Saltu al enhavo

Kontaktingo

El Vikipedio, la libera enciklopedio
Kontaktingo
vd
Dum nekonata - nekonata/nuntempe
Partoprenanta AK ŝtopilo • alternkurenta ŝtopilingo vd
vdr
Elektra konektingo
(mezeŭropa sistemo)
Elektra konektilo kaj murkonektingoj por tri stiftoj
(usona sistemo)
Diversaj tipoj de elektraj konektingoj laŭ landoj[1].

Ŝtopilingo, konektingo[2], konektokskatolokontaktingo estas elektra, iom trua konektoparto, kiu donas lokon por konektilo, ligiĝi kaj permesi elektran fluon de kondukilo al alia kondukilo. Ofte la fluo celas elektran kurenton, sed ankaŭ povas temi pri telefonaj signalojkomputilaj datumoj. Kontaktingo estas aŭ fikse instalita en muro, aŭ foje - tiam trafas la vorto "kontaktskatolo" - unuope aŭ plurope en vico aranĝita en plasta kesteto, signife pli granda ol la truoj por la stiftoj de la kontaktilo. Kaj kontaktingo kaj kontaktilo estas normigitaj, sed tutmonde ekzistas diversaj normoj, kaj la normoj por elektra kurento, telefonaj, laŭtparolilaj aŭ komputilaj informoj estas komplete malsamaj.

Terminologio

[redakti | redakti fonton]

La esperanta terminologio pri ĉi-tiu eta objekto de la ĉiutaga moderna vivo estas surprize malunueca: Dum en la parola lingvo oftas la vorto 'kontaktingo', en PIV aperas nur la mala parto, la 'kontaktilo'. La granda franca-esperanta vortaro de J. Le Puil kaj J.-P. Danvy proponas la vorton 'konektingo'. La granda vortaro germana-esperanta de E.-D. Krause lasas alternativon inter 'kontaktskatolo' aŭ 'ŝtopilingo' (la kontraŭaĵo laŭ ĝi povas esti 'kontaktilo', 'ŝtopilo' aŭ 'kontaktŝtopilo'). Ankaŭ la angla vortaro de J. C. Wells preferas la vorton 'ŝtopilingo', kvankam ĝi kompreneble konas la vortojn kontakti/konekti en elektrika senco, kaj la nederlanda vortaro de A. J. Middelkoop proponas la vorton 'kontaktujo'. En ReVo interalie estas la difino de 'ŝtopilingo': "Peco fiksita al elektra kablo, al elektra aparato aŭ al muro, kun truoj por la stiftoj de la ŝtopilo" (kvankam ŝtopilo unuavice estas pri boteloj, bokaloj, kiel korka ŝtopilo, botela ŝraŭbfermilo ktp, io por ŝtopi truon do, nur duavice stifta kontaktilo). Dua propono de ReVo estas 'kontaktskatolo' ("skatolforma ŝtopilingo").

Tamen restas ne konvinka la vorto 'ŝtopilingo' (do ingo unuasignife por korko, botela ŝraŭbfermilo kaj simile duasignife ankaŭ por elektra "ŝtopilo"): ŝtopilo kaj do ŝtopilingo celas unuavice bremsi la fluon, ŝtopi iun truon, dum kontaktilo/konektilo kaj kontaktingo/konektingo volas ĝuste ebligi la fluon. Havas sencon por kompare granda elektroteknika ingo, kies kontakto kun kontaktilo uzi la vorton 'kontaktingo' kaj lasi la vorton 'konektilo' por eta ingo apenaŭ pli granda ol la kondukila kablo, kun truoj por stiftoj de simile svelta konektilo, kiu kune kun la koncerna ingo ebligas plilongigi kablojn kaj sen muro aŭ fiksa skatolo pludoni informojn aŭ energion.

Por klarigi la aferon, laŭ PIV kiun oni trovas en la interreto, estas proponitaj la sekvantaj terminoj: ĉe la fino de ŝnurkonduktilo por fari elektran kontakton inavira ŝtopilo (ŝtopilo = konektilo[3]), kaj inavira ŝtopilingo (ŝtopilingo = konektingo). Aliflanke, kontaktilo estas sinonimo de kontaktoro[4].

