Sceptro de Jehuda
| Sceptro de Jehuda | |
|---|---|
| literatura verko | |
| Aŭtoroj | |
| Aŭtoro | Solomon ibn Verga |
| Lingvoj | |
| Lingvo | hebrea lingvo |
| Eldonado | |
La Sceptro de Jehuda (hebree שבט יהודה, ŝe'vet jehuda') estis proza teksto produktita fare de la Sefarda historiisto Solomon Ibn Verga. Ĝi unue aperis en la Otomana Imperio en 1550. Ĝi enhavas proksimume 75 rakontojn pri persekuto de judoj [1], kaj estas transira verko inter la mezepokaj kaj modernaj periodoj de juda historio [2][3]. Naskita en Hispanio, la opinioj de Verga estis formitaj per la forpelo en 1492, lia malvola bapto, kaj la masakroj kiam li fuĝis de Portugalio. Ŝevet Jehuda estis la unua juda verko kies ĉefa konzerno estis la lukto kontraŭ akuzoj de rita murdo [4].
La libro prezentas sin kiel historiografio traktanta la dekretojn kaj ekstermadojn truditaj al diversaj judaj komunumoj en Eŭropo dum la aktivadoj de la Hispana Inkvizicio . Ĝi inkludas 64 epizodojn de ŝanĝiĝanta longo, kaj ĉiu epizodo traktas malsaman scenon en Eŭropo kie dekretoj estis truditaj al judoj.
La verko estis esence ampleksa analizo de sesdek kvar malsamaj persekutoj kiujn la juda popolo suferis ekde antikvo. Apenaŭ insulara teksto, ĝi uzis ankaŭ latinajn fontojn. Ĝi ankaŭ havis certan antropologian valoron, ĉar Ibn Verga diskutis la kutimojn kaj praktikojn de judoj en diversaj landoj. Ibn Verga ankaŭ serĉis elstarigi kion li sentis estis la faŭltoj de siaj homoj (judoj), kaj kiel tia, multaj el liaj kritikoj de la judoj estas troigitaj por efiko.
En multaj manieroj la Sceptro de Juhada estis la unua kaj plej signifa verko de juda historiografio ; tiu estis esence la unua fojo ke tia ampleksa intereso estis esprimita fare de la judoj en ilia pasinteco. Ibn Verga klopodis klarigi la problemon de kontraŭ-juda sento (antisemitismo), kiu ĝis tiam manifestiĝis plej forte ol ĉiam antaŭe dum la forpelo de la judoj el Hispanio en 1492. Laŭ la aŭtoro, la forpelo kaj ekzilo ĝenerale estis naturaj fenomenoj kiuj estis submetitaj al historiaj fortoj de kaŭzeco kaj klarigo. Ili ne estis simple "puno" por la pekoj de la juda popolo, kiel estis la antikva maniero klarigi tiajn malfeliĉojn.
La teksto postulis la vidon ke la malamo al la judoj estas populara heredo kiu estas pasita de generacio al generacio. Ĝi estas okazigita de religia fanatikeco (kiel estis la kazo en Hispanio) kaj estas kunmetita de envio kaj ĵaluzo ; ĝi ankaŭ devenas de manko de edukado. Ibn Verga ankaŭ sugestis ke eble estis tro da fanfarona de abundeco inter la sefardoj ; certaj festadoj estis tro ekstravagancaj, kio levis antagonismon kaj ĵaluzon inter katolikoj. Ĉu tio efektive estis la kazo, estas diskutebla.
Simile al aliaj epizodoj, kelkaj el la religiaj polemikoj en la libro registras aŭtentajn historiajn okazaĵojn, kaj kelkaj konsistas el tekstoj skribitaj fare de Ibn Virga. Unu el la plej konataj kaj plej riĉaj epizodoj en la libro estas epizodo 40 kiu dokumentas la disputon de Tortosa. Tiu ĉi disputo estas kolektiva nomo por serio de publikaj religiaj polemikoj inter judoj kaj kristanoj. Unu el la ĉefaj temoj de diskuto en la disputo estis la legitimeco de rabena judismo kaj la Talmudo.
Interesa kaj grava por diri, la Sceptro de Jehuda estis unu el la plej popularaj judaj historiaj libroj de ĉiuj tempoj, eble la plej populara ĝis la 19-a jarcento.
Referencoj[redakti | redakti fonton]
- ↑ (2013) “Interreligious Debate and Literary Creativity: Solomon ibn Verga on the Disputation of Tortosa”, Jewish Studies Quarterly 20 (2), p. 159–181. doi:10.1628/094457013X13661210446274.
- ↑ Cohen, Jeremy (2009), "The blood libel in Solomon ibn Verga's Shevet Yehudah", Jewish Blood (Routledge): pp. 128–147, doi:10.4324/9780203876404-13, (ISBN 978-0-203-87640-4), https://www.taylorfrancis.com/chapters/edit/10.4324/9780203876404-13/blood-libel-solomon-ibn-verga-shevet-yehudah-jeremy-cohen, retrieved 2023-11-05
- ↑ (2004) Cultural intermediaries: Jewish intellectuals in early modern Italy, Jewish culture and contexts. Philadelphia, Pa: University of Pennsylvania Press. ISBN 978-0-8122-3779-5.
- ↑ (March 2011) “Jewish Blood: Reality and Metaphor in History, Religion, and Culture”, Religion 41 (1), p. 105–107. doi:10.1080/0048721x.2011.553085.