Speciprotektado: Malsamoj inter versioj

Browse history interactively

[kontrolita revizio]

Iru al sekvanta ŝanĝo →

Enhavo forigita Enhavo aldonita

VidaVikiteksto

Enteksta

Kiel registrite je 01:51, 24 jul. 2010

Speciprotektado signifas la protektadon kaj la prizorgadon fare de homoj de iuj specioj, pro suferata minaco, kiel protektindaj taksataj naturvivantaj besto- kaj plantospecioj en ilia natura kaj historie kreskanta multeco (biodiverseco).

Ekde 1966 estiĝis ruĝaj listoj de minacataj specioj, per kiuj oni provas taksi la gradon de endanĝeriĝo de la specioj. Speciprotektaj programoj celas la protekton de kutime specifa endanĝerita aŭ de formorto minacata specio.

Speciprotektado estas do parto de naturprotektado, kiu zorgas unuflanke pri la protektado de unuopaj specioj, sed ankaŭ pri la protektado de tutaj vivejoj, kiel biotopoj kaj ekotopoj. Tiel speciprotektado estas kutime ankaŭ ekotopprotektado, ĉar la protektota specio estas nemalhavenda parto de la ekotopo. Aliflanke tio validas, ĉar al la detruo de la vivejo ja sekvos la malapero de la specio.

Motivoj

En pasintaj epokoj, la grandan rolon por speciprotektado ludis estetikaj kaj moralaj aspektoj. Tio limigis speciprotektadon al allogaj besto- kaj plantospecioj. Nuntempe speciprotektado celu ĉefe la konservon de la biologiaj funkcioj de la medio, kiel ekzemple:

biologiaj filtrofunkcioj, malvenenigo
nutraĵproduktado
ekosistema stabileco
biologia lukto kontraŭ damaĝbestoj
polenado (ankaŭ por agrikulturaj plantoj)
bioindikiloj
kreado de humo
malaltiĝo de karbona dioksido

Krome la konservo de la biodiverseco estas ekde la 1990-aj jaroj grandiĝanta argumento por la speciprotektado. Ankaŭ ripozo kaj hejmlandprotekto estas motivo por speciprotektado.

Bibliografio

Rachel Carson, „Der stumme Frühling (La muta printempo)“ (1962)

Vidu ankaŭ

Eksteraj ligiloj

Datenbanko de la monda naturprotekta uniiĝoIUCN pri la ruĝa listo de minacataj bestospecioj (angle)
wisia Datenbanko de la germana oficejo por naturprotekto rilate al internacia speciprotektado (germane, angle)
Artenschutz-Online, germana oficejo por naturprotektado kaj dogano (germane)
Aktionsgemeinschaft Artenschutz e.V. (germane)
Stiftung Artenschutz – komuna projekto de 45 zoologiaj ĝardenoj, bestoparkoj kaj naturprotektaj organizaĵoj (germane, angle)

@@ Linio 1: / Linio 1: @@
 [[dosiero:Boophis ankaratra02.jpg|eta|300px|Preskaŭ triono de ĉiuj specioj de [[Amfibioj]] estas minacataj de [[formorto]]]]
-'''Speciprotektado''' signifas la protektadon kaj la prizorgadon per homoj de iuj, pro minaco kiel protektindaj taksataj sovaĝvivantaj besto- kaj plantospecioj en ilia natura kaj historie kreskanta multeco ([[specimulteco]]).
+'''Speciprotektado''' signifas la protektadon kaj la prizorgadon fare de homoj de iuj specioj, pro suferata minaco, kiel protektindaj taksataj naturvivantaj besto- kaj plantospecioj en ilia natura kaj historie kreskanta multeco ([[biodiverseco]]).
 Ekde [[1966]] estiĝis [[Internacia Ruĝa Listo de Endanĝeritaj Specioj|ruĝaj listoj de minacataj specioj]], per kiuj oni provas taksi la gradon de endanĝeriĝo de la specioj.
-[[Speciprotekta programo|Speciprotektaj programoj]] celas la protekton de kutime unu nura endanĝerita aŭ de formorto minacata specio.
+[[Speciprotekta programo|Speciprotektaj programoj]] celas la protekton de kutime specifa endanĝerita aŭ de formorto minacata specio.
-Speciprotektado estas do parto de [[naturprotektado]], kiiu zorgas unuflanke pri la protektado de unuopaj specioj, sed ankaŭ pri la protektado de tutaj vivejoj, kiel [[biotopo|biotopoj]] kaj [[ekotopo|ekotopoj]]. Tiel speciprotektado estas kutime ankaŭ ekotopprotektado, ĉar la protektota specio estas nemalhavenda parto de la ekotopo. Aliflanke tio validas, ĉar al la detruo de la vivejo ja sekvos la malaperon de la specio.
+Speciprotektado estas do parto de [[naturprotektado]], kiu zorgas unuflanke pri la protektado de unuopaj specioj, sed ankaŭ pri la protektado de tutaj vivejoj, kiel [[biotopo|biotopoj]] kaj [[ekotopo|ekotopoj]]. Tiel speciprotektado estas kutime ankaŭ ekotopprotektado, ĉar la protektota specio estas nemalhavenda parto de la ekotopo. Aliflanke tio validas, ĉar al la detruo de la vivejo ja sekvos la malapero de la specio.
 == Motivoj ==
@@ Linio 17: / Linio 18: @@
 * malaltiĝo de [[karbona dioksido]]
-Krome la konservo de la [[specimulteco]] estas ekde la [[1990-aj jaroj]] grandiĝanta argumento por la speciprotektado. Ankaŭ ripozo kaj hejmlandprotekto estas motivo por speciprotektado.
+Krome la konservo de la [[biodiverseco]] estas ekde la [[1990-aj jaroj]] grandiĝanta argumento por la speciprotektado. Ankaŭ ripozo kaj hejmlandprotekto estas motivo por speciprotektado.
 == Bibliografio ==