Süntel-fago
 | ||||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
 Süntel-fago en Gremsheim apud Bad Gandersheim en la jaro 2003. Interrtempe ĝi grandparte estis
| ||||||||||||||
| Biologia klasado | ||||||||||||||
| ||||||||||||||
| Fagus silvatica, arbara fago SCHELLE | ||||||||||||||
Aliaj Vikimediaj projektoj
| ||||||||||||||
Süntel-fago, Fagus sylvatica var. Suentelensis SCHELLE (1903) sin. Fagus sylvatica var. Tortuosa WILLKOMM (1887), estas malofta vario de la fago (Fagus sylvatica).
La Süntel-fago havas torditajn, kripligitajn, kunkreskintajn branĉojn kaj tre mallongan, torditan trunkon. La arbo kreskas pli horizontale ol vertikale. Ĝi fariĝas malofte pli ol 15 metroj. Kun siaj pendantaj branĉoj la fago formas tendosimilan, duongloban aŭ fungosimilan kronon. La kreskoformo estas hereda, la ekesto ankoraŭ ne konata.
Etimologio[redakti | redakti fonton]
La nomo „Süntel“-fago venis de la regiono Süntel, parto de la Weserbergland en la germana federacia lando Malsupra Saksio.
La „Süntel“-fago havas diversajn botanikajn nomojn, kiel tortuosa, suntalensis aŭ suentelensis kaj popolaj nomoj kiel Krause Buche (hirta fago), Krüppel-Buche (kripla fago), Schirm-Buche(ombrela fago), aŭ Schlangen-Buche (serpenta fago). Antaŭe ĝi ankaŭ nomiĝis sorĉistina ligno aŭ diabla fago.
Disvastigo[redakti | redakti fonton]
Süntel estas malgranda altejo norde de Hameln en Malsupra Saksio. Tie ekzistis meze de la 19a jarcento la plej granda arbaro de „Süntel“-fagoj en Eŭropo. Pro la komasacio la tuta areo de la 245 metrojn alta Westeregge inter Hülsede kaj Raden, estis senarbigita en 1843. Tiam la nombro de la „Süntel“ -fagoj malkreskis de kelkaj mil ekzempleroj al nur ĉ. cent. Nur malmultaj kreskejoj hodiaŭ havas malnovajn ekzemplerojn.
La plej grandaj „Süntel“-fagoj de Germanujo staras en la Berggarten Hannover kaj en Lauenau ĉe Deister. En Bad Nenndorf ĉe Deister ekzistas aleo de Süntel-fagoj, konsistante el preskaŭ 100 arboj, el tiuj du trionoj kreskis el draĵoj.
Malgranda grupo de pli aĝaj Süntel-fagoj ekzistas en Francujo („hêtre tortillard“), Danujo („vrange bøge“) kaj Svedujo ("vresboken"). Ankaŭ en Usono ekzistas kelkaj junaj Süntel-fagoj.
Similaj fagoj[redakti | redakti fonton]
La „Süntel“-fago-rezervejo ekzistas en Bad Münder.
Kreskoformoj[redakti | redakti fonton]
Tre simila faga subspecio estas la pendo-fago. Ĝi similas al „Süntel“-fago, sed estas malpli tordita kaj la branĉoj pendas pli multe.
Famaj ekzempleroj en Germanujo[redakti | redakti fonton]
Kelkaj eksterordinaraj „Süntel“-fagoj, kiuj atingis altan aĝon kaj havas belan kreskon fariĝis famaj naturmonumentoj.
"Sünte“- fagoj en Francujo[redakti | redakti fonton]
„Süntel“-fagoj ekzistas ekzemple en la arbaro norde de la loko Sionne (departemento Vosges).
Ekzistas ĝis 800 ekzempleroj en Verzy (vidu Les Faux de Verzy).
Referencoj[redakti | redakti fonton]
Literaturo[redakti | redakti fonton]
- Gerhard Dönig: Süntel-Buchen in Deutschland,Frankreich,Dänemark, Schweden und sonst in Europa (Bad Münder 2012) ISBN 978-3-00-039732-5, Herausgeber: Heimatbund Niedersachsen e.V. Ortsgruppe Bad Münder.
- Gerhard Dönig: Die Park- und Gartenformen der Rotbuche – Fagus sylvatica L. Gartenbild, Rinteln 1994. ISBN 3-928521-05-5
- Ernst Andreas Friedrich: Naturdenkmale Niedersachsens. Hannover, 1980. ISBN 3-7842-0227-6
- Franz Gruber: Über Wachstum und Alter der drei bedeutsamsten Süntelbuchen (Fagus sylvatica L. var. suentelensis SCHELLE) Deutschlands (Gremsheim/Raden/Lauenau). In: Allgemeine Forst- u. Jagdzeitung. Sauerländer, Frankfurt M 174.2002, 1. ISSN 0002-5852
- Friedrich Lange: Morphologische Untersuchungen an der Süntelbuche. In: Mitteilungen der Deutschen Dendrologischen Gesellschaft. Ulmer, Stuttgart-Hohenheim 1974,67, S. 24–44. ISSN 0070-3958
- Udo Mierau: Eine neue Heimat für die Süntelbuche. Vom Aufbau des Reservates bei Nettelrede-Luttringhausen. In: Waldemar R. Röhrbein (Hrsg.): Heimat bewahren, Heimat gestalten. Beiträge zum 100jährigen Bestehen des Heimatbundes Niedersachsen. Hannover 2001. Seiten 138–141. Der Artikel enthält auch die Angabe von Standorten der Süntel-Buche.
- Adolf Oppermann: Det Forstlige Forsoegsvaesen i Danmark. Gyldendalske Boghandel, Nordisk Forlag, Koebenhaven 1908-1911. ISSN 0367-2174
Eksteraj ligiloj[redakti | redakti fonton]
- Die Süntelbuchen
- Projekt: Das Tal der Süntelbuchen
- Freundeskreis Süntelbuchen-Reservat
- Der Süntel
- Süntelbuchen-Allee
- Faux de Verzy, Frankreich Arkivigite je 2005-02-07 per la retarkivo Wayback Machine
- Auvergne, Frankreich
- Lund, SchwedenArkivigite je 2012-02-04 per la retarkivo Wayback Machine
- Süntelbuche im Naturfoto-Archiv des NABU Uelzen