Saltu al enhavo

Alta kulturo

El Vikipedio, la libera enciklopedio
La Lernejo de Ateno de Rafaelo.
Fugue de Kandinski.

Alta kulturo estas koncepto uzita de diversaj manieroj en etoso de akademiuloj kaj fakuloj, kies plej ofta uzo estas la valorigo de kelkaj artaj kaj kulturaj produktoj (speciale artaĵoj, literaturaj verkoj kaj muzikaĵoj) por supervalorigi ilin kiel de plej alta estimo. La termino povas aludi ankaŭ al la sofistika[1] kulturo de la elitoj (aristokratarointeligencio) opozicie al la kulturo de la homamaso (kaj de la homamasa kulturo kaj de la popola kulturo), aŭ al konceptoj kiel kiĉo, filistro,[2] barbara, ruraprimitiva (primitivaj kulturoj); ĉiuj terminoj identigeblaj kun tio kio povas esti nomita malalta kulturo.[3]

Matthew Arnold.

Kvankam laŭlonge de la historio de kulturo ĉiam estis diferenco de prestiĝo inter kulturaj produktoj kaj tre precize en la Okcidenta civilizo, estis ĉiam konstanta referenco al la grek-romiaj arto kaj kulturo; la termino high culture aperis por la unua fojo en angla en la verko Culture and Anarchy de Matthew Arnold (1869). Arnold difinis kulturon en la prefaco kiel "the disinterested endeavour after man's perfection" ("la seninteresa klopodo por la perfekteco de homo"), kaj poste li mem verkis, ke kulturo signifas "know the best that has been said and thought in the world" (koni la plej [parton] de tio kio estis dirita kaj pensita en la mondo), difino specife literatura, kiu inkludis ankaŭ la Philosophy (termino kiu estu tradukita nelaŭvorte -por "filozofio"- sed larĝasence -por "scienco"-). Arnold vidis la high culture, sen postuli malamikecon al la formoj de low culture ("malalta kulturo") aŭ tradicia kulturo, kiel forto favora al la morala kaj politika bonoj. En la diversaj formoj en kiuj lia vidpunkto ĝeneraliĝis, plue estas la koncepto dominanta de alta kulturo.

Thomas Stearns Eliot, foto de Lady Ottoline Morrell (1934).

La Notes Towards the Definition of Culture de T. S. Eliot (1948) estis verko de granda influo, kiu proponis la neceson kompreni complete culture ("kompletan kulturon") kiel komponita kaj de alta kulturo kaj de popola kulturo. The Uses of Literacy de Richard Hoggart (1957) insistis en la sama afero, interese por la kultura sperto de tiuj kiuj, la propra verkisto mem, alvenis al la universitato devenante el medio de laborista klaso. En Usono, Harold Bloom proponis vidpunkton pli ekskludan en siaj verkoj, kiel antaŭ li F. R. Leavis. Ambaŭ, kiel Arnold, insistas en la centreco de la altaj kulturaj produktoj, ĉefe literaturaj, de la nomita western canon (okcidenta kanono).

Vidu ankaŭ

[redakti | redakti fonton]
  1. Anglalingva pejorativa termino, uzanta la nomon de la biblia popolo de Filiŝtoj. Uzis tion Goethe, Heine, Jonathan Swift kaj speciale Matthew Arnold: The people who believe most that our greatness and welfare are proved by our being very rich... are just the very people whom we call the Philistines ("la homoj kiuj kredas, ke la plej parto de nia grando kaj bonfarto estas atingebla pere de la riĉo... estas precize la homoj kiujn ni nomas Filiŝtoj", Essays in Criticism, 1865). Nabokov, Lectures on Literature, lecture on Madame Bovary kaj Lectures on Russian Literature, essay Philistines and Philistinism. Fontoj cititaj en en:Philistinism
  2. Gaye Tuchman, Nina E. Fortin (1989), «ch. 4 The High-Culture Novel», Edging women out: Victorian novelists, publishers and social change, ISBN 9780415037679

Bibliografio

[redakti | redakti fonton]
  • Baĥtin, M. M. (1981) The Dialogic Imagination: Four Essays. Eld. Michael Holquist. Trad. Caryl Emerson kaj Michael Holquist. Austin and London: University of Texas Press.
  • Gans, Herbert J. Popular Culture and High Culture: an Analysis and Evaluation of Taste. New York: Basic Books, 1974. xii, 179 p. ISBN 0-465-06021-8
  • Ross, Andrew. No Respect: Intellectuals & Popular Culture. New York: Routledge, 1989. ix, 269 p. ISBN 0-415-90037-9 (pbk.)