Subatoma partiklo
Subatomaj partikloj estas la fundamentaj eroj, kiuj formas la atomojn. La ĉefaj subatomaj partikloj estas protonoj, neŭtronoj, kaj elektronoj. Ĉi tiuj partikloj ludas gravan rolon en la strukturo de materio kaj la interagoj en la universo.
Historio kaj graveco
[redakti | redakti fonton]La ekzisto de subatomaj partikloj estis malkovrita dum la fino de la 19-a kaj komenco de la 20-a jarcentoj, kiam sciencistoj komencis esplori la strukturon de la atomo. La esploroj pri la naturo de atomoj kondukis al la eltrovo de protonoj, neŭtronoj, kaj elektronoj, kiuj kune formas la atomkernon kaj ĉirkaŭas ĝin. Krome, en la 20-a jarcento estis malkovritaj aliaj subatomaj partikloj, kiel kvarkoj kaj leptonoj, kiuj helpis plivastigi nian komprenon pri la fundamentaj eroj de materio.
Ĉefaj subatomaj partikloj
[redakti | redakti fonton]- Protonoj: Ĉi tiuj partikloj troviĝas en la kerno de la atomo kaj havas pozitivan elektran ŝargon. Protonoj estas konsistigitaj de kvarkoj, kaj ili difinas la atomnumeron de elemento, kiu determinas ĝian kemian identecon .
- Neŭtronoj: Same kiel protonoj, neŭtronoj troviĝas en la atomkerno. Ili ne havas elektran ŝargon (estas neŭtralaj) kaj kontribuas al la maso de la atomo. La nombro de neŭtronoj en la kerno povas varii sen ŝanĝi la kemian identecon de la elemento, kio kreas izotopojn .
- Elektronoj: Elektronoj estas partikloj kun negativa ŝargo, kiuj moviĝas ĉirkaŭ la kerno en specifaj energiniveloj aŭ orbitoj. Kvankam ili estas multe pli malpezaj ol protonoj kaj neŭtronoj, ili ludas gravan rolon en kemiaj reakcioj kaj elektraj ecoj de materio .
Pli kompleksaj partikloj
[redakti | redakti fonton]
Kvankam protonoj, neŭtronoj, kaj elektronoj estas la plej konataj subatomaj partikloj, ekzistas aliaj fundamentaj partikloj, kiel kvarkoj kaj leptonoj, kiuj formas la bazon de la strukturo de materio:
- Kvarkoj: Protonoj kaj neŭtronoj mem estas formitaj el pli malgrandaj eroj nomataj kvarkoj. Ekzistas ses specoj de kvarkoj: supren, malsupren, stranga, ĉarma, funda, kaj supra. Protonoj konsistas el du supren-kvarkoj kaj unu malsupren-kvarko, dum neŭtronoj konsistas el du malsupren-kvarkoj kaj unu supren-kvarko .
- Leptonoj: Elektronoj apartenas al la grupo de partikloj nomataj leptonoj, kiuj inkluzivas ankaŭ neŭtrinojn kaj aliajn similajn partiklojn. Leptonoj estas fundamentaj partikloj, tio signifas, ke ili ne estas formitaj el pli malgrandaj eroj .
Rolo en fiziko
[redakti | redakti fonton]La esploro pri subatomaj partikloj estas fundamenta por la kompreno de la naturo de materio kaj la fortoj, kiuj regas la universon. Per eksperimentoj en partiklaj akceliloj, sciencistoj esploras la konduton de ĉi tiuj partikloj, malkovras novajn partiklojn, kaj eksplikas kiel la fundamentaj fortoj de la fiziko interagas kun materio .
Vidu ankaŭ
[redakti | redakti fonton]Fontoj
[redakti | redakti fonton]- Subatomaj Partikloj - Elektronoj, Protonoj, kaj Neŭtronoj. Subatomic Particles - Electrons, Protons, and Neutrons (angle). Phys LibreTexts. LibreTexts. Alirita 2024-10-16.
- Subatomaj Partikloj. Partículas subatómicas (hispane). Conceptualia. Conceptualia. Alirita 2024-10-16.
- Difino kaj Karakterizaĵoj de Subatomaj Partikloj. Definición y características de las partículas subatómicas (hispane). Skoool. Skoool. Alirita 2024-10-16.