Akvofonto: Malsamoj inter versioj

Browse history interactively

[nekontrolita versio]

← Iru al antaŭa ŝanĝo Iru al sekvanta ŝanĝo →

Enhavo forigita Enhavo aldonita

VidaVikiteksto

Enteksta

Kiel registrite je 22:54, 22 nov. 2010

Akvofonto (aŭ mallonge Fonto) estas la loko, kie akvo nature eliĝas el tero.

Ofte estas la komenco de akvofluo, rojo, torento, rivero, sed akvofonto povas rekte flui al lago, marĉo, maro.

Formiĝo

Se la tavolo da terkrusto, en kiu akvo trairas, (tiel nomata grundakvejo) kontaktas la ternivelon, okaze de terkavo, talvego, pliiĝo de deklivo aŭ fosado, grundavo elfluas. Povas esti nur ŝvitiĝo, malsekejo, malgranda marĉo. Sed, se la grundakvejo estas tie limigita de netralasivaj tavoloj, povas esti lokalizata elfluo, aŭ eĉ ŝpruco.

La hidrogeologio povas klasi la akvofontojn en variaj tipoj.

Elverŝa fonto
Krasta fonto
Reelfluoejo, tie, kie akvovojo, kiu subteriĝis, reeliras al surfaco
Ŝpruca fonto, au Arteza Puto

Akvofonto povas esti daŭra (kontinua) aŭ nedaura (nekontinua). Nekontinuaj, ekzemple, estas la krastaj fontoj. Akvo cirkulas rapide en karsta grundakvejo, kaj fontoj povas esti abundaj kaj nedaŭraj.

Klasifiko

La akvofontoj estas ofte klasifigataj laŭ iliaj debito, la plej akvodonaj, tiuj, kiuj donas almenaŭ 2800 litrojn en sekundo (L/s), estas tiel dirataj "Unua grando"

grando	debito (L/s)
1a grando	2800
2a grando	280 al 2 800
3a grando	28 al 280
4a grando	6,3 al 28
5a grando	0,63 al 6,3
6a grando	63 mL/s al 630 mL/s
7a grando	8 al 63 mL/s
8a grando	malpli ol 8 mL/s
0 grando	nenia fluo (estinta/historia fonto)

Ĥemia komponado

La akvo trairinte rokojn povas solvi mineralonj. Pro tio, akvo de fonto estas ofte vendata en botelo kun la (ofte trompa) nomo de mineralakvo.

Akvofonto kiel vivmedio

La vivmedio en fonto (tiel nomata Krenalo^[1], el la greka κρήνη, = fonto), karakteriziĝas per :

malgranda vario de la akva temperaturo, kaj dumtage, kaj dumjare
malmulteco da sterkaj elementoj
ŝanĝa fluo sur malgranda distanco
malgranda kvanto da solvata oksigeno, la akvo venante de sub tero.

Pliofte tie krekas briofito (aŭ muskoj), ĉar vaskulaj plantoj ne povas instaliĝi pro la fluo kaj la ombro.

Oni tie ĝenerale ne trovas fiŝojn.

Notoj kaj referencoj

↑ vidu ankaŭ (germanlingve) de:Krenal

Ĉi tiu artikolo ankoraŭ estas ĝermo.

Helpu al Vikipedio plilongigi ĝin. Se jam ekzistas alilingva samtema artikolo pli disvolvita, traduku kaj aldonu el ĝi (menciante la fonton). Bonvolu aldoni parametron por plibone kategoriigi la paĝon.

[1] vidu ankaŭ (germanlingve) de:Krenal

[1]

@@ Linio 3: / Linio 3: @@
 Ofte estas la komenco de akvofluo, [[rojo]], [[torento]],
 [[rivero]], sed akvofonto povas rekte flui al [[lago]], [[marĉo]], [[maro]].
-==Formiĝo==
+== Formiĝo ==
 <!--
 Fonto povas aperi en [[karsto]]. Kiam la surfaca akvo sorbiĝas en la teron, iĝante [[grundakvo]], kiuj povas flui tra ŝtonaj poroj, fendetoj, aŭ [[kaverno]]j.
 -->
-Se la tavolo da terkrusto, en kiu akvo trairas, (tiel nomata [[grundakvejo]]) kontaktas la ternivelon, okaze de terkavo, [[talvego]],  pliiĝo de deklivo aŭ fosado, grundavo elfluas. Povas esti nur ŝvitiĝo, malsekejo, malgranda marĉo. Sed, se la grundakvejo estas tie limigita de netralasivaj tavoloj, povas esti lokalizata elfluo, aŭ eĉ ŝpruco.
+Se la tavolo da terkrusto, en kiu akvo trairas, (tiel nomata [[grundakvejo]]) kontaktas la ternivelon, okaze de terkavo, [[talvego]], pliiĝo de deklivo aŭ fosado, grundavo elfluas. Povas esti nur ŝvitiĝo, malsekejo, malgranda marĉo. Sed, se la grundakvejo estas tie limigita de netralasivaj tavoloj, povas esti lokalizata elfluo, aŭ eĉ ŝpruco.
 La [[hidrogeologio]] povas klasi la akvofontojn en variaj tipoj.
@@ Linio 16: / Linio 16: @@
 Akvofonto povas esti daŭra (kontinua) aŭ nedaura (nekontinua). Nekontinuaj, ekzemple, estas la krastaj fontoj. Akvo cirkulas rapide en karsta grundakvejo, kaj fontoj povas esti abundaj kaj nedaŭraj.
-==Klasifiko==
+== Klasifiko ==
 La akvofontoj estas ofte klasifigataj laŭ iliaj debito, la plej akvodonaj, tiuj, kiuj donas almenaŭ 2800 litrojn en sekundo (L/s), estas tiel dirataj "Unua grando"
@@ Linio 50: / Linio 50: @@
 |nenia fluo (estinta/historia fonto)
 |}
-==Ĥemia komponado==
+== Ĥemia komponado ==
 La akvo trairinte rokojn povas solvi [[mineralo]]nj. Pro tio, akvo de fonto estas ofte vendata en botelo kun la (ofte trompa) nomo de [[mineralakvo]].
-==Akvofonto kiel vivmedio==
+== Akvofonto kiel vivmedio ==
-La vivmedio en fonto (tiel nomata '''Krenalo'''<ref>vidu ankaŭ (germanlingve) [[:de:Krenal]]</ref>, el la greka  κρήνη, = fonto), karakteriziĝas per :
+La vivmedio en fonto (tiel nomata '''Krenalo'''<ref>vidu ankaŭ (germanlingve) [[:de:Krenal]]</ref>, el la greka κρήνη, = fonto), karakteriziĝas per :
 * malgranda vario de la akva temperaturo, kaj dumtage, kaj dumjare
 * malmulteco da [[sterko|sterkaj]] elementoj
 * ŝanĝa fluo sur malgranda distanco
-* malgranda kvanto da solvata [[oksigeno]],  la akvo venante de sub tero.
+* malgranda kvanto da solvata [[oksigeno]], la akvo venante de sub tero.
 Pliofte tie krekas [[briofito]] (aŭ muskoj), ĉar [[vaskulaj plantoj]] ne povas instaliĝi pro la fluo kaj la ombro.
@@ Linio 72: / Linio 72: @@
 {{Ĝermo}}
 [[Kategorio:Akvo]]
 [[Kategorio:Hidrologio]]
@@ Linio 77: / Linio 78: @@
 [[ar:ينبوع]]
 [[az:Bulaq]]
+[[bg:Извор]]
 [[br:Eienenn]]
 [[cs:Pramen]]