Saltu al enhavo

Narciso kaj Goldmundo

El Vikipedio, la libera enciklopedio
Narziß und Goldmund
literatura verko
Aŭtoroj
Aŭtoro Hermann Hesse
Lingvoj
Lingvo germana lingvo
Eldonado
Eldondato 1930
Loko de rakonto Monaĥejo de Maulbronn
vdr

Narciso kaj Goldmundo (germane Narziß und Goldmund) estas formadromano de la germana verkisto Hermann Hesse pri la rilato inter monaĥo kaj artisto kiu dependiĝas de liaj deziroj. La du estas amikoj ekde infanaĝo.

Tiu konflikto akompanis Hesse dum lia vivo kiam li retiriĝis de la monaĥejoj kaj komencis verki literaturon. La centro de la konflikto temigas la manieron adori Dion - la manieron de la monaĥo kun trankvilo kaj stoika saĝeco, kaj la manieron de la artisto kiu devas lerni kiel krei kaj ripari. La verko sukcesas kombini la romantikismon kiu traktas arton kaj la realismon kiu traktas la pensan mondon de homo.

La rakonto okazas dum la Mezepoko en Germanio. Li rakontas pri du tre proksimaj amikoj - unu Narciso, la alia Goldmundo. Narciso estas juna instruisto en la monaĥejo kaj Goldmundo estas nova studento. La asekta kaj akraokula Narciso rimarkas la naturan inklinon de Goldmundo al arto malgraŭ la provoj de Goldmundo iĝi monaĥo. Narciso liberigas Goldmundon de tiuj provoj kaj integrigas arton en li. Pro tio, Goldmundo forlasas la monaĥejon kaj iras al vivo de diboĉo. Kiel rezulto de liaj renkontoj kun multaj virinoj, nur kelkaj restas gravuritaj en li kiuj estas inspiro por li por kreivo. Fine li alvenas en iu urbo kie li lernas skulpti kaj fariĝas skulptisto. En la sama tempo, Narciso iĝas la estro de la monaĥejo.

Goldmundo, kiu vivas nomadan vivon, postkuras virinojn kaj okupiĝas pri danĝeraj aventuroj, stumblas en peston kiu furiozas en Germanio. Kiam la Nigra Morto eniras la areon, Goldmundo renkontas homan ekziston ĉe sia plej malbona. Li estas implikita en mortigo de viro kaj aliaj krimoj kiuj preskaŭ alportas lin al la pendumilo. Tamen, Narciso, kiu nun estas respektata abato, savas lian vivon.

Post multaj jaroj, ili denove renkontiĝas, kaj la du sidiĝas kaj pripensas la malsamajn vojojn kiujn iliaj vivoj prenis, kiel la artisto kaj la pensulo.

Konflikto inter roluloj

[redakti | redakti fonton]

Narciso - la monaĥo kun alta logika penskapablo. La mondo de liaj konceptoj estas abstrakta. Hermann Hesse skribas pri li dum la verko: li ne vidas bildojn antaŭ siaj okuloj kiam li parolas pri la mondo. Li zorgas pri la klarigoj de la mondo, kaj ne pri formado de figuroj en lia kapo.

Goldmundo - Uzas siajn sentojn kaj percepton por ligi kun dieco. Male al Narciso, Goldmundo ne estas enhavita ene de li mem, li estas konscia pri ĉio kiu ĉirkaŭas lin.

La elekto de la nomoj de la herooj enkorpigas ilian kontrastan naturon sed samtempe la internajn kontraŭdirojn en ĉiu rolulo. Tiel, tiu elekto povas esti vidita kiel kontraŭ ilia naturo sed povas esti vidita kiel kongrua kun ili samtempe.

La kontraŭa interpreto: la nomo " Narciso " raportas nin al la greka mitologio. Narciso estis bela ulo, kiu enamiĝis al sia propra reflekto kaj pro tio li dronis en la rivero. Aliflanke, "Goldmund" en la germana signifas "ora buŝo", tio signifas homon, kiu altnivele uzas la lingvan arton. Narciso la mitologia figuro reprezentas la praajn pasiojn kiujn la artisto uzas en la rakonto. Aliflanke, la vorto "Goldmundo" reprezentas la logikiston kiu uzas lingvon kaj ĝiajn parolturnoj por klarigi sin, aŭ kiel la verko mem konstatas, uzas ideismojn kaj ideojn sen bildoj.

La responda interpreto: la puno de la mitologia Narciso, kiun li neniam povos ami sed sin mem estis donita al li ĉar ĉiuj amis lin sed li estis fremdigita de sia ĉirkaŭaĵo. Sammaniere, Narciso en nia rakonto atestas sin kiel bigoto, kiu ne donas amon al iu ajn en sia monaĥejo kaj estas fremdigita de ajna emocio. Goldmundo, aliflanke, estas buŝa tipo en sia esenco. Unue, la dependa kaj signifoplena rilato de la bebo al la patrino estas per mamnutrado, tra la buŝo, kaj efektive la motivo de la patrino estas tre signifa kaj centra por la estaĵo de Goldmundo. Krome, kiel en la esprimo "li volas gluti la mondon" tiel estis Goldmundo kiu atakis la mondon kaj la vivon en provo senti kaj gustumi ĉion. Efektive, la priskriboj de Hesse de la travivaĵoj de Goldmundo kun la virinoj detaligas kaj temigas liajn kisojn kaj la dolĉecon de liaj amaj vortoj.

