Rivereto: Malsamoj inter versioj

Browse history interactively

[kontrolita revizio]

← Iru al antaŭa ŝanĝo Iru al sekvanta ŝanĝo →

Enhavo forigita Enhavo aldonita

VidaVikiteksto

Enteksta

Kiel registrite je 11:29, 8 okt. 2009

Kutime naturan akvofluon oni nomas rivereto, se ĝi ne estas pli larĝa ol 5 metroj. Pli larĝajn akvofluojn oni nomas rivero.

Karakterizaĵoj de rivereto estas la variado de la flurapido de la akvo, ĝiaj temperaturaj kondiĉoj, la organismoj troveblaj en ĝi kaj la grado de la influeblo per kemiaĵoj. Riveretoj malpli ol riveroj kapablas adapti la terenon por sia fluo, male: ili devas multe pli adapti sian fluon al la tereno.

Lingva noto

Apud la laŭ-Fundamenta esprimo "rivereto" kelkaj Esperantistoj, precipe literaturistoj, uzas ankaŭ la ne-oficialan novradikon "rojo" kun la sama signifo.

Specoj de riveretoj

Laŭregione eblas dividi la riveretojn je tri ĉeftipoj:

Ebenaĵa rivereto: Zenn ĉe Atzenhof (Fürth), Germanio

En altmontaraj riveretoj pro la granda niveldiferenco la akvo havas pli grandajn rapidecon kaj forton. Tio sekvigas pli bonan provizon per oksigeno, sed ankaŭ pli da erozio. La akvofundo estas tre ŝtonriĉa. La bestoj, kiuj vivas en tia rivereto estas tre sentemaj pri manko de oksigeno. Apenaŭ troveblas akvoplantoj.

En mezmontaraj riveretoj la dekliveco estas malpli granda kaj sekve ankaŭ la flurapido. Apud erozio ankaŭ okazas sedimentiĝo. insuletoj kaj sablo dunoj ĉiam ree formiĝas en diversaj lokoj.

En ebenaĵaj riveretoj la dekliveco estas plej malgranda. La akvo fluas malrapide laŭ larĝaj meandroj. Sedimentiĝo kaj nutrajabundo estas sufiĉe grandaj, tiel ke la akvofundo estas sabloza kaj enhavas multe da organika materialo. Ju malpli rapide fluas la rivereto, des pli da akvoplantoj vivas en ĝi.

Eksteraj ligoj

greke http://www.hmulv.hessen.de/umwelt/wasser/gewaesser_hochwasser/materialien greke http://www.naturdetektive.de/2004/dyn/9.htm?url=4949%2Ehtm

Vidu ankaŭ jenon:

