Te-hibridoj
| Rosa 'Madame Caroline Testout' | |
|---|---|
| |
| Grupo | Te-hibrioj |
| Konata ekde | 1890 |
| Kultivisto | Pernet-Ducher |
| Deveno | |
|
Francio | |
La Te-hibridoj estas la plej malnova roza klaso de modernaj kulturrozoj. Ili estis krucitaj unuafoje en la 19a jarcento el ĉinaj te-rozoj kaj eŭropaj Remontant-rozoj. La genoj de la ĉinia rozo ŝanĝis la ecojn de la ekde tiam nove enkondukitaj rozajn klasojn radikale. Krom la pozitivaj ecoj kiel konstanta florado, pli vastan koloskalon kaj novaj odoroj eniris ankaŭ negativaj faktoroj- kiel sensiveco al malsanoj, malforta aŭ eĉ manka odoro kaj ofte mankanta vitrorezisteco- en la bredolinioj de la modernaj rozoj.
La unua te-hibrido[redakti | redakti fonton]
Laŭ la difino de la Usona Roz-societo ARS de 1966 „malnova rozo“ estas rozo, kiu apartenas al roza klaso, kiu jam ekzistas antaŭ la enkonduko de la te-hibridoj.[1] Ĝenerale oni diras, ke la roz-kultivaro 'La France' (Guillot 1867) estas la un ate-hibrido. Ĝi kunigas la dezirata konstanta florado kun agrabla kresko, bona vintrorezisto kaj „noblaj“ burĝonoj kiuj malfermiĝas al grandaj floroj.[2]
Ĉirkaŭ la jaro 1870 la franca rozbredisto Henry Bennett komencis bredi rozojn sistematike laŭ la ekkonoj el la genetiko. La “Société Lyonnaise d´Horticulture (liona hortikultura societo) nomas la de Bennett breditajn rozojn ĉirkaŭ la jaro 1880 „te-hibridoj“.[3]
Fruaj kultivaroj[redakti | redakti fonton]
- el la jaro 1867 estis la kultivaro 'La France' (Guillot Fils). La indiko ke , 'Mme Victor Verdier' × 'Mme. Bravy' estus la gepadroj, ne estas sufiĉe dokumentita. La bredisto Guillot mem diris, ke li hazarde trovis tiun novan planton en bedo plantita de mikso de diversaj semplantoj de te-rozoj. Li do ne povis koni la gepratrojn de tiu nova kultivaro.
- venis en 1873 'Capitain Christy' (Lacharme) en 1872 'Cheshunt Hybrid' (George Paul), 1883 'Lady Mary Fitzwilliam' (Bennett ), 1888 'Souvenir of Wootton' (John Cook), kaj 1890 'Mme. Caroline Testout' (Pernet-Ducher).
Ekde tiam la klasa nomo „te-hibrido“ en la hodiaŭa senco estis uzata. Tiam estis la „granda epoko“ por la bredado de la te-hibridoj. Tiu klaso tiam fariĝis la plej granda grupo de kulturrozoj. Dum la tempo la te-hibridoj degeneris grave pro kelkaj kialoj
Plua evoluo[redakti | redakti fonton]
_%27Peace%27.jpg)
La te-hibridoj floris (escepte de la idoj de 'Parks Yellow Tea-scented China') ĝenerale nur rosee, ruĝe aŭ blanke en ĉiuj nuancojosa, dum vera flava koloro mankis. Orflavan relative grandfloran sovaĝrozo, Rosa foetida (sin. Rosa lutea), portis Clusius el la jaro 1542 de Malgrandazio al Aŭstrio. Ĝi disvastiĝis de tie al la cetera Eŭropo. En Anglio oni trovis la mutacio 'Rosa foetida Bicolor' (= 'Austrian Copper'). Tiu rozo havas interesan kolorkombinon: la eksteraj petaloj estas orflava kaj la intenaj kuproruĝaj. Ĝi estas signife pli bela ol la eŭropa helflava dunrozo (Rosa pimpinellifolia). Al ambaŭ kultivaroj mankis agrablan odoron. Ili malbonodaras kiel bladoj. Krome ili estis sentiva al nigra makulozo kaj la floroj estis sterilaj.
