Enciklopedia vortaro

Enciklopedia aŭ Leksikono aŭ Enciklopedieca vortaro estas verkaro kiu tipe inkludas grandan nombron da mallongaj listoj, aranĝitaj alfabete, kaj diskutantaj larĝan gamon de temoj. Enciklopediecaj vortaroj povas esti ĝeneralaj, enhavante artikolojn en temoj en multaj malsamaj kampoj; aŭ ili povas specialiĝi pri speciala kampo, kiel ekzemple arto, biografio, juro, medicino, aŭ filozofio. Ili ankaŭ povas esti organizitaj ĉirkaŭ akurata akademia, kultura, etna, aŭ nacia perspektivo.

Historie, la esprimo estis uzita por rilati al iu enciklopedieca konsultverko (t.e., unu ampleksa ene de aplikeco), kiu estis organizita alfabete, kiel kun la pli konata vortaro. (La esprimo vortaro antaŭis enciklopedion en ofta uzokutimo ekde proksimume du jarcentoj.) Por peri ilian alfabetan metodon de organizo kaj kompari tiun metodon al aliaj sistemoj por klasifikado de scio, multaj fruaj enciklopedioj estis titolitaj aŭ sub-titolita "vortaro de artoj kaj sciencoj" aŭ io simila.

Tamen, ĝi poste evoluis en iom klaran klason de konsultverkoj. Kvankam ekzistas similecoj, kompreneble, al kaj vortaroj kaj enciklopedioj, ekzistas gravaj distingoj kiel jeno:

• Vortaro ĉefe temigas vortojn kaj ilian difinon, kaj tipe disponigas limigitajn informojn, analizon de malsamaj formoj, kaj etimologio (en pli kompletaj vortaroj) por la vorto difinita. Tial, kvankam ĝi povas oferti difinon, ĝi povas forlasi la leganton daŭre mankante ion rilate al komprenado de la signifo aŭ importado de esprimo, kaj kiel la esprimo rilatigas al pli larĝa kampo de scio.
• Enciklopedio, aliflanke, serĉas diskuti ĉiun subjekton en pli da profundo kaj peri la akumuligitan scion pri tiu subjekto. Tiu karakterizaĵo estas aparte vera de tiuj enciklopedioj kun longaj monografioj pri akurataj temoj, kiel ekzemple la unuaj dek eldonoj de la Encyclopaedia Britannica. Kvankam ofte organizitaj alfabete, kelkaj enciklopedioj ne estis tiaj. Kutime, pli de la diskuto povas esti organizita ĉirkaŭ kampo (kiel ekzemple leĝo) aŭ temo (kiel ekzemple la skota klerismo), kaj malpli pri la alfabeta terminologio ligita al tiu diskuto. Enciklopedio ankaŭ ofte inkludas multajn mapojn kaj ilustraĵojn, same kiel bibliografion kaj statistikojn.

Komparita al vortaro, la enciklopedieca vortaro ofertas pli kompletan priskribon kaj elekton de kontribuoj selektitaj por peri intervalon de scio. Komparita al enciklopedio, la enciklopedieca vortaro ofertas facilecon de uzo, tra resumitaj kontribuoj kaj en kelkaj okazoj pli da kontribuoj de apartaj esprimoj; kaj ofte reduktita grandeco, kaj la reduktita eldonado kaj aĉetkosto kiujn tio implicas.

Kompreneble, la demandoj pri strukturo kaj kontribuoj, kaj kiom multe da informoj inkludindas, estas inter la kernotemoj en organizado de konsultverkoj. Ĉar malsamaj aliroj estas pli bone konvenigitaj al malsamaj uzoj aŭ uzantoj, ĉiuj tri aliroj estis en larĝa uzado ekde la fino de la 18-a jarcento.

La titolo de la volumeno eble ne estas bona indikilo de kiu speco de referenco ĝi estas, ĉar komercaj aferoj eble influis la elekton de titolo fare de la eldonisto.

Bibliografio

• Robert Hunter, Henry Scherren, kaj John Williams. The Encyclopædic Dictionary. 7 volumoj. 1879–1888.
• Sandro Nielsen: The Effect of Lexicographical Information Costs on Dictionary Making and Use. En: Lexikos 18/2008, 170–189.