Vaso Abajev

Vaso Abajev
Persona informo
Naskiĝo	2-an de decembro 1900 (1900-12-02) en Kobi (Kartvelio), kantono Duŝed,  Rusia Imperio
Morto	18-an de marto 2001 (2001-03-18) (100-jaraĝa) en Moskvo
Lingvoj	rusa
Ŝtataneco	Rusia Imperio Sovetunio Rusio
Alma mater	Sankt-Peterburga Ŝtata Universitato
Okupo
Okupo	filologo etimologo pedagogo hejmlanda esploristo lingvisto iranologo universitata instruisto

Vaso ABAJEV (Vasilij Ivanoviĉ ABAJEV), (n. la 15-an de decembro 1900 – m. la 18-an de marto 2001 en Moskvo) estis oseta lingvisto.

Abajev naskiĝis en montara oseta vilaĝo en Kartvelio, sed sukcesis ricevi la altan kleron en Peterburga Universitato. Liaj esploroj estas tre gravaj por moderna iranistiko, ankaŭ liaj vidpunktoj pri la ĝenerala lingvistiko influis disvolviĝon de la sovetia lingvoscienco.

Interalie Vaso Abajev estis scienca gvidanto de la fama sovetia iranisto kaj esperantologo Mahomet Ismajloviĉ Isajev.

La ligna domo, en kiu Abajev loĝis en Cĥinvalo inter la jaroj 1980 kaj 1990, iĝis muzeo en 2000. Ĝi komplete forbrulis kun la valoraj eksponaĵoj en aŭgusto 2008 dum la aŭgusta milito en Sud-Osetio; tiam estis damaĝita (senkapigita) ankaŭ la monumento al Abajev.

Ĉefaj verkoj

Abajev estas aŭtoro de multaj gravaj verkoj pri iranaj lingvoj kaj aparte pri la oseta, nur parto el ili (iom arbitre elektita) estas listigita ĉi-sube (kun traduko de la titoloj en Esperanton):

