je 2014-02-21. Alirita 2014-09-19. S. 5.
- ↑ 4,0 4,1 4,2 Wolf-Dieter Egli. (2012) Spuren der Pfrimm-Mühlen reichen zurück bis in die Antike.
- ↑ Weber, Geschichte der Mühlen S. 53
- ↑ 2012-08-24: Lorscher Codex Nr. 912 (Geplante Mühle in Harxheim).[rompita ligilo]
- ↑ Weber, Geschichte der Mühlen, S. 307 u. 310.
- ↑ 2012-08-23: Verzeichnis der pfälzischen Mühlen (Lokoe: Dreisen).[rompita ligilo]
- ↑ Friedrich Wilhelm Weber. (1981) Eine der wenigen Mühlen, die noch mahlen – die Dorf- oder Bannmühle in Dreisen, Bd. 4.
- ↑ 10,0 10,1 Heinrich Boos. (1899) Geschichte der rheinischen Städtekultur von ihren Anfängen bis zur Gegenwart mit bes. Berücksichtigung der Stadt Worms, Bd. 3, p. 79.
- ↑ Heinrich Boos, Urkundenbuch der Stadt Worms, Bd. 2, S. 507f, Nr. 783.
- ↑ Heinrich Boos, Urkundenbuch der Stadt Worms, Bd. 2 S. 613, Nr. 937 (4. März 1390)
- ↑ Heinrich Boos, Urkundenbuch der Stadt Worms, Bd. 2 S. 629 f. Nr. 961 (18. Juli 1391)
- ↑ Heinrich Boos. (1897) Geschichte der rheinischen Städtekultur von ihren Anfängen bis zur Gegenwart mit bes. Berücksichtigung der Stadt Worms, Bd. 2, p. 220.
- ↑ Ein dem Urteil von 1391 widersprechendes Privileg König Wenzels von 1397 erlaubte der Stadt Worms die Pfrimm zur Verbesserung der Stadtbefestigung an die Stadt und in die Stadt umzuleiten: Boos, Geschichte der rheinischen Städtekultur Bd. 2 S. 232 und Boos, Urkundenbuch der Stadt Worms, Bd. 2, S. 674 f. Nr. 1020 (3. Jan. 1397). Dieses Privileg wurde von König Wenzel aber bereits 1398 wieder zurückgenommen (Johann Friedrich Schannat. (1734) Historia Episcopatus Wormatiensis, Tomus 2, p. 211.)
- ↑ Ludwig Baur. (1863) Hessische Urkunden, Bd. 3. S. 564–566, Nr. 1490, 5. April 1391.
- ↑ Zu Bachordnungen allgemein vgl. Weber, Geschichte der Mühlen, S. 118–120.
Citaĵa eraro <ref> etikedo kun la nomo "OKlavPfiff" difinita en <references> ne estas uzata en antaŭa teksto.; $2