Saltu al enhavo

Potenc-vakuo

El Vikipedio, la libera enciklopedio

Povovakuo estas, en sia plej larĝa signifo, esprimo por kondiĉo kiu ekzistas kiam iu perdis kontrolon de io kaj neniu anstataŭigis ilin.[1] La termino kutime rilatas al politikaj situacioj kiuj povas okazi kiam registaro havas neniun identigeblan centran aŭtoritaton. La metaforo implicas ke, kiel fizika vakuo, aliaj fortoj emos "rapidi enen" por plenigi la vakuon tuj kiam ĝi eble estas kreita, en la formo de armita milico aŭ ribelantoj, armea puĉo, militĉefo aŭ diktatoro.

Dum aŭ post interna milito ekzistas ofte povovakuo de iu speco. Ekzemple, la milit-ŝiriĝinta lando Somalio estas nuntempe enŝlimigita en povovakuo, kun neniu centra administracio aŭ prezidanto ekzercanta kontrolon de la supozebla "Respubliko Somalio".

La komenco de interna milito en Bosnio en 1992 estis markita per povovakuo post disrompiĝo de Jugoslavio.

Povovakuo ankaŭ povas okazi sekvante konstitucikrizon en kiu grandaj partoj de la registaro eksiĝas aŭ estas forigitaj, kreante neklarajn temojn koncerne sinsekvon al potencaj pozicioj.

Post la Dua Mondmilito, ekzistis povovakuo en Eŭropo. Kune kun la dividado de Orienta kaj Okcidenta Germanujo, la stalinaj diplomatio kaj administrado, la evoluo de la atombomboj, la ekspansiismo kaj de Sovetunio kaj de Usono kaj kreskanta manko de fido (timo de hegemonio) estis observitaj kiel faktoroj en la apero de la Malvarma Milito.

Pli lastatempe, la streĉita kontrolo kiun Saddam Hussein kaj lia Baath-partio trudis sur Irako povis esti ekspluatita dum transira transdonoperiodo sekvante la invado de Irako fare en 2003. Anstataŭe, la usonregistara politiko por elpurigado de Baath partianoj for de la iraka registaro post la invado kreis povovakuon kiu estis rapide plenigita fare de ribelantoj, kiuj tiam komencis ataki usonan servistaron uzante improvizitajn eksplodan aparatojn kaj kaŝpafistojn.[2]

La ĝenerala koncepto de "povovakuo" estas signifa al multaj personaj kaj organizaj situacioj. En la krimulmondo multaj drogestroj povas iĝi netuŝeblaj pro timo de iu kontraŭreago okazanta en povovakua situacio.