Fontano (Duchamp)

"Fontano" estas "preta" skulptaĵo kreita de la franca skulptisto Marcel Duchamp en 1917.

"Fontano" estas pisejo el blanka porcelano mezuranta 23,5 cm je 18 cm kaj alteco de 60 cm, subskribita fare de Duchamp per la nomo de la fabrikanto "R. Mutt, 1917". Duchamp klarigis, ke la subskribo sur la pisejo rilatas kaj al la nomo de la butiko de la firmao, "JL Mott Iron Works", kiu estis loĝigita ĉe n-ro 118 sur kvina avenuo en Novjorko, kaj al karaktero en komikso nomita "Mutt kaj Jeff." ^[1]

La verko unue estis montrita ĉe la Independents-spektaklo en 1917, kiam ĝi estis metita sur piedestalo. La origina verko estis perdita post la ekspozicio kaj ne estis montrita poste. En 1953, Duchamp elmontris kopion de la verko, en grupa ekspozicio de dadaismo, ĉe la Sindey Janis Gallery en Novjorko (la 15-an de aprilo ĝis la 9-an de majo). Duchamp, kiu organizis la ekspozicion, elmontris la verkon pendantan super porda kadro. Kromaj kopioj estis kreitaj en 1964 fare de Arturo Schwartz, kun la permeso de Duchamp.

Ĉi tiu verko, en la ĝenro de ŝoka arto, estas konsiderita unu el la plej kompleksaj verkoj en moderna arto, ĉar ĝi ŝajnas malhavi realan enhavon. Ĝi igas la spektanton demandi "Kio estas arto?" Aŭ "Kio meritas esti arto?". La maniero kiel Duchamp elektis fari tion estas kun la helpo de la esprimo "prete fabrikita" (angle Ready made), kio signifas preni pretan objekton kaj igi ĝin artverko. Farante tion, Duchamp malakceptas la supozon ke la ĉefa juĝo de artaĵo estas en la arta traktado de ĝi, tio estas, en la "mantuŝo" de la artisto. La estetiko de "pretaj" verkoj montras ke fakte la "arta penso" estas la plej grava elemento en la artverko. Tiu ideo estas perceptita de diversaj publikoj kiel ridinda, kiu estas plifortigita per la intenca uzo de Duchamp de publika pisejo kaj ĝia kromnomo "fontano", dum defiado de la komuna nocio de kio "fontano" estas. Ĉar ĝi estas fakte "pisejo" - la fontano estas fakte la spektanto de la verko, ne la verko mem.

Anstataŭigi la originan verkon per kopioj kreas specon de misprezento de la origina arta koncepto de la verko kiel "preta". Duchamp certigis produkti la pisejon en speciala produktado, ĉar la produktado de la varia modelo en la origina planto estis ĉesigita. Tiu ĉi interrompo ankaŭ elmontras la marksisman iluzion de interrompado de la interŝanĝvaloro de la origina verko. Ekde de prezentado, ĝi estas perceptita kiel alta arta produkto kun alta interŝanĝvaloro. Laŭ la hipotezo de artesploristo James Legio, kiu komparis la foton de la origina pisejo kun la katalogoj de sanitaraj kompanioj, la origina pisejo ne estis farita fare de Mutt, sed de alia firmao (verŝajne "Bedfodshire" pisejo farita de "A.Y. MacDonald Company"). ^[1]