Ordeno de Klunizo

La abatejo de Cluny.

En la jaro 910 ŝprucis, ene de la Katolika eklezio, la volo reformi la monaĥajn ordenojn. Ĉi tiu restarigo okazis prenante kiel bazo la Regulon de Benedikto de Nursio, regularo kiu regas la vivon de la monaĥoj detalante kiel devu esti ilia vivo. Ĉi tiu regularo atingis gravan disvolviĝon danke al la interveno de Benedikto de Aniane, sed estis limigita de la propraj tradicioj de la abatejoj, kaj por la rutino de ties apliko. En ĉi tiu procezo, la abatejo de Klunizo decidis postuliĝi kolektante grandan nombron de monaĥejoj kaj iĝante la plej grava ordeno de la mezepoko, kun monaĥejoj por la tuta Eŭropo.

La fondo

La ordeno de Cluny estas reformo de la ordono benediktina. Estis kreita la 11an de septembro de 910 kiam Vilhelmo la 1-a, duko de Akvitanio, donacis la vilaĝon de Cluny al la papo por ke tiu fondu en ĝi monaĥejon kun dek du monaĥoj. La monaĥejo lokiĝis en Mâconnais, en Saône-et-Loire. La donaco farita de Vilhelmo ne estis senpaga, ĝi pretendis akiri la protekton kaj la garantion de la Sankta Sidejo ĉar lia povo estis tre malforta. Vilhelmo la Pia provis eviti ĝian kontrolon fare de la laikuloj. En la fondodokumeto de la abatejo oni establas la liberan elekton de la abato fare de la monaĥoj, punkto de granda graveco en la ordeno benediktina. Tiu dokumento kondamnas grave al tiuj kiuj malhelpos tiun artikolon. La donaco de Cluny ne estis la sola. En ĉi tiu epoko, multnombraj senjorejoj estis donacoj al la papo, kiel Vézelay. La prestiĝo de la papoj de la 10a jarcento estis grava. La monaĥa reformo estis apogita de la monaĥejo de Sankta Marteno d’Autun kaj de tiu de Fleury-sur-Loire. En la jaro 914 oni fondis la monaĥejon de Brogne kiu iĝis centro de granda influo kune kun ties fondinto Gérard.

Vilhelmo la Pia enoficigis al la abato Bernono, grava viro de la reformo, kiel abato de Baume. Bernono establis la observadon de la regulo de Benedikto de Nursio, reformita de Benedikto de Aniane, respektante, tamen, la proprajn regulojn de la monaĥejoj. Bernon mortis en 926 post vivo dediĉita al la ekspansio de la regulo pere de multnombraj monaĥejoj.

La etendo de Klunizo

Sukcedis la abato Odono. Tiu estis kompano de vojaĝo de Bernono kaj ankaŭ de lia kompanino Izabela de la Arko, proksima al la konceptoj de lia antaŭulo. Odono vojaĝis de monaĥejo en monaĥejon por instrui la reformon. Iuj malakceptis lin kiel abato, adoptante tiun de Cluny. La influo de Cluny iris pliigante, sed malhavis organizon. La monaĥejoj akiris la rajton stampi monerojn, ili malfermis lernejojn kaj bibliotekojn. Je la morto de Odono, en 942, la prestiĝo de Cluny estis jam tre grava. Sekvis lin Aimar, daŭrigante lian verkon, sed en 948 li blindiĝis kaj oni enoficigis kiel helpanto Majolon, kiu findirektis Klunizon de 954 ĝis 994. Devena de riĉa kaj grava familio de senjoroj de Válenosle, Majolo uzis la tutan sperton akiritan por administri la grandan tiaman povon de Cluny.

La Regularo (nome kluniza aŭ klunia) estis adoptita de aliaj monaĥejoj, kiuj formis, kune kun Cluny, veran monaĥan imperion de aŭtonomaj abatejoj sed submetitaj al la komuna registaro de la abato de Cluny. La malfortigo de la reformo en Germanio kaj Loreno, plifortigis la situacion de Cluny dum la monaĥismo. La ordeno apogiĝis sur la alta aristokratio, la imperiestro, la reĝo de Burgonjo, la grafoj kaj la episkopoj. Oni fondis novajn monaĥejojn klunizajn, kaj oni konvertis aliajn por akcepti la disciplinon klunian. La Ordeno de Cluny ĉeestis en Ĵurazo, Dofineo, Provenco, la valo de la rivero Rodano, la sudo de Burgonjo, kaj la Burbonejo. Ĝi subtenas tridekon de monaĥejoj tre dinamikaj.