Minorko
| Minorko | ||
|---|---|---|
| katalune Menorca
| ||
| hispane Menorca
| ||
| angle Minorca
| ||
 Flago de Minorko | ||
| insulo • administra teritoria unuo • komarko de la Balearoj | ||
| Situo | Mediteraneo | |
| Geografia situo | 39° 58′ N, 4° 5′ O (mapo)39.9666666666674.0833333333333358Koordinatoj: 39° 58′ N, 4° 5′ O (mapo) | |
| ||
|
| ||
| Areo | 695,7 km² | |
| Plej alta loko | Monte Toro 358 ES-IB Ŝablono:Alto/nekonata rilato | |
| Ŝtato |  Hispanio
| |
| Provinco | Balearoj | |
| Loĝantaro | 93 397 (1-a de januaro 2019) 134 loĝ./km² | |
| Ĉefurbo | Mahón (loĝ. 29 040) | |
Menorca estas insulo de la Balearoj, Hispanio. Ĝi estas la dua plej granda el la insularo post Majorko.
- Ĉefurbo: Maono (katalune Maó, hispane Mahón).
- Aliaj urboj: Ciutadella, Alaior.
- Loĝantaro (2002): 78.796 h
- Surfaco: 694,39 km²
- Denseco: 113,47 h/km²
- Lingvoj: kataluna; ankaŭ la hispana estas oficiala.
Historio
[redakti | redakti fonton]Dum la bronzepoko floris civilizo nomata talajota, kun grandaj rokaj monumentoj.
La romianoj ĝin konkeris en la jaro -123 kune kun la ceteraj Balearoj.
Post diversaj invadoj, la araboj okupis la insulon la jaron 903. Ĝin rekonkeris la kristanoj en 1287, kaj ĝi unuiĝis al la katalunaj teritorioj de la Kronlando de Aragono.
En 1708, post la Milito de hispana sukcedo, pro la Traktato de Utrecht ĝi fariĝis angla kolonio. Ĝi estis redonita al Hispanio en 1802. Tiu jarcenta okupado de la insulo donis al ĝi kelkajn trajtojn kaj kutimojn anglecajn, ankoraŭ konservitajn.
Dum la Hispana Enlanda Milito ĝi estis fidela al la respublikana flanko. Apenaŭ estis bataloj, ĝis la fino de la milito, kiam la lastaj defendantoj kapitulacis sub la protekto de la angla mararmeo. Unu el la homoj kiuj gvidis la defendon kaj devis ekziliĝi estis la esperantista militisto Fernando Redondo Ituarte.
Lingvoj
[redakti | redakti fonton]La ĉefa lingvo de Minorko estas la kataluna, en sia dialekto minorka, kaj la hispana estas ankaŭ tre uzata. Ambaŭ lingvoj, la hispana kaj la kataluna, estas oficialaj. La precipaj diferencoj inter la lingvo kataluna ibera kaj la lingvo insula estas la uzo de artikoloj "saletoj"; ekzemple: es, sa, ses anstataŭ artikoloj normaj katalunaj, t.e. el, la, els, les. Ĉi tiu specialaĵo estas ankaŭ ofta en la ceteraj Balearoj.
La subdialekto minorka ankaŭ havas kelkajn vortojn anglecajn kaŭze de la angla rego, ekzemple: boinder- bow window kaj txoc-chalk.
Komunumoj minorkaj
[redakti | redakti fonton]La insulo estas dividita en ok komunumoj:
- Alaior (hispane Alayor).
- Ciutadella de Menorca (hispane Ciudadela de Menorca).
- Es Castell (hispane Villa Carlos).
- Es Mercadal (hispane Mercadal).
- Es Migjorn (hispane San Cristobal).
- Ferreries (hispane Ferrerias).
- Maó (hispane Mahón).
- Sant Lluís (hispane San Luís).
Vidu ankaŭ
[redakti | redakti fonton]Eksteraj ligiloj
[redakti | redakti fonton]- Insula Registaro
- Menorca: Turisma paĝo Arkivigite je 2018-08-07 per la retarkivo Wayback Machine