Tipoj en nuna uzo

[redakti | redakti fonton]

CEE 7 Normo

[redakti | redakti fonton]

CEE 7/3 Kontaktingo kaj CEE 7/4 Konektilo (germane "Schuko"; Tipo F)

[redakti | redakti fonton]
Du Schuko (CEE 7/3) kontaktingoj fabrikitaj de Busch-Jaeger Elektro GmbH: la malsupra havas (nigrajn) protektajn obturatorojn; la supraĵo ne havas, rivelante internajn metalajn kontaktojn

La CEE 7/3 kontaktingo kaj CEE 7/4 konektilo estas ofte nomitaj Schuko, mallongigo por Schutzkontakt, Protekta kontakto al tero ("Schuko" mem estas registrita marko de germana asocio establita por posedi la esprimon). La kontaktingo havas cirklan niĉon kun du rondaj truoj kaj du surteraj klipoj kiuj engaĝiĝas antaŭ viva pinkontakto estas farita. La stiftoj estas 4,8 je 19 mm (0,189 je 0,748 in). La Schuko-sistemo estas nepolarigita, permesante al viva kaj neŭtrala esti inversigita. La ingo akceptas eŭroŝtopiloj kaj CEE 7/17 ŝtopiloj. Ĝi estas taksita je 16 A. La nunaj germanaj normoj estas DIN 49441 kaj DIN 49440. La normo estas uzata en Germanio kaj pluraj aliaj eŭropaj landoj kaj sur aliaj kontinentoj. Iuj landoj postulas infan-rezistajn ingo-obturatojn; la normo DIN 49440 ne havas ĉi tiun postulon.

La ŝtopilo estas uzata en la plej multaj landoj de Eŭropo, Azio kaj Afriko, same kiel en la landoj de Peruo, Ĉilio kaj Urugvajo. La malmultaj eŭropaj landoj ne uzas ĝin (aŭ ne uzas ĝin ĉefe) estas Danio, Svislando, Britio, Italio kaj Irlando.

CEE 7/5 Kontaktingo kaj CEE 7/6 Konektilo (Franca; Tipo E)

[redakti | redakti fonton]
Franca Kontaktingo (CEE 7/5; Tipo E)

Franca normo NF C 61-314 difinas la CEE 7/5 ŝtopilingon kaj CEE 7/6 ŝtopilon, (kaj ankaŭ inkludas CEE 7/7, 7/16 kaj 7/17 ŝtopilon). La ingo havas cirklan niĉon kun du rondaj truoj. La ronda terstifto projekcianta de la ingo ligas antaŭ ol la energiigitaj kontaktoj tuŝas. La terstifto estas centrita inter la aperturoj, kompensitaj je 10 mm (0.394 in). La ŝtopilo havas du rondajn stiftojn je 4.8 je 19 mm (0.189 je 0.748 in), interspacigitaj 19 mm (0.748 in) dise kaj kun aperturo por la elstara terstifto de la ingo. Ĉi tiu normo ankaŭ estas uzata en Belgio, Pollando, Ĉeĥio, Slovakio kaj iuj aliaj landoj.

Kvankam la ŝtopilo estas polarigita, CEE 7 ne difinas la lokigon de la viva kaj neŭtrala kaj ekzistas neniu universale observita normo.

CEE 7/2 kaj 7/4 ŝtopiloj ne estas kongruaj kun la CEE 7/5 ingo pro la ronda terŝtopilo konstante muntita en la ingo.

CEE 7/7 Konektilo (kongrua kun E kaj F)

[redakti | redakti fonton]
Hibrida CEE 7/7 konektilo

La konektilo CEE 7/7 taŭgas en francaj aŭ Schuko-ingoj.

La CEE 7/7 ŝtopilo havas terkontaktojn por konekti aŭ al la CEE 7/3 ingo aŭ la CEE 7/5 ingo. Ĝi estas polarigita kiam uzata kun franca CEE 7/5 ingo, sed povas esti enigita dumaniere en CEE 7/3 ingo. La ŝtopilo estas taksita je 16 A. Aparatoj estas venditaj kun ne-reblogeblaj CEE 7/7 ŝtopiloj fiksitaj. Ĉi tiu ŝtopilo povas esti enigita en danan Tipo K-ingon, sed la tera kontakto ne konektos.

