Esperantigo de vortoj el vjetnama fonto
Esperantigo de vortoj el vjetnama fonto laŭ malsupra skemo estas proponata de la vjetnama esperantisto, vortaristo, esperantologo Nguyễn Xuân Thu.[1]
Li atentigis ke tiu ĉi tabelo laŭeble plej fidele sekvas la Konsilojn por Transkribado de La Bona Lingvo kaj la Rekomendojn de Akademio de Esperanto pri esperantigo de vortoj. Tiel, ĝi iomete diferencas de la transskribado de la esperanta versio de “La Rakonto pri Kieŭ”, kiel la forigo de ŭ antaŭ vokalo.
| Litero | Transskribo | Prononco | Klarigoj | Ekzemplo: Vjetnama skribo (kun signifo) | Ekzemplo: Esperanta prononco |
|---|---|---|---|---|---|
| 1.1. Konsonantoj ĉe komenco de la vorto | |||||
| b | b | [b] | kiel en Esperanto | ba (tri) | ba |
| c | k | [k] | nur antaŭ a, o, ô, u, ư | cam (oranĝo) | kam |
| d | z | [z] | kiel en Esperanto | da (haŭto) | za |
| đ | d | [d] | kiel en Esperanto | đi (iri) | di |
| g | g | [g] | kiel en Esperanto | gà (koko) | ga |
| h | h | [h] | kiel en Esperanto | hai (du) | haj |
| k | k | [k] | nur antaŭ e, ê, i, y | kem (glaciaĵo) | kem |
| l | l | [l] | kiel en Esperanto | lê (piro) | le |
| m | m | [m] | kiel en Esperanto | mẹ (patrino) | me |
| n | n | [n] | kiel en Esperanto | na (anono) | na |
| p | p | [p] | kiel en Esperanto | pin (pilo) | pin |
| q | k | [ku] | neniam sola, ĉiam ligita kun litero “u” | quê (kamparo) | kue |
| r | r | [r] | kiel esperanta “r”, sed malpli vibranta | ru (luli) | ru |
| s | ŝ | [ŝ] | kiel en Esperanto | sơn (lako) | ŝon |
| t | t | [t] | kiel en Esperanto | túi (poŝo) | tuj |
| v | v | [v] | kiel en Esperanto | viêm (inflamo) | vjem |
| x | s | [s] | kiel en Esperanto | xe (veturilo) | se |
| 1.2. Konsonantoj ĉe la fino de la vorto | |||||
| c | k | [k] | kiel en Esperanto | bác (onklo) | bak |
| m | m | [m] | kiel en Esperanto | tôm (salikoko) | tom |
| n | n | [n] | kiel en Esperanto | nón (konika ĉapelo) | non |
| p | p | [p] | kiel en Esperanto | bếp (kuirejo) | bep |
| t | t | [t] | kiel en Esperanto | cát (sablo) | kat |
| 1.3. Duoblaj konsonantoj ĉe la komenco de la vorto | |||||
| ch | ĉ | [ĉ] | proksimume chó (hundo) | ĉo | |
| gh | g | [g] | nur antaŭ literoj “e, ê, i” | ghi (noti) | gi |
| kh | ĥ | [ĥ] | kiel en Esperanto | khen (laŭdi) | ĥen |
| ng | n | [n] | Tre proksimume: antaŭ ĉiuj vokaloj, escepte e, ê, i. | ngô (maizo) | no |
| ngh | n | [n] | Tre proksimume. Prononcas kiel ng, nur antaŭ literoj “e, ê, i”. | nghe (aŭskulti) | ne |
| nh | nj | [nj] | kiel en Esperanto | nhà (domo) | nja |
| ph | f | [f] | kiel en Esperanto | phố (strato) | fo |
| th | t | [t] | tre proksimume | thu (aŭtuno) | tu |
| tr | ĉ | [ĉ] | proksimume | trà (teo) | ĉa |
| 1.4. Duoblaj konsonantoj ĉe la fino de la vorto | |||||
| ch | k | [k] | proksimume | ích (utila) | ik |
| ng | n | [n] | tre proksimume | ông (sinjoro) | on |
| nh | nj aŭ n | [nj] [n] | tre proksimume, uzebla se nj ne akceptebla | kênh (kanalo) | kenj aŭ ken |
| 2. Vokaloj | |||||
| a | a | [a] | kiel en Esperanto | bà (sinjorino) | ba |
| ă | a | [a] | Tre proksimume. Neniam staras sole, ĉiam kun konsonanto. | ăn (manĝi) | an |
| â | a | [a] | Tre proksimume. Neniam staras sole, ĉiam kun konsonanto. | bận (okupita) | an |
| e | e | [e] | proksimume | tem (poŝtmarko) | tem |
| ê | e | [e] | kiel en Esperanto | đêm (nokto) | dem |
| i | I | [i] | kiel en Esperanto | tim (koro) | tim |
| o | o | [o] | proksimume | cỏ (herbo) | ko |
| ô | o | [o] | kiel en Esperanto | một (unu) | mot |
| ơ | o | [o] | proksimume | lợn (porko) | lon |
