Bulgaro (juristo)
| Bulgaro (1085-1166) | ||
|---|---|---|
 "Apparatus De regulis iuris", manuskripto el la 13-a jarcento.
| ||
| Persona informo | ||
| Naskiĝo | 1085 en Bolonjo, Italio | |
| Morto | 1-an de januaro [[]] en Bolonjo, Italio | |
| Lingvoj | latina vd | |
| Alma mater | Universitato de Bolonjo | |
| Profesio | ||
| Okupo | juristo  vd
| |
| vd | Fonto: Vikidatumoj | |
Bulgaro estis itala juristo, glosisto, Majstro pri Romia Juro kaj profesoro pri Juro en la Universitato de Bolonjo. Li estis unu el la "kvar kuracistoj" (Bulgaro, Martino, Ugo, Iacopo) kiuj en 1158, invitite de Federiko la Ruĝbarbulo al la Dieto de Roncaglia, donis favoran opinion al la imperiestro pri la donacoj ŝuldataj al li en la komunuma Italio. La eksterordinara jura kompetenteco kaj la preciza formo de lia prezento gajnis al li la epiteton de "os aureum" (La oraj juristoj"). Restas fragmentoj de lia verko, unu kompendio "De regulis iuris", eta traktaĵo "De iudiciis" (alie nomata "Excerpta legum") kaj diversaj glosoj.
Biografio
[redakti | redakti fonton]Naskita supozeble en Bolonjo en ne-nobela familio, kune kun Martino Gosia, Jacopo kaj Ugo di Porta Ravegnana, li frekventis la lecionojn de sia granda majstro Irnerio, kiuj instruis ilin pri romia juro, konfidante al ili la taskon daŭrigi la sisteman studon de la "Corpus Iuris Civilis", ĝia interpreto kaj instruo.
Kiel la aliaj, Bulgaro ankaŭ malfermis sian propran lernejon ligitan al la uzo de glosoj: komentarioj kiuj estis metitaj en la linioj de manuskriptoj kaj iliaj kopioj kun komentoj, referencoj kaj klarigoj de la akademiulo.
Bulgaro verŝajne donis lecionojn en sia hejmo, kies lokon ankoraŭ hodiaŭ rememoras la kapelon konstruitan meze de la 16-a jarcento ene de la "Palaco de la Arkiginnasio", nomita ĝuste Santa Maria dei Bulgari, memore al verŝajna antaŭekzistanta kapelo ligita al la familia kvartalo kie la glora juristo kaj lia familio trovis loĝejon kaj prosperis.
Lia lernejo, plej verŝajne la plej fama en la grandurbo, baldaŭ koliziis kun tiu de lia kolego Martino Gosia (m. 1167), kiu diferencigis sin el la rigorisma linio donita de Irnerio, apogante pli grandan interpretan flekseblecon pri la romia juro kaj apartan malfermitecon al kanonika juro kaj eĉ de la germana.
La penso de Bulgaro kaj liaj sekvantoj estis anstataŭe serĉi pli filologian certecon en la teksto de Justiniano, alportante justecon al altnivela de abstraktado kaj malcedemo.
Kiel la aliaj tri kuracistoj, Bulgaro ankaŭ estas nomita per liatempaj kaj pli postaj fontoj kaj kiel "legis doctor" ("profesoro pri Medicino"), en referenco al lia pedagogia rolo, kaj kiel causidicus ("advokato"), montrante sian engaĝiĝon kiel konsultiston por privataj kaj publikaj aferoj.
La plej famaj estis ofertitaj al Frederiko la 1-a Ruĝbarbulo.
La imperiestro, kiu venis al Italio por solvi malkonsentojn kun la Komunumoj, alvenis en Bologna en 1155, la jaro en kiu, kiel atestas anonima kronikisto el Bergamo, li havis la ŝancon renkonti la kuracistojn (certe la 'kvar') kaj iliajn studentojn.
Tre verŝajne en tiu renkontiĝo estis prezentitaj al la Ŝvaboj la petoj por protekto de la naskiĝanta Studio kiu poste kunfandiĝis en la "Constitutio Habita"[1], dokumenton kiu povas esti konsiderita la institucian atestadon de la Alma Mater Studiorum kaj kiel la unua internacia atestado je la naskiĝo de la eŭropaj universitatoj.
En la "Constitutio Habita" la imperiestro malpermesis ajnan specon de reprezalio al eksterlandaj lernantoj, garantiante al ili sian protekton kaj forigante ilin de loka jurisdikcio, kiu povas elekti submetiĝon al la juĝo de la episkopo aŭ ilia instruisto.
Oni ankoraŭ ne scias, ĉu tiu ĉi dekreto estis eldonita en 1155 aŭ ĉu ĝi estis inkluzivita en la "Corpus Iuris Civilis" okaze de la posta renkontiĝo inter la kvar kuracistoj kaj Federiko la Ruĝbarbulo, kiu okazis en Roncaglia en 1158. En tiu ĉi dua renkontiĝo, Bulgaro kaj liaj bolonjaj kolegoj estis specife vokitaj por atesti el la jura vidpunkto la imperiajn rajtojn de suvereneco super la itala regno kaj tial super la Komunumoj.
La "kvar kuracistoj" validigis la asertojn de la Sankta Romia Imperio, kiu implicis la senigon de reĝaj privilegioj de italaj grandurboj kaj la altrudon al ili de la figuro de la "podestà", magistrato kun administraj kaj juraj potencoj.
La respekto de la romiaj imperiaj leĝoj, aplikitaj al la tiama kompleksa kaj neregula eŭropa situacio, ne kondukis al reprezalioj al la bologna firmao, kiu simple kunportis la pasintajn regularojn en tute abstrakta vizio de la publika juro.
La bolonja municipo mem respektis la verdikton de la "Dieto de Roncaglia", almenaŭ ĝis, en 1167, ĝi ne aliĝis al la Lombarda Ligo, kiu kondukis Ruĝbarbulo al la kapitulaco de la Konstanca Traktato (1183), en kiu la italaj urboj reakiris parton de iliaj aŭtonomioj.
Tamen estis jam finita la tempo de la kvar kuracistoj, kiuj intertempe lasis sian ekzemplon en Bolonjo kaj konfidis la daŭrigon de ilia laboro al la lernejoj de glosistoj.
Bulgaro verŝajne mortis en 1166 kaj, kiel memoras plakedo sur la fasado de la Preĝejo de San Prokolo, li estis entombigita en ĝia tombejo, apud sia eterna rivalo Martino Gosia, antaŭ la loko kiu dum preskaŭ kvin jarcentoj estis la oficiala sidejo de la asembleoj de jurstudantoj el ultramontanaj landoj.
Verko
[redakti | redakti fonton]- Vetervm Ivrisconsvltorvm Ad Titvlvm Pandectarvm, Placentinus, Jacob Campe (1549-1585), 1587
Vidu ankaŭ
[redakti | redakti fonton]- Ottone Morena (1100-1165)
- Accursio da Bagnolo (1184-1263)
- Azzone da Bologna (1150-1225)
Referencoj
[redakti | redakti fonton]- ↑ Constitutio Habita de Federiko establis la universitaton kiel la lokon kie intelekta agado devus okazi libere, sen interveno de iu alia potenco.