• Об ударении в осетинском языке // ДАН 1924, окт.-дек. 1925 eo: Pri akcento en la oseta lingvo
• Осетинский язык//Литературная энциклопедия. Т. 8, 1934. eo: Oseta lingvo (en Literatura enciklopedio)
• Recenzo: Миллер В.Ф. Осетинско-русско-немецкий словарь, т. 1-11 / Под ред. и с доп. А.А. Фреймана. Л., 1927–1929 // ЯМ, II, 1934. eo: Recenzo al Oseta-rusa-germana vortaro de Vsevolod MILLER
• Recenzo: Hermann Eduard. Lautgesetz und Analogie. - Abhandlungen der gesellschaft der Wissenschaften zu Göttingen, XXIII. 3. Berlin, 1931//ЯМ, II, 1934.
• Ред.: Нартские сказания (Нарты кадджытæ). Дзауджикау, 1946. eo: Redaktis eldonon de la nartaj sagaoj
• Русско-осетинский словарь. М., 1950. eo: Rusa-oseta vortaro
• О принципах этимологического словаря // ВЯ, 1952, № 5. eo: Pri la principoj de etimologia vortaro
• В.Ф. Миллер // БСЭ. Т. 27, 1954. eo: Artikolo "Vsevolod MILLER" en la Granda Soveta Enciklopedio
• Осетинский язык // БСЭ. Т. 31, 1954. eo: Artikolo "Oseta lingvo" en la Granda Soveta Enciklopedio
• Тохарский язык // БСЭ. Т. 43, 1957. eo: Artikolo "Toĥara lingvo" en la Granda Soveta Enciklopedio
• Историко-этимологический словарь осетинского языка. Т. 1 (А-К'). М.; Л., 1958. eo: Histori-etimologia vortaro de la oseta lingvo, la unua volumo
• Дохристианская религия алан // Труды XXV Международного конгресса востоковедов. М., 1960. eo: Antaŭkristana religio de alanoj
• Осетино-вейнахские лексические параллели // Изв. Чечено-Ингушского научно-исследовательского института истории языка и литературы. 1960, т. 1, вып. 2. eo: Leksikaj paraleloj inter la oseta lingvo kaj vajnaĥaj lingvoj (ĉeĉena, inguŝa kaj bacbija)
• Recenzo: Benveniste É. Études sur la langue osséte Paris, 1959 // ВЯ, 1960, № 4. eo: Recenzo al la libro de la franca lingvisto Benveniste "Studoj pri la oseta lingvo"
• История изучения осетинского языка в России и СССР. 1. Дореволюционный период // Очерки по истории изучения иранских языков. М., 1962. eo: Historio de studado de la oseta lingvo en Rusio kaj Sovetio
• Введение. Грамматика осетинского языка. Т. I. Фонетика и морфология. Под ред. Г.С. Ахвледиани. Орджоникидзе, 1963. eo: Enkonduko al Gramatiko de la oseta lingvo, volumo 1, Fonetiko kaj morfologio (red. ak-ano Aĥvlediani)
• 0 диалектах осетинского языка // Indo-iranica. Mélanges Morgenstieme. Wiesbaden, 1964. eo: Pri dialektoj de la lingvo oseta
• Фонема l в осетинском // Труды научной конференции по иранской филологии (24-27 января 1962 г.). Л., 1964. eo: Fonemo /l/ en la oseta
• Превербы и перфективность // Проблемы индоевропейского языкознания. М., 1964. eo: Preverboj (verbaj prefiksoj) kaj perfektivo
• Profilo grammaticale dell'osseto letterario moderno, I (в соавторстве с W. Belardi, N. Minissi) // AION, 1964, VI. eo: Kunaŭtoris en la libro "Gramatika priskribo de la moderna literatura oseta lingvo"
• A grammatical Sketch of Ossetic //IJAL, 1964, Oct., pt. 2. eo: Gramatika skizo de la oseta lingvo
• К алано-венгерским лексическим связям // Europa et Hungaria. Congressus Ethnographicus in Hungaria, 16-20, X, 1963. Budapest, 1965. eo: Pri leksikaj ligoj inter la alana kaj la hungara
• Предисл.: Бенвенист Э. Очерки по осетинскому языку. Пер. с фр. К.Е. Гагкаева. М., 1965. eo: Antaŭparolo por la rusa traduko de la libro de Benvenist
• Ред.: Языки народов СССР. Т. 1. Индоевропейские языки. М., 1966. eo: Lingvoj de USSR. Volumo 1. Hindeŭropaj lingvoj. Redaktis.
• Этногенез осетин по данным языка // Происхождение осетинского народа. Орджоникидзе, 1967. eo: Etnogenezo de osetoj laŭ la lingvistikaj datumoj
• Язык и история // Теоретические проблемы советского языкознания. М., 1968. eo: Lingvo kaj historio
• Ред.: Пахалина Т.Н. Памирские языки. М., 1969. eo: Redaktis: "Lingvoj de Pamiro"