Kvankam Goldmundo estas la artisto kaj Narciso estas la monaĥo, neniu el ili estas plata rolulo. En ambaŭ el ili okazas la konflikto inter la elekto en la mondo de la logika penso kaj la elekto en la arta mondo.

Integriĝo de ekzistadisma filozofio

[redakti | redakti fonton]

Kiel en la plej multaj el la verkoj de Hesse, la ĉeftemo estas la lukto de la vaganto por trovi sin, per la kuniĝo de du kontraŭoj ( Mysterium Coniunctionis ). Goldmundo reprezentas arton kaj naturon kaj la "virinecan menson", dum Narciso reprezentas sciencon, logikon, dion kaj la "viran menson" [1]. Prenite de la arketipaj strukturoj de Carl Gustav Jung, tiuj kvalitoj estas tiritaj de la pli fruaj verkoj de Hesse, precipe Demian. Ĉie en la novelo, Goldmundo iĝas ĉiam pli konscia pri la memoroj de sia propra patrino, kiu finfine rezultigas lian deziron reveni al la "praa patrino".

Hesse elektis la mezepokan periodon kiel la fonon por la intrigo. Verŝajne ĉar Hermann Hesse, kiu frekventis protestantan lernejon kaj foriris por iĝi artisto, flankiĝas kun Goldmundo dum la tuta verko. Tiom, ke li finfine levas demandojn el la menso de Narciso ĉu la maniero atingi Dion vere estas tra logiko.

La helpado de Hesse al Goldmundo estas kontraŭa al la rolulizaĵoj de la mezepoka periodo en kiu la eklezio kaj religio dominis la vivstilojn de la individuo kaj tial ekzistis neniuj sekularaj revelacioj en tiu periodo. Sed ĉar Hesse metis emfazon sur la pensa ribelo de Goldmundo kontraŭ la eklezio kaj dieco, li devis elekti tiun periodon kiel la fonon por sia rakonto. Tial, estas kompreneble kial Hesse skribas pri Goldmundo kiel moderna sekulara persono, kaj fidas je du modernaj ekzistadismaj filozofoj (Nietzsche kaj Kierkegaard).

Friedrich Nietzsche en sia verko "La Naskiĝo de Tragedio" skribas pri du kontraŭaj fortoj en la homo - la apolina forto kaj la dioniza forto. Apolono kiu estas la Dio de la suno, reprezentas racion, sindetenon, trankvilon kaj klaran pensadon. Aliflanke, Dionizo estas la dio de vino kaj li reprezentas la ekstazon kaj sensualecon en homo.

Laŭ Nietzsche, arto estas kreita el tiu konflikto inter la du modeloj kaj ĝi kondukas la homon al spirita perfekteco. Homo, kiu senĉese sin kreas, estas "aŭtentika homo".

Citaĵo
 "Homo ne plu estas artisto, li mem fariĝis arta ago" 
— Friedrich Nietzsche, "La Naskiĝo de Tragedio" / sekcio 1

Kvankam Apolono estas pli proksima al Narciso kaj Goldmundo estas pli proksima al Dionizo, sed dum la rakonto la rolulo de Goldmundo moviĝas inter tiuj du spiritaj ebenoj. Estas interese, ke kaj la heroo de Nietzsche en la verko " Tiele parolis Zaratuŝtro " kaj la heroo de Hesse "Goldmundo" ne sukcesas integriĝi en la socion kaj vage vivas vivon de vagabondo.

Søren Kierkegaard asertas, ke la homo moviĝas dum sia tuta vivo inter tri rondoj - la etika rondo, la estetika rondo kaj la religia rondo.

Kierkegaard asertas ke persono kiu pasis tra la tri cirkloj finfine preferos la religian rondon ĉar ĝi estas la plej aŭtentika. Homo, kiu estas en la religia rondo, estas en konstanta paradokso - la homo, kiu estas finia kaj pasema, starigas al si eternan sistemon, en kiu li kredas. El fineco venas malfinio.

Jen la paradokso en kiu Narciso vivas - el sia forpasanta vivo li kreas mensajn ideojn pri tempo kaj li kredas je Dio kaj tial la radiko de la diferenco inter Narciso kaj Goldmundo. Goldmundo ne estas engaĝita al Dio, la kunfandiĝo inter la apolina ebeno kaj la dioniza ebeno postulas malpurecon, kiu ne taŭgas por kredo je Dio, sed malgraŭ ĉio ĉi li estas tre proksima al siaj antikvaj radikoj. Aliflanke, Narciso estas devigata kredi je Dio pro neceso, ĉar li kreis senfinecon kaj ĉar li estas finia, li ne povas liberigi sin de ĝi.

Referencoj

[redakti | redakti fonton]
  1. Jung, Carl. The Psychology of the Unconscious, Dvir Co., Ltd., Tel-Aviv, 1973 (originally 1917)