Plurjara planto: Malsamoj inter versioj

[kontrolita revizio]

← Iru al antaŭa ŝanĝo Iru al sekvanta ŝanĝo →

Enhavo forigita Enhavo aldonita

Enteksta

Kiel registrite je 16:44, 27 aŭg. 2019

Plurjara planto aŭ perena planto (el la latine perennis, perenne = „dauranta tra la tuta jaro“),^[1] estas termino el botaniko por plantoj, kiuj vivas plurajn jarojn kaj kiuj plurfoje, plej ofte unufoje jare, floras kaj fruktas.

Perenaj plantoj estas nomataj ankaŭ plurfoje florantaj, „polakantaj“, „polikarpaj“ aŭ iteroparaj plantoj – male al plantoj kiuj nur unufoje en sia vivo florantaj kaj fruktantaj plantoj, kiuj nomiĝas hapaksantaj, monokarpaj aŭ semelparaj plantoj.

Diferencigo de plujaraj plantoj

Ĉe plurjaraj plantoj oni distingas inter lignoplantoj (arboj, arbustoj, arbedoj liano)j, kiuj havas lignajn trunkojn kaj branĉojn, kaj staŭdoj kun herbecaj kaj nelignaj tigoj. Kromaj ecoj de la plurjaraj plantoj estas sekecrezisto kaj ventrezisto. En mezaj kaj altaj latitudoj (minimume ekde geografia latitudo de 30°) la plantoj devas toleri froston (frostrezisto).

Resumo

kolektiva termino	botanika termino	hortkulura termino	Charakteristika
Semelpara (unufoje naskanta) en botaniko ankaŭ: hapaksanta (unufoje floranta) monokarpa (unufoje fruktanta)	(somer)- unujara planto (unujara)	unujara	vivas nur unu vegetan periodon ĝis la floro kaj semigado, poste pereo	herbeca
	dujara / vintra-unujara (dujara)	dujara	vivas du vegetajn periodojn dividatajn de malvarm- aŭ sekperiodo ĝis florado kaj semigado, poste pereo	herbeca
	„plurienn“ (multjara)	plurjara	vivas dum pli ol du malvarm- aŭ sekperiodoj dividataj vegetperiodoj ĝis florado kaj semigado, poste pereo	herbeca (staŭdoj) aŭ ligneca (arbedoj, arbustoj, arboj, lianoj)
Iteropara (plurfoje naskanta) en botaniko ankaŭ: polakanta (plurfoje floranta) polikarpa (plurfoje fruktanta)	perena (daŭranta)	plurjara	plurfoja florado kaj semigado sen poszta pereo escepta kazo „unujare kultivataj plantoj“: plurjaraj aŭ daurantaj, sed ne vintrorezistaj, tial en la modera klimato de facto nur unu vegetperiodo vivanta

Referencoj

↑ Josef M. Stowasser, Michael Petschenig, Franz Skutsch Der kleine Stowasser. Hölder/Pichler/Tempsky, Wien 1980, ISBN 3-209-00225-8.

Eksteraj ligiloj

Kategorio Plurjara planto en la Vikimedia Komunejo (Multrimedaj datumoj)

[Stowasser-1] Josef M. Stowasser, Michael Petschenig, Franz Skutsch Der kleine Stowasser. Hölder/Pichler/Tempsky, Wien 1980, ISBN 3-209-00225-8.

[1]

@@ Linio 1: / Linio 1: @@
-'''Plurjara planto''' aŭ '''perena planto''' (el la [[latina lingvo|latine]] ''perennis, perenne'' = „dauranta tra la tuta jaro“),<ref name="Stowasser" /> estas termino el [[botaniko]] por [[planto]]j, kiuj vivas plurajn jarojn kaj kiuj plurfoje, plej ofte unufoje jare, floras kaj fruktas.
+'''Plurjara planto''' aŭ '''perena planto''' (el la {{Lang-la|perennis, perenne}} = „dauranta tra la tuta jaro“),<ref name="Stowasser" /> estas termino el [[botaniko]] por [[planto]]j, kiuj vivas plurajn jarojn kaj kiuj plurfoje, plej ofte unufoje jare, floras kaj fruktas.
 Perenaj plantoj estas nomataj ankaŭ plurfoje florantaj, „polakantaj“, „polikarpaj“ aŭ [[iteropara]]j plantoj – male al plantoj kiuj nur unufoje en sia vivo florantaj kaj fruktantaj plantoj, kiuj nomiĝas [[hapaksanta planto|hapaksantaj]], monokarpaj aŭ [[Semelparitio|semelparaj]] plantoj.
 == Diferencigo de plujaraj plantoj ==
 Ĉe plurjaraj plantoj oni distingas inter [[lignoplanto]]j ([[arbo]]j, [[arbusto]]j, [[arbedo]]j [[liano]])j, kiuj havas [[ligno|lignajn]] [[trunko]]jn kaj [[branĉo]]jn, kaj [[staŭdo]]j kun herbecaj kaj nelignaj tigoj.
 Kromaj ecoj de la plurjaraj plantoj estas [[sekecrezisto]] kaj [[ventrezisto]]. En mezaj kaj altaj latitudoj (minimume ekde [[geografia latitudo]] de 30°) la plantoj devas toleri froston ([[frostrezisto]]).
@@ Linio 10: / Linio 10: @@
 {| class="wikitable" style="text-align:center"
 |-
 ! kolektiva termino
 ! botanika termino
 ! hortkulura termino
 | colspan="2" | '''Charakteristika'''
 |-
@@ Linio 19: / Linio 19: @@
 <br />
 en botaniko ankaŭ: <br />
 '''[[hapaksanta planto|hapaksanta]]'''<br />
 (''unufoje floranta'') <br />
 monokarpa <br />
 (''unufoje fruktanta'')
 || (somer)- unujara planto <br /> (''[[unujara planto|unujara]]'')
 || unujara
 || vivas nur unu vegetan periodon ĝis la floro kaj semigado, poste pereo
@@ Linio 29: / Linio 29: @@
 |-
 | dujara / vintra-unujara (''[[dujara planto|dujara]]'')
 || dujara
-|| vivas  du vegetajn periodojn dividatajn de malvarm- aŭ sekperiodo ĝis florado kaj semigado, poste pereo
+|| vivas du vegetajn periodojn dividatajn de malvarm- aŭ sekperiodo ĝis florado kaj semigado, poste pereo
 |-
 | „plurienn“ <br /> (''[[multjara planto|multjara]]'')
@@ Linio 45: / Linio 45: @@
 (''plurfoje floranta'') <br />
 polikarpa <br />
 (''plurfoje fruktanta'')
 || perena <br /> (''daŭranta'')
 || plurfoja florado kaj semigado sen poszta pereo