Grapfrukto: Malsamoj inter versioj
[nekontrolita versio] | [kontrolita revizio] |
e r2.7.2) (robota modifo de: bn:মাল্টা (ফল) |
Taksonomio korektita + kunigo |
||
Linio 1: | Linio 1: | ||
{{Taksonomio |
{{Taksonomio korektita |
||
| |
| nomo = Grapfrukto |
||
⚫ | |||
| name = Grapfrukto |
|||
⚫ | |||
⚫ | |||
⚫ | |||
⚫ | |||
| regno = [[Plantoj]] ''Plantae''|regno2=planto |
|||
⚫ | |||
| |
| divizio = [[Angiospermoj]] ''Magnoliophyta'' |
||
| |
| klaso = [[Dukotiledonaj plantoj|Dukotiledonoj]] ''Magnoliopsida'' |
||
⚫ | |||
| classis = [[Dukotiledonaj plantoj|Dukotiledonoj]] ''Magnoliopsida'' |
|||
⚫ | |||
| ordo = [[Sapindaloj]] ''Sapindales'' |
| ordo = [[Sapindaloj]] ''Sapindales'' |
||
| |
| familio = [[Rutacoj]] ''Rutaceae'' |
||
| |
| genro = [[Citruso]] ''Citrus'' |
||
| |
| dunomo = ''Citrus paradisi'' |
||
| dunomo aŭtoritato = [[James Macfadyen|Macfad.]], [[1830]] |
|||
| binomial = ''Citrus paradisi'' |
|||
| binomial_authority = [[Macfad.]] |
|||
}} |
}} |
||
⚫ | La '''grapfrukto''' |
||
La '''grapfruktujo''' aŭ '''paradiza citruso''' (''Citrus paradisi'') estas arbeto de la genro [[citruso]] estiĝinta en [[Antiloj]] sekve de kompleksa hibridado inter [[pampelmusujo]] kaj [[oranĝujo]], nun vaste kultivata en Ameriko, la [[mediteraneaj regionoj]] kaj [[Sud-Afriko]] por ties frukto, la [[grapfrukto]].<ref>[[PIV2]], p. 405-406.</ref> |
|||
⚫ | |||
⚫ | La '''grapfrukto''' multe similas al [[pampelmuso]] (''Citrus maxima'' = ''Citrus grandis'') kaj estas duontropika [[Citruso|citrusfrukto]]. La grapfrukto ekestis el kruciĝo de pampelmuso kun [[oranĝo]] (''Citrus sinensis''). La hodiaŭaj grapfrukt[[specio]]j pli kaj pli similas al pampelmuso. Kelkaj konataj specioj estas: Duncan, Foster, Thompson, Ruby Red, Marsh. |
||
⚫ | La '''grapfruktujo''' plejofte altas 5 ĝis 6 m, sed kelkfoje povas atingi alton de 15 m. La [[folio]]j estas maldikaj kaj malhelverdaj, kaj fariĝas 15 cm longaj. La [[floro]]j estas blankaj. La [[frukto]] havas flavan ŝelon kaj diametron de 10 ĝis 15 cm. La [[sarkokarpo]] estas flava aŭ roza [[pulpo]] dividita en segmentoj. |
||
Ĝis la fino de la [[19-a jarcento]] la grapfrukto estis kultivita kiel dekoracia [[planto]]. Nur post tio ankaŭ la manĝado de la frukto laŭmodiĝis. |
Ĝis la fino de la [[19-a jarcento]] la grapfrukto estis kultivita kiel dekoracia [[planto]]. Nur post tio ankaŭ la manĝado de la frukto laŭmodiĝis. |
Kiel registrite je 13:31, 25 sep. 2012
La grapfruktujo aŭ paradiza citruso (Citrus paradisi) estas arbeto de la genro citruso estiĝinta en Antiloj sekve de kompleksa hibridado inter pampelmusujo kaj oranĝujo, nun vaste kultivata en Ameriko, la mediteraneaj regionoj kaj Sud-Afriko por ties frukto, la grapfrukto.[1]
La grapfrukto multe similas al pampelmuso (Citrus maxima = Citrus grandis) kaj estas duontropika citrusfrukto. La grapfrukto ekestis el kruciĝo de pampelmuso kun oranĝo (Citrus sinensis). La hodiaŭaj grapfruktspecioj pli kaj pli similas al pampelmuso. Kelkaj konataj specioj estas: Duncan, Foster, Thompson, Ruby Red, Marsh.
La grapfruktujo plejofte altas 5 ĝis 6 m, sed kelkfoje povas atingi alton de 15 m. La folioj estas maldikaj kaj malhelverdaj, kaj fariĝas 15 cm longaj. La floroj estas blankaj. La frukto havas flavan ŝelon kaj diametron de 10 ĝis 15 cm. La sarkokarpo estas flava aŭ roza pulpo dividita en segmentoj.
Ĝis la fino de la 19-a jarcento la grapfrukto estis kultivita kiel dekoracia planto. Nur post tio ankaŭ la manĝado de la frukto laŭmodiĝis.
Grapfruktoj havas reciprokan influon je diversaj drogoj kaj bremsas la efikon de kelkaj enzimoj. Ili ankaŭ estas uzataj en sveltiĝaj dietoj, pro la supozo ke ili favoras la metabolon kaj bruligon de grasoj.
Estas danĝere uzi la drogon Terfenadine trinkinte grapfruktan sukon.
Historio
Unu praulo de la grapfrukto estis la Jamaika dolĉa oranĝo (Citrusa sinensis), mem antikva hibrido de Azia deveno. La alia estis la fruktajn pomelo (C. maxima). Unu historio pri la deveno de frukto estas tio, ke iu "Kapitano Shaddock"[2] alportis pomelo semoj al Jamaiko kaj bredis la unua frukto.[3] Tamen, ĝi verŝajne devenis kiel natureokazanta hibrida.
Referencoj
- ↑ PIV2, p. 405-406.
- ↑ A possible identification with an actual Captain Chaddock who traded in the West Indies in the 17th century, was suggested by J. Kumamoto, R. W. Scora, H. W. Lawton and W. A. Clerx, "Mystery of the forbidden fruit: Historical epilogue on the origin of the grapefruit, Citrus paradisi (Rutaceae)", Economic Botany, 41.1 (January, 1987:97-107).
- ↑ Grapefruit: a fruit with a bit of a complex in Art Culinaire (Winter, 2007)