Lago
Oceano

@@ Linio 1: / Linio 1: @@
-[[Dosiero:Mountain stream.jpg|thumb|320px|[[alta montaro|Altmontara]] rojo en la [[kantono]] [[Grizono]], [[Svislando]]]]
+[[Dosiero:Mountain stream.jpg|thumb|320px|[[alta montaro|Altmontara]] rivereto en la [[kantono]] [[Grizono]], [[Svislando]]]]
-Kutime naturan akvofluon oni nomas '''rojo''', se ĝi ne estas pli larĝa ol 5 metroj. Pli larĝajn akvofluojn oni nomas [[rivero|river(et)o]]. Al la opinio, ke rojo estas neologismo eble permesinda en poezio sed cetere senutila, oni povas respondi, ke rojo laŭ geografia vidpunkto havas plurajn specifajn ecojn, en kiuj ĝi esence diferenciĝas de rivero. Vidu ankaŭ [[Torento]] kaj [[Uedo]]!
+Kutime naturan akvofluon oni nomas '''rivereto''', se ĝi ne estas pli larĝa ol 5 metroj. Pli larĝajn akvofluojn oni nomas [[rivero]].
-Karakterizaĵoj de rojo estas la variado de la flurapido de la [[akvo]], ĝiaj [[temperaturo|temperaturaj]] kondiĉoj, la [[organismo]]j troveblaj en ĝi kaj la grado de la influeblo per [[kemio|kemiaĵoj]].
+Karakterizaĵoj de rivereto estas la variado de la flurapido de la [[akvo]], ĝiaj [[temperaturo|temperaturaj]] kondiĉoj, la [[organismo]]j troveblaj en ĝi kaj la grado de la influeblo per [[kemio|kemiaĵoj]].
-Rojoj malpli ol riveroj kapablas adapti la terenon por sia fluo, male: ili devas multe pli adapti sian fluon al la tereno.
+Riveretoj malpli ol riveroj kapablas adapti la terenon por sia fluo, male: ili devas multe pli adapti sian fluon al la tereno.
+==Lingva noto==
-Laŭregione eblas dividi la rojojn je tri ĉeftipoj:
+Apud la laŭ-[[Fundamento de Esperanto|Fundamenta]] esprimo "rivereto" kelkaj Esperantistoj, precipe literaturistoj, uzas ankaŭ la ne-oficialan [[novradiko]]n "rojo" kun la sama signifo.
+==Specoj de riveretoj==
-*'''[[alta montaro|altmontara rojo]]''',
+Laŭregione eblas dividi la riveretojn je tri ĉeftipoj:
-:::::*'''[[mezalta montaro|mezmontara rojo]]''' [[akvo|kaj]]
-:::::::::::*'''[[ebenaĵo|ebenaĵa rojo]]'''.
+*'''[[alta montaro|altmontara rivereto]]''',
-[[Dosiero:Zenn-v-vacher-bruecke-n-no.jpg|thumb|right|320px|Ebenaĵa rojo: Zenn ĉe Atzenhof (Fürth), [[Germanio]]]]
+*'''[[mezalta montaro|mezmontara rivereto]]''' kaj
+*'''[[ebenaĵo|ebenaĵa rivereto]]'''.
+[[Dosiero:Zenn-v-vacher-bruecke-n-no.jpg|thumb|right|320px|Ebenaĵa rivereto: Zenn ĉe Atzenhof (Fürth), [[Germanio]]]]
-En '''altmontaraj rojoj''' pro la granda niveldiferenco la [[akvo]] havas pli grandajn rapidecon kaj forton. Tio sekvigas pli bonan provizon per [[oksigeno]], sed ankaŭ pli da [[erozio]]. La akvofundo estas tre ŝtonriĉa. La [[besto]]j, kiuj vivas en tia rojo estas tre sensivaj pri manko de oksigeno. Apenaŭ troveblas akvoplantoj.
+En '''altmontaraj riveretoj''' pro la granda niveldiferenco la [[akvo]] havas pli grandajn rapidecon kaj forton. Tio sekvigas pli bonan provizon per [[oksigeno]], sed ankaŭ pli da [[erozio]]. La akvofundo estas tre ŝtonriĉa. La [[besto]]j, kiuj vivas en tia rivereto estas tre sentemaj pri manko de oksigeno. Apenaŭ troveblas akvoplantoj.
-En '''mezmontaraj''' rojoj la [[deklivo|dekliveco]] estas malpli granda kaj sekve ankaŭ la flurapido. Apud erozio ankaŭ okazas [[sedimento|sedimentiĝo]]. [[insulo|insuletoj]] kaj [[sablo]][[duno]]j ĉiam ree formiĝas en diversaj lokoj.
+En '''mezmontaraj''' riveretoj la [[deklivo|dekliveco]] estas malpli granda kaj sekve ankaŭ la flurapido. Apud erozio ankaŭ okazas [[sedimento|sedimentiĝo]]. [[insulo|insuletoj]] kaj [[sablo]][[duno]]j ĉiam ree formiĝas en diversaj lokoj.
-En '''ebenaĵaj rojoj''' la dekliveco estas plej malgranda. La akvo fluas malrapide laŭ larĝaj [[meandro]]j. Sedimentiĝo kaj nutrajabundo estas sufiĉe grandaj, tiel ke la akvofundo estas sabloza kaj enhavas multe da organika [[materialo]]. Ju malpli rapide fluas la rojo, des pli da akvoplantoj vivas en ĝi.
+En '''ebenaĵaj riveretoj''' la dekliveco estas plej malgranda. La akvo fluas malrapide laŭ larĝaj [[meandro]]j. Sedimentiĝo kaj nutrajabundo estas sufiĉe grandaj, tiel ke la akvofundo estas sabloza kaj enhavas multe da organika [[materialo]]. Ju malpli rapide fluas la rivereto, des pli da akvoplantoj vivas en ĝi.
 <!--Die beschriebene Situation kann durch die Eingriffe des [[Mensch]]en stark verändert sein. Bachbegradigungen und die Einleitung von [[Schadstoffe]]n in die Bäche haben in [[Ballungsgebiet]]en zu erheblichen Störungen des natürlichen Verlaufs und zu einer Beeinträchtigung der [[Selbstreinigungskraft]] industrienaher Fließgewässer geführt. Auch die Überdüngung der Felder in Bachnähe durch die vielerorts übliche intensive [[Landwirtschaft]] sorgt für erhöhte Schadstoffwerte im Bach. Die [[Phosphat]]- und [[Nitrat]]zufuhr führt zu einem verstärkten [[Algen]]wachstum, die Einleitung von [[Abwasser|Abwässer]]n zu einer Massenvermehrung von [[Bakterien]].-->