Memorejo por la murditaj judoj de Eŭropo

Memorejo por la murditaj judoj de Eŭropo
Holocaust memorial [+]
Koordinatoj	52° 30′ 50″ N, 13° 22′ 44″ O (mapo)52.51388888888913.378888888889Koordinatoj: 52° 30′ 50″ N, 13° 22′ 44″ O (mapo)
Arkitekto	Peter Eisenman
Estiĝo	10-a de majo 2005
	Memorejo por la murditaj judoj de Eŭropo (Berlino) Memorejo por la murditaj judoj de Eŭropo
	Memorejo por la murditaj judoj de Eŭropo (Berlino) Memorejo por la murditaj judoj de Eŭropo
	Memorejo por la murditaj judoj de Eŭropo
	Vikimedia Komunejo: Memorial to the Murdered Jews of Europe [+]
	En TTT: Oficiala retejo [+]
	v • d • r

La Memorejo por la murditaj judoj de Eŭropo en la centro de la germana ĉefurbo Berlino celas admoni je daŭra memoro pri la milionoj da judoj murditaj sub la regado de naziismo (>holokaŭsto).

La konstruaĵo ekestis en la jaroj 2003 ĝis 2005 sur areo de ĉirkaŭ 19.000 m² proksime al la fama Brandenburga pordego. La solena inaŭguro de la memorejo okazis la 10-an de majo 2005, Kadre de la 60-a datreveno de la nazia malvenko en la Dua Mondmilito.

La kosto de konstruado de la ejo estis taksita je proksimume 25 milionoj da eŭroj.

Strukturo[redakti | redakti fonton]

Sur ondoforma areo staras 2711 grizaj steleoj el speciala betono en paralelaj vicoj. La steleoj egalas unu la alian per la areo de sia bazo, kaj precipe longas 2,38 m kaj larĝas 0,95 m, sed tre varias iliaj altecoj (inter 0,2 ĝis 4,7 metroj rilate al la ĉirkaŭanta piedovojo). Inter la steleoj la vizitantoj povas trairi sur vojetoj 0,95 metrojn larĝaj.

Aranĝitaj en ŝablono de kvadrata situanta sur ebenaĵo kiu estas mallevita ĉe la centro, la aranĝo de la steleoj estas rememoriga pri la aranĝo de tomboŝtonoj en tombejo. La nombro da ŝtonoj estas la sama kiel la nombro da paĝoj de la Babilona Talmudo kaj kelkaj konsideras ĝin simbolo de la eterneco de juda kulturo post la holokaŭsto.

La proksima, kaj foje eĉ densa, lokigo de la steleoj estis dizajnita por krei atmosferon de malkomforto, disorientiĝon, kaj konfuzo. La loko elektita por la memorejo, proksime de komerca areo, kiu enhavas ankaŭ kelkajn ambasadejojn, kreas situacion kie multaj homoj preterpasas la monumenton ĉiutage kaj ne povas ignori ĝin.

Subtera muzeo, nomita informejo ("Ort der Information"), enhavos liston de la nomoj de ĉiuj viktimoj.

Kritiko[redakti | redakti fonton]

La germana cigana organizo, la romao kaj sinti-organizo, kritikis la establadon de la ejo ĉar ĝi fokusigas kaj memorigas specife la judajn viktimojn de la holokaŭsto, sen mencii la murdon de la ciganoj kaj la murdon de aliaj nejudoj, kiuj estis mortigitaj de la nazioj pro sia raso, seksa orientiĝo aŭ politika afilieco. En respondo al tiu kritiko, la germana registaro konstruis du pliajn monumentojn proksime al la monumento en memoro pri la judoj: Unu memore al la ciganoj (ĉe la alia flanko de la vojo apud la monumento al la judoj), kaj aparta monumento memore al la murditaj gejoj.

Reinhart Koselleck argumentis ke Germanio kiel nacio havis "specialan respondecon" daŭri rekoni kaj memori la holokaŭston, sed ke la monumento mem devus memorigi ĉiujn viktimojn de la holokaŭsto kaj ne temigi nur la judan marativon.

Handikapaj organizoj kritikis la mankon de rulseĝa aliro en granda parto de la retejo. Estas alireblaj vojoj, kaj lifto kiu malsupreniras al la "informloko", sed ne la tuta retejo estas alirebla por rulseĝo.

Alia kritiko notas, ke la retejo-projektisto neniam elektis eksplicite klarigi la ideon malantaŭ sia dezajno. Nenie sur la loko, aŭ ĉirkaŭ ĝi, estas signo priskribanta la signifon de la aranĝo de la betonaj blokoj. Tamen multaj opinias, ke tion intencis la planisto, por aldoni la atmosferon de malkomforto, kaj kuraĝigi vizitantojn eltiri siajn proprajn personajn konkludojn.