Otto Klemperer: Malsamoj inter versioj
| [nekontrolita versio] | [nekontrolita versio] |
| Linio 15: | Linio 15: | ||
Klemperer akiris famon per siaj furoraj prezentadoj en la tempospano inter la fino de la unua mondmilito kaj la potencakiro de Adolf Hitler en 1933 kiel unu el la vere elstaraj dirigentoj de la Germana Regno<ref>Peter Heyworth nomis li pli malfrue en sia biografio „Dirigento de la respubliko“.</ref>. |
Klemperer akiris famon per siaj furoraj prezentadoj en la tempospano inter la fino de la unua mondmilito kaj la potencakiro de Adolf Hitler en 1933 kiel unu el la vere elstaraj dirigentoj de la Germana Regno<ref>Peter Heyworth nomis li pli malfrue en sia biografio „Dirigento de la respubliko“.</ref>. |
||
=== |
=== Elmigrado en 1933 === |
||
La [[Leksikono pri la judoj en la muziko]] proskribis Klemperer-on per jena aserto: "Sian ĉefan taskon Klemperer vidis en la konscia misformado de germanaj majstroverkoj". En 1933 sekvis malpermeso de prezentadoj kun la aserto, ke li estas "kulturbolŝevisto". Ĉar Klemperer estis judo, li elmigris jam samjare en Usonon, kie li fariĝis dirigento de la Filharmonia Orkestro je [[Los-Anĝeleso (Kalifornio)|Los-Anĝeleso]]. Dum sia tempo en Usono li koncentriĝis precipe sur la verkoj de la germanaj klasikistoj kaj romantikistoj kiel [[Ludwig van Beethoven|Beethoven]], [[Johannes Brahms|Brahms]] aŭ [[Gustav Mahler|Mahler]].<ref>[[Ernst Klee]], Das Kulturlexikon zum Dritten Reich - Wer war was vor und nach 1945, S. Fischer Verlag, Frankfurt, ISBN 978-3-10-039326-5</ref> |
|||
=== Rückkehr nach Europa 1947 === |
=== Rückkehr nach Europa 1947 === |
||
Kiel registrite je 20:45, 13 feb. 2010
_1985,_MiNr_739.jpg){kind=link}
Otto Klemperer (* 14-an de majo 1885 en Breslau; † 6-an de julio 1973 en Zuriko) estis germana dirigento kajkomponisto. Li validas kiel unu el la plej elstaraj de la 20-a jarcento.
Vivo
Juneco kaj unuaj profesiaj jaroj
Klemperer naskixis en la silezia Breslau. Sian studon komencitan ĉe Dr. Hoch’s Konservatorium en Frankfurto ĉe Majno li daŭrigis en Berlino ĉe Stern’schen Konservatorium kun James Kwast (piano) kaj Hans Pfitzner (kompozicio kaj orkestrodirigado). Kiam li en 1905 ĉe la 2simfonio de Gustav Mahler rajtis dirigenti sub Oskar Fried la fororkestron, li trafis sur la komponiston persone. La du amikiĝis, kaj Klemperer ricevis en 1907 la rekomendo de Mahler la postenon de ĥordirigento, poste tiun de kapelmajstro ĉe la germana landoteatro en Prago. En 1910 li asistis Mahler-on ĉe la unua prezentado de ties 8-a simfonio.
Teatrokariero en la Germana Regno
Dum sia plua kariero li iris al la urbaj teatroj de Hamburgo (1910–1912) kaj de Barmen (1912–1913). Ekde 1914 ĝis 1917 li estis reprezentanto de Pfitzner ĉe la urba teatro en Strasburgo kaj ĉefdirigento de la Strasburgaj Filharmoniistoj. Poste sekvis agado kiel kapelmajstro, pli poste kiel ĝenerala muzikdirektoro ĉe la opero en Kolonjo (1917–1924). Ekde 1924 ĝis 1927 Klemperer aktivis kiel ĝenerala muzikdirektoro en Wiesbaden, lia plej bela epoko, kiel li poste manifestis. Per la katolika ekleziulo Franz Xaver Münch, kun kiu li estis amike ligita, li trovis kontakton en 1918 al la abatejo Maria Laach kaj konvertis en 1919 al katolikismo.
En Kolonjo li geedziĝis en 1919 la kantistinon Johanna Geisler. Post plua laboro ĉe la ŝtata teatro en Wiesbaden (1924–1927) lio direktis ĝis 1931 la Krolloper-on en Berlino. Klemperer famiĝis pro siaj prezentadoj de samtempulaj verkoj, ekzemple de Glückliche Hand de Arnold Schönberg, de la opero Aus einem Totenhaus de Leoš Janáček, de Oedipus Rex de Igor Stravinski kaj Cardillac de Paul Hindemith .
Klemperer akiris famon per siaj furoraj prezentadoj en la tempospano inter la fino de la unua mondmilito kaj la potencakiro de Adolf Hitler en 1933 kiel unu el la vere elstaraj dirigentoj de la Germana Regno[1].
