Ŝablono
Ŝablono estas modelo el maldika materialo (ligno, metalo, kartono, teksaĵo, papero, plasto), laŭ kiu oni tajlas objekton, nome modelo, konsistanta el metala aŭ kartona maldika plato, en kiu estas eltranĉitaj literoj, signoj aŭ figuroj, tiamaniere ke, submetinte paperon aŭ platan glatan objekton kaj surŝovante farboplenan penikon aŭ surŝutante koloran pulvoron, oni povas rapide kaj multope reprodukti la eltranĉitajn desegnaĵojn.[1]
Laŭ Francisko Azorín ŝablono estas modelo el maldika materio (ligno, metalo, kartono, papero, teksaĵo), laŭ kies interna aŭ ekstera konturo oni detranĉas, kolorigas, desegnas bildon tiom dafojoj, kion oni bezonas.[2] Li indikas etimologion el la holanda schablone (formo).[3]
Historio
[redakti | redakti fonton]
La uzo de ŝablonoj estis inventita pro praktikaj kialoj, antaŭ la invento de la kaŭĉuka stampilo, presiloj aŭ fotokopiiloj por instrui al infanoj la alfabeton. Politikistoj uzis ilin por subskribi grandan nombron da oficialaj korespondaj paĝoj, kaj por aspekti pli puraj. La eŭropanoj, kiuj ekloĝis en Ameriko, konis la ŝablonojn en la interna projektado de siaj hejmoj, kaj kunportis la tradicion al Usono kiel relative malmultekosta metodo ornami kaj beligi la hejmon. En la 18a kaj 19a jarcentoj ili estis uzataj en la ornamado de teksaĵoj, ĉefe litotukoj, tabloj, mebloj, pletoj, skatoloj kaj kestoj.
La unuaj ŝablonoj kutime estis faritaj el dika oleita papero, aŭ ledo. Poste, specialaj stano kaj tolo estis kreitaj, sed poste, faritaj plejparte el forta kaj fleksebla plasto.
Ŝablonoj estis popularaj kiel metodo por ilustri librojn. La tekniko estis ĉe la plej alta populareco en Francio dum la 1920-aj jaroj, kiam granda nombro da metiejoj en Parizo specialiĝis pri ĝi. La malalta salajro kontribuis al la populareco plibonigi ekstreme intensan laborprocezon, kiam ŝablonoj kutimis mallongigi la procezojn, presi la konturojn de la projekto kaj kun la helpo de serio de ŝablonoj por la malsamaj koloraj lokoj la ŝablonoj estis metitaj unu post la alia por krei la kompletan pentraĵan kopion. Tiel ili venis al diversaj brilaj koloroj kaj multaj detaloj, precipe en la teknikoj de Secesio kaj 1925-stilo.
Ŝprucŝablonoj
[redakti | redakti fonton]Ŝprucŝablonoj havas multajn praktikajn aplikojn, la esprimo ŝablono ofte estas uzita en industriaj, komercaj, artaj, kaj loĝdomaj kaj libertempaj regionoj, same kiel de registaro, la militistaro kaj la firmaoj respondecaj pri administrado de la infrastrukturo kiu uzas ŝablonojn por marki kaj numeri produktojn, averti pri danĝeroj, kaj organizi informojn por spuri ĝian fonton. La muldiloj povas esti faritaj el iu ajn materialo sufiĉe malfacila por resti en formo, de kartono, plastaj tukoj, metaloj kaj ligno.
Krom oficiala instancoj, iuj el la grafitioj kaj strata arto estas produktitaj per ŝprucaĵoj, pro la facileco, komforto kaj rapideco de ilia uzo. Gravaj trajtoj por grafitiaj artistoj, kiuj plenumas kontraŭleĝajn agadojn, kaj ankaŭ por politikaj artistoj, kiuj ree kaj ree produktas la saman ideon por disdoni ĝin al vasta publiko kun minimuma kosto. Ekzemple, la anarkopunka bando uzas kampanjon ĉe la Londona metroo kaj afiŝtabuloj kun ŝprucitaj ŝablonoj kun kontraŭmilitaj kaj kontraŭkonsumaj aferoj, kaj instigas anarkiismon kaj feminismon. Ankaŭ en la lando, la ŝablono estas uzata de multaj stratartistoj, ĉefe de ili la internacia artisto Banksy.
Vidu ankaŭ
[redakti | redakti fonton]Notoj
[redakti | redakti fonton]- ↑ NPIV [1] Alirita la 12an de Januaro 2018.
- ↑ Francisko Azorín, arkitekto, Universala Terminologio de la Arkitekturo (arkeologio, arto, konstruo k. metio), Presejo Chulilla y Ángel, Madrido, 1932, paĝo 192.
- ↑ Azorín, samloke.