Sankta Bystrik
| Sankta | |||||
| Sankta Bystrik | |||||
|---|---|---|---|---|---|
| |||||
| Persona informo | |||||
| Naskiĝo | ? en Nitro | ||||
| Morto | 22-an de aprilo 1046 en Peŝto | ||||
| Religio | katolika eklezio vd | ||||
| Profesio | |||||
| Okupo | katolika sacerdoto vd | ||||
| Aktiva en | Nitro vd | ||||
| |||||
| Sanktulo | |||||
| Honorata en | Katolika eklezio. | ||||
| Festotago | 24-a de septembro | ||||
| vd | Fonto: Vikidatumoj | ||||
La sankta Bystrik estas en mezepokaj dokumentoj kaj fontoj menciita en latina formo kiel Beztertus Nitriensis, Bestredius, Bestridus, Bestricius, Bistridus, Bistritus. Hungaraj aŭtoroj mencias lin kiel Beszteréd, Besztrik. La loko kaj dato de lia naskiĝo ne estas konataj, sed laŭ historiaj dokumentoj li devenis de nobela familio el la ĉirkaŭaĵo de Nitra, kie estis forta kristana slava etno, kiu konservis sian fidon eĉ post la disfalo de la Grandmoravia imperio en la jaro 907. Ni povas supozi, ke la sankta Bystrik studis en la lernejo de la sankta Hipolito en Zobor, kiu estis fondita dum la tempo de Granda Moravio. Ni scias, ke la monaĥoj kaj studentoj de la monaĥejo de Zobor klopodis disvastigi la slavan liturgion. Post la disfalo de Granda Moravio sacerdotoj de la lernejo de la sankta Hipolito en Zobor klopodis kristanigi la nuntempan Hungarion. Krom la sankta Bystrik en la grupo estis Astrik, la sankta Benedikto, sankta Maŭro, Prokop, Radla kaj la sankta Svorad.
La sanktaj Bystrik kaj Maŭro misiis en la tuta teritorio de Piliŝ en la nuntempa Hungario. Kiam cistercianoj en la 12-a – 13-a jarcentoj venis en ĉi tiun teritorion, ili konstruis grandan monaĥejon en Pilisszentkereszt kaj ili plu evoluis la misian agadon de la sanktaj Bystrik kaj Maŭro. La politika, ekonomia, kultura kaj religia situacio en la hungara regno en la unua duono de la 11-a jarcento estis tre komplika. Post la morto de la sankta Stefano regis lia nevo Peter Orseolo el Venecio. Lia familiano Samuel Aba elpelis Petron el Hungario, sed en la jaro 1044 li revenis al sia trono. En Hungario li estis konsiderita kiel fremdulo kaj en la jaro 1046 oni ribelis kontraŭ li. La malkontentuloj deklaris Vazul kiel reĝon. Li estis subtenita per la pagana parto de la nacio. Poste venis tempo de internaj religiaj bataloj. Paganaj ribeluloj gviditaj per Vatha detruis preĝejojn, monaĥejojn en Nitra somere de 1046. Episkopo Bystrik kune kun la landestro Samalmier kaj slavoj el la regiono de Nitra kaj Vah elpelis la paganojn malantaŭ Danubon.
La kristanaj civitanoj defendis sian kredon. Ili volis helpi al siaj kristanaj gefratoj malantaŭ Danubo. Intertempe la paganoj gviditaj de Vatha okupis la tutan teritorion malantaŭ Danubo kaj la episkopoj Gerhard, Buldus kaj Benetus devis fuĝi. Unu legendo mencias la sanktan Bystrik kiel kunmartiron de la sankta Gerhard dum la ribelo de Vatha en la jaro 1046. Kiam ili venis al Danubo, la armeo de la pagana Vatha ĝiskuris ilin. Gerhard estis martirigita kaj Bystrik kun la landestro Salamier klopodis transiri al la dua bordo de Danubo en Kelenfold (hodiaŭa Budapeŝto). Tamen ankaŭ tie estis ribeluloj, kiuj vundis lin per glavo kaj post tri tagoj li mortis. Sankta Bystrik estas interesa kiel defendanto, daŭriganto kaj disvastiganto de la cirilometodiaj tradicioj. Li iĝis episkopo de Nitra pro sia slovaka deveno. Lia nomo estas origine slovaka. Ĝuste pro sia slovaka deveno kaj la disvastigo de la liturgio en malnovslava lingvo li ne aperis en hungaraj kronikoj kaj legendoj. Sankta Bystrik estis kultita post lia morto ĉefe en Nitra, sed hungaroj volis forigi memorojn pri li. Post la jaro 1918 denove ekvivis kulto pri li en Nitra.
Fonto[redakti | redakti fonton]
La tekstojn surbaze de la retpaĝo http://www.zivotopisysvatych.sk/slovenski-svati/. Tradukis: Pavol Petrik.