Elmigrado en 1933
La Leksikono pri la judoj en la muziko proskribis Klemperer-on per jena aserto: "Sian ĉefan taskon Klemperer vidis en la konscia misformado de germanaj majstroverkoj". En 1933 sekvis malpermeso de prezentadoj kun la aserto, ke li estas "kulturbolŝevisto". Ĉar Klemperer estis judo, li elmigris jam samjare en Usonon, kie li fariĝis dirigento de la Filharmonia Orkestro je Los-Anĝeleso. Dum sia tempo en Usono li koncentriĝis precipe sur la verkoj de la germanaj klasikistoj kaj romantikistoj kiel Beethoven, Brahms aŭ Mahler.[2]
Rückkehr nach Europa 1947
[[Bild:Bundesarchiv B 145 Bild-F001328-0007, Köln, WDR Rundfunkstudio.jpg|thumb|Otto Klemperer (links) 1954 im Rundfunkstudio des WDR]] Nach dem Ende des Zweiten Weltkriegs kehrte er zurück nach Europa und wurde musikalischer Leiter der Staatsoper in Budapest (1947–1950). Nachdem er noch drei Jahre unter anderem beim Montreal Symphony Orchestra tätig war, ließ er sich 1954 in der Schweiz nieder und arbeitete hauptsächlich mit dem Philharmonia Orchestra London, wo er 1959 den Posten als Chefdirigent auf Lebenszeit erhielt.
In der Budapester Oper gelangen ihm denkwürdige Opernaufführungen, es kam aber auch zu einem der für Klemperer typischen Skandale: Am Ende der Gralserzählung in einer Aufführung des Lohengrin am 24. Oktober 1948 applaudierte das begeisterte Publikum heftigst der überragenden Darbietung von Jozsef Simandy, um ein da capo zu erzwingen. Klemperer, der den musikalischen Fluss unterbrochen sah, reagierte verärgert, nachdem das Publikum immer noch nicht mit dem tosenden Applaus enden wollte, in dem er sein Dirigat abbrach, sich umdrehte und ins Publikum rief: „Frechheit“ und darauf den Orchestergraben verließ. Das Publikum rief „Otto, Otto“, kurz darauf kam er wieder und dirigierte die Oper zu Ende.
Das Dokument ist heute noch auf einer CD der Firma Grammofono 2000 erhältlich.
Der Komponist Klemperer
Obwohl Klemperer weniger als Komponist bekannt wurde, schrieb er doch eine Vielzahl eigener Werke, darunter sechs Sinfonien, eine Messe, neun Streichquartette, ungefähr 100 Lieder und eine Oper mit dem Titel Das Ziel.
Eine CD-Produktion gibt es von seinen Sinfonien Nr. 1 und Nr. 2 sowie von vier sinfonischen Werken (Merry Waltz, Marcia funèbre, Recollections, Scherzo), gespielt von der Staatsphilharmonie Rheinland-Pfalz unter der Leitung von Alun Francis (cpo 999 987-2).
Letzte Lebensjahre
In seinem späteren Leben litt Klemperer an einer partiellen Lähmung, die wohl noch von einer Operation im Jahre 1939 herrührte, als man ihn wegen eines Tumors im Kopf behandelte. Außerdem war er an der Bipolaren Störung (manisch-depressive Erkrankung) erkrankt, wegen der er zeitweise in klinischer Behandlung war. Trotzdem blieb er bis ins Jahr 1971 tätig. Nach dieser Zeit zog er sich aus der Öffentlichkeit zurück, bis er 1973 in Zürich starb.
Seine Tochter Lotte (1923–2003) war für ihn bis zuletzt als Managerin, Sekretärin und Betreuerin tätig. Sein Sohn Werner (1920–2000) war als Schauspieler in Hollywood hauptsächlich bekannt für seine Rolle des Oberst Wilhelm Klink in der Sitcom Ein Käfig voller Helden (Hogan's Heroes).
Sonstiges
- Seine Ehefrau war die Sängerin Johanna Geisler, und sein Sohn war der Schauspieler Werner Klemperer.
- Sein Vetter war der Schriftsteller und Literaturwissenschaftler Victor Klemperer.
- Klemperer war von 1924 bis 1927 Generalmusikdirektor in Wiesbaden, mit eigenen Worten seine schönste Zeit. In dieser Zeit unternahm er u. a. Reisen in die Sowjetunion.
Literaturo
- Peter Heyworth (Hrsg.): Gespräche mit Klemperer. S. Fischer Verlag, Frankfurt am Main 1974, ISBN 3-10-033501-5.
- Charles Osborne: Otto Klemperer - Sagen Sie doch einfach Otto. Piper, München 1981, ISBN 3-492-02430-0.
- Peter Heyworth: Otto Klemperer. Dirigent der Republik 1885-1933. Siedler, Berlin 1988, ISBN 3-886-80166-7.
- Peter Heyworth: Otto Klemperer. His Life and Times: 1933-1973. Cambridge University Press, Cambridge, 1996, ISBN 0-521-24488-9.
Einzelnachweise und Anmerkungen
- ↑ Peter Heyworth nomis li pli malfrue en sia biografio „Dirigento de la respubliko“.
- ↑ Ernst Klee, Das Kulturlexikon zum Dritten Reich - Wer war was vor und nach 1945, S. Fischer Verlag, Frankfurt, ISBN 978-3-10-039326-5
Ligoj eksteren
Informoj pri Otto Klemperer en katalogo de la Germana Nacia Biblioteko (germane) Ŝablono:DM