Mary Wigman
| Mary Wigman | |
|---|---|
| |
| Persona informo | |
| Naskiĝo | 13-an de novembro 1886 en Hanovro |
| Morto | 18-an de septembro 1973 (86-jaraĝa) en Berlino |
| Tombo | Orienta tombejo de Essen |
| Lingvoj | germana |
| Ŝtataneco | Germanio |
Memorigilo 
| |
| Familio | |
| Frat(in)o | Elisabeth Wiegmann |
| Okupo | |
| Okupo | koreografo • dancisto • muzikinstruisto • universitata instruisto • komponisto |
Mary WIGMAN, arta nomo de Karoline Sophie Marie Wiegmann (Hanovro, 13a de novembro 1886 - Berlino, 19a de septembro 1973) estis germana dancistino, ĉefa helpanto de la danco de ekspresionismo.
Kariero[redakti | redakti fonton]
Ŝi studis kun Rudolf von Laban kaj havis kontaktojn kun la grupo de ekspresionistoj Die Brücke, dum, dum la Unua Mondmilito, ŝi rilatis kun la grupo dadaista de Zuriko. Por ŝi, la danco estis esprimo de la interno de la individuo, kun speciala fokuso al la esprimivo kontraŭ la formo. Tiel ŝi donis specialan gravon al la gestaro, ligita ofte kun la improvizo, same kiel kun la uzado de maskoj por marki la esprimivon de la vizaĝo. Ŝiaj movoj estis liberaj, spontanaj, provante novajn formojn moviĝi tra la scenejo, trejnante aŭ glitiĝante, aŭ movante partojn de la korpo en statisma sinteno, kiel en orienta dancostilo. Ŝi baziĝis sur principo de tensio-maltensio, kio okazigis pli grandan dinamismon al la movado. Krome ŝi uzis la nociojn de falo-rekupero por diagrami la eblojn inter tiuj du polusoj, kiujn ŝi konsideris "mortoj". Ŝi precize estis kiu ekuzis la senmovon kiel ilo en la danca movado, ne kiel sinonimo de silento aŭ malpleno. Ŝi kreis koregrafiojn faritajn tute sen muziko, dum ŝi liberiĝis el ligiloj de la spaco, kiu anstataŭ volvi kaj kapti la danciston iĝis projekcio de ŝia movado, cele al malnova romantisma klopodo fandiĝi kun la universo.[1]
Verkoj[redakti | redakti fonton]
- Die sieben Tänze des Lebens. Tanzdichtung. Diederichs, Jena 1921.
- Komposition. Seebote, Überlingen o. J. (1925).
- Deutsche Tanzkunst. Reißner, Dresden 1935.
- Die Sprache des Tanzes. Battenberg, Stuttgart 1963; Neuauflage: Battenberg, München 1986, ISBN 3-87045-219-6.
Bibliografio[redakti | redakti fonton]
- Dietrich Steinbeck (Eld.): Mary Wigmans Choreographisches Skizzenbuch. 1930–1961. München – Leipzig – Mannheim – Berlin. Edition Hentrich, Berlin 1987.
- Susan Allene Manning: Body Politics: The Dances of Mary Wigman. Phil.Diss., Columbia University 1987.
- Lena Hammergren: Form och mening i dansen. En studie av stilbegreppet med en komparativ stilanalys av Mary Wigmans och Birgit Åkessons solodanser. Stockholm, Phil. Diss. 1991.
- Gabriele Fritsch-Vivié: Mary Wigman. Rowohlt, Reinbek 1999, ISBN 3-499-50597-5.
- Claudia Gitelman (Eld.): Liebe Hanya. Mary Wigman's Letters to Hanya Holm. The University of Wisconsin Press, Madison 2003.
- Angela Rannow, Ralf Stabel (Eld.): Mary Wigman, eine Künstlerin in der Zeitenwende. Verlag Tanzwissenschaft e.V., Dresden 2006, ISBN 3-9803626-4-7.
- Heide Lazarus (Eld.): Die Akte Wigman / The Wigman File. Eine Dokumentation der Mary Wigman-Schule-Dresden (1920–1942) mit regionalen Archivdokumenten, Prospekten, kompletter Zeitschriftenreproduktion "Die Tanzgemeinschaft" (1929/30), Hörspielauszug (1932), Kontextbeiträgen in Deutsch und Englisch. (CD-ROM). Olms, Hildesheim/Zürich/New York 2006.
- Susan Manning: Ecstasy and the Demon: The Dances of Mary Wigman. [1993] Neuausgabe. University of Minnesota Press 2006, ISBN 978-0-8166-3802-4 kaj ISBN 0-8166-3802-0.
- Mary Anne Santos Newhall: Mary Wigman. Routledge Verlag, London und New York 2009.
Notoj[redakti | redakti fonton]
- ↑ Ana Deutsch. «Mary Wigman. El Expresionismo en la danza». Arkivita el la originalo en la 30a de aprilo 2009. Konsultita la 3an de marto 2019.