Popolproprieta entrepreno

Logoo Volkseigener Betrieb VEB

Volkseigener Betrieb, mallongigite VEB, estis ĉefa jura formo de entreprenoj industriaj kaj servosektora en GDR.

En Esperanto ĝi nomiĝas popolproprieta entrepreno respektive popolproprieta fabriko/uzino.

Priskribo

Tiaj entreprenoj apartenis al la Respubliko kaj estis malpermesita ties vendo. En 1989 deĵoris 79,9 % de ĉiuj laboruloj de GDR en tiaj entreprenoj. De 1948 ĝis 1979 ekzistis la Vereinigung Volkseigener Betriebe -VVB (tradukite: Asocio de popolproprietaj entreprenoj), kie oni grupigis la entreprenojn laŭ branĉoj. De tiu evoluiĝis la kombinatoj. Komence de 1990 la Treuhandanstalt responsis pri la privatigo de tiaj entreprenoj. Ekzemplo por konata VEB-o estis Thermometerwerk Geraberg.

Hierarĥio

Estris ĉiun ajn VEB t.n. Werkleiter (pli malfrue li nomiĝis ankaŭ Werkdirektor aŭ Betriebsdirektor).

Al lia flanko estis la Unua sekretario de la entrepreninterna organizo de SUP (Erster Sekretär der SED-Betriebsparteiorganisation/BPO) kaj la Ĉefo de la entrepreninterna sindikatestraro (Vorsitzender der Betriebsgewerkschaftsleitung/BGL).

Submetitaj estis pluraj fakdirektoroj pri teĥniko, produktado, ekonomio kaj librotenato (Technischer Direktor, Produktionsdirektor, Ökonomischer Direktor, Hauptbuchhalter).

Honorigoj kaj sporto

Ofte entrepreno akiris kromnomon honorigan post sukcesa plenumo aŭ eĉ pliplenumo de normoj. Ekzemplo: VEB Kombinat Chemische Werke "Walter Ulbricht" Leuna. Krome la entreprenoj ofte subvenciis sportklubojn.

Literaturo

• Jörg Roesler: Die Brigaden, der Meister, die Werkleitung und der Plan. Arbeitsregime und Arbeitsklima in den volkseigenen Betrieben der DDR, en: Jahrbuch für Forschungen zur Geschichte der Arbeiterbewegung, kajero II/2009.
• Herbert Arndt kaj aliaj: Germana Demokratia Respubliko. Bildoj kaj faktoj, eldonejo Zeit im Bild, Dresdeno 1969, p. 97-125 (paĝoj pri la ekonomia sistemo de GDR).

Eksteraj ligiloj

• Informoj pri la privatigo de VEB ĉe Bundeszentrale für politische Bildung.
• Informoj pri la privatigo de VEB sur la retpaĝaro de la Deutsches Historisches Museum. Arkivigite je 2008-03-14 per la retarkivo Wayback Machine
• Esploroj de la universitato de Münster.