CEE 7/16 Konektiloj

[redakti | redakti fonton]

La elterigita konektilo CEE 7/16 estas uzata por elterigitaj aparatoj. Ĝi havas du rondajn 4 je 19 mm (0,157 je 0,748 in) stiftojn, taksitajn je 2,5 A. Estas du variaĵoj.

CEE 7/16 Alternativo I
[redakti | redakti fonton]

Alternativo I estas ronda konektilo kun eltranĉaĵoj por igi ĝin kongrua kun CEE 7/3 kaj CEE 7/5 ingoj. (La simil-aperanta CEE 7/17 havas pli grandajn pinglojn kaj pli altan aktualan rangigon.) Ĉi tiu alternativo malofte estas uzata.

CEE 7/16 Alternativo II "Europlug" (Type C)
[redakti | redakti fonton]
Ekzemplo de Europlug

Alternativo II, populare konata kiel la Europlug, estas plata 2.5 A-indicita konektilo difinita per Cenelec-normo EN 50075 kaj naciaj ekvivalentoj. La Eŭrokonektilo ne estas rekablabla kaj devas esti provizita per fleksebla ŝnuro. Ĝi povas esti enigita ambaŭdirekte, do linio kaj neŭtralo estas ligitaj arbitre. Por plibonigi kontakton kun ingopartoj la Europlug havas iomete flekseblajn pinglojn kiuj konverĝas al siaj liberaj finoj.

Ne estas ingo difinita por akcepti nur la Europlug. Anstataŭe, la Europlug konvenas gamon da ingoj ofta uzo en Eŭropo. Tiuj ingoj, inkluzive de la CEE 7/1, CEE 7/3 (germana/"Schuko"), CEE 7/5 (franca). La plej multaj israelaj, svisaj, danaj kaj italaj ingoj, estis dizajnitaj por akcepti stiftojn de diversaj diametroj, plejparte 4.8 mm, sed ankaŭ 4.0 mm kaj 4.5 mm, kaj estas kutime provizitaj per finaj cirkvitoj kun aŭ 10 A aŭ 16 A trokurentaj protektaparatoj. 24]

Britiaj razilŝtopiloj estas dizajnitaj por akcepti BS 4573 razŝtopiloj dum ankaŭ akceptante Europlugs. En ĉi tiu agordo, la ligprovizo estas nur taksita je 200 mA. Ne estas permesate ene de Britio, ke la razingo estu ĝustigita kaj uzita por pli alta taksita kurentremizo ol la 200 mA maksimumo.

La Europlug ankaŭ estas uzata en la Mezoriento, Afriko, Sudameriko kaj Azio.

Italio (Tipo L)

[redakti | redakti fonton]
Itala ŝtopilo kaj ŝtopilingo (Tipo L)

Italaj konektiloj kaj kontaktingoj estas difinitaj per la norma CEI 23-50 kiu anstataŭis CEI 23-16. Ĉi tio inkluzivas modelojn taksitajn je 10 A kaj 16 A kiuj malsamas en kontaktodiametro kaj interspaco.[5] Ambaŭ estas simetriaj, permesante al la linio kaj neŭtralaj kontaktoj esti enigitaj ambaŭdirekte. Ĉi tiu konektilo ankaŭ estas ofte uzata en Ĉilio kaj Urugvajo.

Referencoj kaj notoj

[redakti | redakti fonton]
  1. . Electric Current Abroad (Fremdaj konektingoj) (PDF) (angle). U.S. Department of Commerce, International Trade Administration (2002).
  2. Oni trovas referencojn de la radiko "konekt-" pri elektro en PIV, NPIV, ReVo kaj la teknikaj terminaroj de Greziliono kaj Japana Esperanto-Instituto. "Ŝtopilingo" rilatas al ina ektremo de fleksibla kablo ne al mura "konekto"skatolo (trovita en la ĉi-lasta terminaro). Aliflanke, por multoj evidentas, ke "ŝtopilingo" estas la supra parto de botelo, kiu ricevas korkan "ŝtopilo"n. Pro sekureco, elektraj muraj skatoloj (same kiel konektsokloj sur aparatoj) estas ĉiam inaj, ekde la prefera termino konektingo por ricevi konektilon.
  3. Vd la terminon konektilo en NPIV [1]
  4. Vd la terminon kontaktoro en NPIV [2]
  5. Italio. Power Plugs and Sockets of the World.

Vidu ankaŭ

[redakti | redakti fonton]