1837 John Willock trovis en Persujo relative grandfloran formon de Rosa foetida, kiun li nomis 'Persian Yellow' . Kiu havas la samajn malbonajn ecojn kiel la patrina kultivaro, sed estis fekunda. En 1920 Pernet-Ducher sukcesis bredi 'Souvenir de Claudius Pernet' kaj aliaj. Ekde tiam ankaŭ aliaj bredistoj komencis kun la flavaj rozoj kaj el tio ekestis la kolornuancojn de niaj modernaj rozoj. La kulmino de la bredado de te-hibridoj estis ĉ. 1940. Ekde tiam aperis signoj de degenerado.
En la jaro 1945 la granda turnpunkto venis per la kultivaro 'Gloria Dei' de Meilland. La ege forte kreskanta rozo ne nur estis tute sana, sed ankaŭ havas grandajn, noblajn florojn. Komenciĝis nova periodo de bredado, kiu daras ĝis hodiaŭ.
Nur malmultaj rajtas ricevi la nomon monda rozo..
Modernaj te-hibridoj[redakti | redakti fonton]
Elekto de modernaj te-hibridoj:
| kultivaro | bredisto | jaro | koloro | distingoj | foto |
|---|---|---|---|---|---|
| 'Ambiente' | Noack | 2001 | blanka | 
| |
| 'Augusta Luise' | Rosen Tantau | 1999 | rosea | 
| |
| 'Baccara' | Meilland | 1954 | ruĝa | 
| |
| 'Camp David' | Rosen Tantau | 1984 | ruĝa | 
| |
| 'Double Delight' | Swim & Ellis | 1978 | ruĝa-blanka | monda rozo 1978 | 
|
| 'Duftwolke' | Rosen Tantau | 1963 | koralruĝa | monda rozo 1981 | .JPG)
|
| 'Elbflorenz' | Le Cannet-des-Maures | 1997 | rosea | 
| |
| 'Elina' | Dickson | 1984 | kremblanka | monda rozo 2006 | 
|
| 'Freedom' | Dickson | 1984 | flava | 
| |
| 'Garden Party' | Swim | 1959 | blanka | 
| |
| 'Gloria Dei' | Meilland | flava-rosea | Weltrose 1978 | 
| |
| 'Ingrid Bergman' | Poulsen | ruĝa | Weltrose 2000 | 
| |
| 'Königin der Rosen' | Kordes | 1964 | salmoranĝa | 
| |
| 'Papa Meilland' | Meilland | 1963 | ruĝa | monda rozo 1988 | 
|
| 'Pascali' | Lens | 1963 | blanka | monda rozo 1991 | 
|
| 'Queen Elizabeth' | Lammerts | 1954 | rosa | Weltrose 1978 | 
|
| 'Sebastian Kneipp' | Kordes | 1997 | blanka | .jpg)
| |
| 'Sonia Meilland' | Meilland | 1971 | salm-rosea | 
| |
| 'Super Star' | Rosen Tantau | 1960 | zinnoberrot | 
| |
| 'Wimi' | Rosen Tantau | 1982 | rosea | nomo laŭ Willy Millowitsch | .jpg)
|
Literaturo[redakti | redakti fonton]
- Gerd Krüssmann: Rosen, Rosen, Rosen - Unser Wissen über die Rose, Verlag Paul Parey: Berlin und Hamburg 1974, ISBN 3-489-71722-8
Eksteraj ligiloj[redakti | redakti fonton]
- Teehybride auf www.rose-roses.com[rompita ligilo]
Referancoj[redakti | redakti fonton]
- ↑ Heide Rau, Duftrosen, Seite 58, ISBN 3-8338-0529-3
- ↑ Ute Bauer, Alte Rosen, Seite 25, ISBN 3-405-16713-2
- ↑ Charles & Brigid Quest-Ritson: Rosen: die große Enzyklopädie / The Royal Horticultural Society; Übersetzung durch Susanne Bonn; Redaktion: Agnes Pahler; Starnberg: Dorling Kindersley, 2004, Seite 57, ISBN 3-8310-0590-7