| u | u | [u] | kiel en Esperanto | cúc (krizantemo) | kuk |
| ư | u | [u] | proksimume | đứt (rompiĝi) | dut |
| 3. Diftongoj | |||||
| ai | aj | [aj] | kiel en Esperanto | tai (orelo) | taj |
| ao | ao | [ao] | kiel en Esperanto | báo (ĵurnalo) | bao |
| au | aŭ | [aŭ] | kiel en Esperanto | báu vật (valoraĵo) | baŭ |
| ay | aj | [aj] | proksimume | máy bay (aviadilo) | maj baj |
| âu | ou | [ou] | proksimume gấu (urso) | gou | |
| ây | ej | [ej] | proksimume mây (nubo) | mej | |
| eo | eo | [eo] | proksimume | kẹo (bombono) | keo |
| êu | eŭ | [eŭ] | kiel en Esperanto | kêu (krii) | keŭ |
| ia | ie | [ie] | proksimume bia (biero) | bie | |
| iê | ie | [je] | kiel en Esperanto | Việt Nam (Vjetnamujo) | Vjet Nam |
| iu | iu | [iu] | kiel en Esperanto | đìu hiu (senhoma) | diu hiu |
| oa | oa | [oa] | proksimume | hoa (floro) | hoa |
| oă | oa | [oa] | tre proksimume | băn khoăn (maltrankvila) | ban ĥoan |
| oe | oe | [oe] | proksimume | hỏe (sân) | ĥoe |
| oi | oj | [oj] | proksimume | nói (paroli) | noj |
| oo | o | [o] | tre proksimume | xoong (kaserolo) | son |
| ôi | oj | [oj] | kiel en Esperanto | tôi (mi) | toj |
| ơi | oj | [oj] | proksimume | bơi (naĝi) | boj |
| ua | uo | [uo] | proksimume | cua (krabo) | kuo |
| uê | ue | [ue] | proksimume | khuê các (loĝejo de nobelaj virinoj) | ĥue kak |
| ui | uj | [uj] | kiel en Esperanto | núi (monto) | nuj |
| uô | uo | [uo] | kiel en Esperanto | buôn (komerci) | buon |
| uơ | uo | [uo] | proksimume | quở (riproĉi) | kuo |
| uy | ui | [ui] | proksimume | khuy (butono) | ĥui |
| ưa | uo | [uo] | proksimume | cưa (segi) | kuo |
| ưiuj | [uj] | proksimume | gửi (sendi) | guj | |
| ưu | uu | [uu] | tre proksimume | ưu tú (eminenta) | uu tu |
| 4. Triftongoj | |||||
| oai | oaj | [oaj] | kiel en Esperanto | khoai tây (terpomo) | ĥoaj tej |
| oay | oaj | [oaj] | tre proksimume | loay hoay (per ĉiuj fortoj klopodi) | loaj hoaj |
| oeo | oeo | [oeo] | kiel en Esperanto | ngoằn ngoèo (serpentuma, zigzaga) | noan noeo |
| uây | uej | [uej] | proksimume | khuây khỏa (konsoli) | ĥuej ĥoa |
| uôi | uoj | [uoj] | kiel en Esperanto | đuôi (vosto) | duoj |
| uya | uje | [uje] | proksimume | khuya (malfrue en la nokto) | ĥuje |
| uyê | uje | [uje] | kiel en Esperanto | tuyết (neĝo) | tujet |
| uyu | uju | [uju] | proksimume | khúc khuỷu (serpentuma, zigzaga) | ĥuk ĥuju |
| ươi | uoj | [uoj] | tre proksimume | tươi (freŝa) | tuoj |
| ươu | uou | [uou] | tre proksimume | hươu (cervo) | huou |
Kritikoj[redakti | redakti fonton]
La listo havas problemojn el la punkto de fonologio de la du lingvoj.
Stranga disigo de prononco kaj litero[redakti | redakti fonton]
Kvankam Esperanto havas la principon "por unu sono unu litero"[2], la listo montras Esperantajn literojn kaj prononcojn malsame. Ekzemple, laŭ la listo, oni devus prononci "k" el vjetnama q kiel [ku].
Stranga transskribo de diftongoj[redakti | redakti fonton]
Kvankam vjetnama prononco de hoa estas proksima al [hwa:][3], la listo diras, ke hoa estu skribata esperante kiel "hoa". Tamen, en Esperanto oni prononcas "hoa" kiel [ho:a] ĉar la Esperanta akcento estas ĉiam sur la antaŭlasta silabo.[4]
Referencoj[redakti | redakti fonton]
- ↑ Forpasis NGUYỄN Xuân Thu (1932-2017). Universala Esperanto-Asocio (2017-10-19). Alirita 2017-10-19.
- ↑ L. L. Zamenhof: Lingvaj Respondoj
- ↑ http://www.lel.ed.ac.uk/~jkirby/docs/kirby2011vietnamese.pdf
- ↑ L. L. Zamenhof: Fundamenta Krestomatio de la lingvo Esperanto, 6, plena gramatiko de esperanto