• Recenzo: Benveniste É. Titres et noms propres en iranien ancien. Paris, 1966 // ВЯ, № 1. 1969.
• Русско-осетинский словарь. Изд. 2. Под ред. М.И. Исаева. М., 1970. eo: Rusa-oseta vortaro, redaktis M. I. Isajev
• Грамматический очерк осетинского языка. Изд. 5 // Осетинско-русский словарь. Орджоникидзе, 1970. eo: Gramatika skizo de la lingvo oseta (en Oseta-rusa vortaro, 1970)
• Ред.: Эдельман Д.И. Язгулямско-русский словарь. М., 1971. eo: Redaktis: Edelman D. I. Jazgulama-rusa vortaro
• О родовых отношениях и терминах родства у осетин // Энгельс и языкознание. М., 1972. eo: Pri parencaj rilatoj kaj terminoj de parenceco en oseta medio
• Вопросы нормирования литературных языков народов Кавказа (в соавторстве с Н.А. Баскаковым, Б.Х. Балкаровым, Л.И. Скворцовым) // ВЯ, 1972, № 6. eo: Normigaj problemoj de la lingvoj de Kaŭkazio
• Историко-этимологический словарь осетинского языка. Т. II. (L-R). М., 1973. eo: Histori-etimologia vortaro de la lingvo oseta, volumo 2a
• Предисл.: Исаев М.И. Очерки по истории изучения осетинского языка. Орджоникидзе, 1974. eo: Skizoj pri historio de esploroj pri la oseta lingvo, antaŭparolo al la lingvo de M. I. Isajev
• Зороастр и скифы // Acta Iranica 6, 1975 Téhéran; Liège. eo: Zoroastro kaj scitoj
• The Ossetes: Scythians of the 20th Century // The UNESCO Courier. December, 1976. To же на русском языке под названием "Скифы и осетины" // Курьер ЮНЕСКО. Январь, 1977. eo: Osetoj: scitoj de la 20a jarcento, en Kuriero de UNESKO
• [Предисловие] Нартовский эпос осетин // Сказания о нартах. М., 1978. eo: Antaŭparolo por la eldono de narta eposo
• Историко-этимологический словарь осетинского языка. Т. III. (S-T'). М., 1979. eo: Histori-etimologia vortaro de la oseta lingvo, volumo 3a
• Скифо-сарматские наречия // Основы иранского языкознания. М., 1979. eo: Scito-sarmataj dialektoj
• Die Prinzipien des etymologischen Wörterbuchs //Österreichische Akademie der Wissenschaften. Philos.-hist. Klasse. Sitzungs-berichte, Bd. 368. Veroffentlichungen der Komission fur Linguistik und Kommunikationsforschung. Heft II. Wien, 1980.
• Древнеперсидские надписи // Хрестоматия по истории Древнего Востока, ч. II. М., 1980. eo: Antikvaj persaj surskriboj
• Миф и история в поэме Руставели Vepxistqaosani // Акакию Шанидзе. Тбилиси, 1981 eo: Mito kaj historio en la poemo de Rustaveli "Kavaliro en tigra felo"
• О Сека Гадиеве // Сека Гадиев. Азау. Орджоникидзе, 1984. eo: Pri Seka GADIJEV (antaŭparolo al la libro de beletro far klasika oseta verkisto Seka GADIJEV)
• 0 протетическом х- в осетинском // Иранское языкознание. М., 1985. eo: Pri la protetika konsonanto x- en la oseta
• Avestica // Sprachwissenschaftliche Forschungen. Festschrift für Johann Knobloch. Innsbrucker Beitrage zur Kulturwissenschaft. Innsbruck, 1985.
• Тюркские элементы в осетинской антропонимии // Теория и практика этимологических исследований. М., 1985. eo: Tjurkaj elementoj en oseta antroponimio
• Alans // Encyclopaedia Iranica, V. 1. London, Boston, 1985. eo: Alanoj, artikolo en Irana Enciklopedio
• К семантике глаголов с основным значением "делать" // ВЯ, 1988, № 3. eo: Pri semantiko de la verboj kun la ĉefa signifo "fari"
• Историко-этимологический словарь осетинского языка. Т. IV(u-z) / Ответ. ред. М.И. Исаев. Л., 1989. eo: Histori-etimologia vortaro de la oseta lingvo, volumo 4a (lasta, fonemoj u-z)
• Осетинский народный поэт Коста Хетагуров // ИТ, 1. eo: Oseta popola poeto Kosta Ĥetagurov
• Дети солнца (о героях осетинского эпоса Нартах) // ИТ, 1. eo: Idoj de la Suno (pri herooj de la oseta heroeca eposo pri Nartoj)

Eksteraj ligiloj

• La tuta listo de verkoj, sen E-traduko, arkivigita en januaro 2004 (ruse)
• Priskribo de la oseta gramatiko, verkita de ABAJEV (ruse)