Sankta Gildas
| Sankta Gildas | |||||
|---|---|---|---|---|---|
| |||||
| Persona informo | |||||
| Naskiĝo | 1-an de januaro 500 en Dumbarton | ||||
| Morto | 29-an de januaro 570 (70-jaraĝa) en Rhuys Peninsula | ||||
| Religio | katolika eklezio vd | ||||
| Lingvoj | latina vd | ||||
| Ŝtataneco | Strathclyde  vd
| ||||
| Familio | |||||
| Infanoj | Allgo, Saint Eigrad (en)  , Gwynog (en) vd
| ||||
| Profesio | |||||
| Okupo | historiisto misiisto verkisto monaĥo vd
| ||||
| |||||
| vd | Fonto: Vikidatumoj | ||||
Sankta Gildas (bretone: Gueltas aŭ Veltas, kiu signifus "servisto de Dio"[1]; naskiĝis ĉirkaŭ 490; mortis ĉirkaŭ 570) ankaŭ nomata Gildas la saĝulo aŭ Gildas de Rhuys estis britdevena monaĥo, kiu verkis la unuan historion de Bretonujo kaj fondis la monaĥejon de Saint-Gildas-de-Rhuys en la antikva regiono Bro-Gwened, la regiono ĉirkaŭ la nuna urbo Vannes.
Lia festotago estas la 8-a de januaro.
Vivo
[redakti | redakti fonton]Junaĝo en Britujo
[redakti | redakti fonton]Laŭ la pastro Herve Calvez,[2], li naskiĝis en 493 ĉe la nuna Dumbarton apud la rivero Clyde, en Skotlando. Lia patro regis la regionon.
Kiam li estis sep-jaraĝa, li estis kondukita al la fama lernejo de Llanildut, kiu estis ankaŭ monaĥejo. Sankta Ildut estis lia majstro. Ĝis kiam li estis 15-jaraĝa, li studadis tie. Li bone lernis la Biblion, sed ankaŭ la verkojn de Vergilio, Juvenalo, Perse kaj Marcialo, Ezopo kaj Klaŭdiano. Li ankaŭ studis la vivon de sankta Ĵeromo, do de Hieronimo el Stridono.
En Parizo li daŭrigis sian studadon dum 7 jaroj. Poste, li estis ordenita pastro kaj iris prediki en Britujon.
Predikado en Britujo
[redakti | redakti fonton]En Irlando, lia disĉiplo nomiĝis Finnian, kiu fondis poste la monaĥejon de Clonard. En tiu monaĥejo la nombro atingis ĝis 3.000 anoj.
Post Irlando, li iris en Kimrujon. Li loĝis en Nant-Carvan, la monaĥejo de sankta Cado. Tie li skribis sian unuan libron De excidio Brittanorum. Laŭ Joel Cornette[3], tio okazis inter 515 kaj 530.
Poste, en la enfluejo de la rivero Severn, sur rokego, li konstruis oratorion kaj vivis tie kiel ermito. Li ankaŭ ŝatis gisi sonorilojn.
Predikado en Armoriko
[redakti | redakti fonton]
Pro alveno de piratoj, li devis foriri el sia ermitejo. Sur la insulo Houat, en Bretonujo, li denove provis vivi kiel ermito, sed tro fama li estis por resti kaŝita. De sia kaŝejo, li vidis la klifojn de la duoninsulo Rhuys kovrita per arbaroj. Tien li direktis sin. Sur la ruinoj de malnova romia kastelo, li konstruis monaĥejon. Tiu monaĥejo iĝis baldaŭ poste la ĉefa religia centro de Bro-Wened.
Verkisto ĉe Castennec
[redakti | redakti fonton]
Dezirante verki en soleco, li elektis monteton apud la rivero Blavet. Li mem fosis groton en la rokegon por vivi tie kun alia monaĥo, Bieuzy. Li skribis sian faman Epistola. Nuntempe tiu loko nomiĝas Castennec, kaj staras tie kapelo dediĉita al la du sanktuloj.
Morto
[redakti | redakti fonton]
Gildas mortis sur la insulo Houat. Lia tombejo kuŝas en la preĝejo de la monaĥejo de la urbo Saint-Gildas-de-Rhuys, nomata Lokentaz en la bretona lingvo.
Legendo pri Trifine kaj Tremeur
[redakti | redakti fonton]
Conomor estis fama princo de Poher, regiono de Carhaix. Li konkeris Bro-Leon kaj nun provis konkeri Bro-Wened. Li petis de la princo Weroc de Vannes la manon de lia filino Trifine (foje ankaŭ Trephine). Weroc rifuzis, sed tamen petis konsilion de Gildas. Por preventi militon inter la princoj, Gildas konsentis.
La unuaj monatoj pasis feliĉe sed al la edzo ne plaĉis la naskiĝo de la filo Tremeur. Li dehakis la kapon de sia edzino. Oni transportis la korpon al Vannes, al la domo de ŝia patro, Weroc. Freneza pro doloro, tiu ĉi diris al Gildas "Redonu vivon al mia filino ĉar pro via decido, ŝi mortis!".
Laŭ la legendoj, Gildas preĝis, prenis ŝian kapon, remetis ĝin en la taŭgan lokon sur la korpon kaj Tifine denove vivis.
Referencoj
[redakti | redakti fonton]- ↑ H.Fros, F. Sowa Księga imion i świętych t.2, Kraków 1997, ISBN 83-7097-374-4
- ↑ Les grands saints bretons Ed. Arthaud 1935
- ↑ Histoire de la bretagne et des bretons Ed.Seuil 2005