Superkonduktiveco: Malsamoj inter versioj
[kontrolita revizio] | [kontrolita revizio] |
DidCORN (diskuto | kontribuoj) e Forlaso de superflua bildo, kaj aldono de mankantaj komentaroj |
DidCORN (diskuto | kontribuoj) Kurboj de induktitaj magnetaj kampoj pri tipo I kaj tipo II superkonduktantoj |
||
Linio 3: | Linio 3: | ||
[[Dosiero:Meissner effect p1390048.jpg|thumb|180px|[[Magneto]] fluganta super [[alta-temperatura superkonduktanto]], malvarmigata per [[likva azoto]], la kurentoj en la superkonduktanto agas kiel alia magneto forpelante la unua.]] |
[[Dosiero:Meissner effect p1390048.jpg|thumb|180px|[[Magneto]] fluganta super [[alta-temperatura superkonduktanto]], malvarmigata per [[likva azoto]], la kurentoj en la superkonduktanto agas kiel alia magneto forpelante la unua.]] |
||
[[Dosiero:Magnet 4.jpg|thumb|180px|<!-- _Namagnesowany_ objekto (filozofio) [[_lewitacja_ (tekniko)|_lewituje_]] _nad_ _nadprzewodnikiem_ _schłodzonym_ do -200 °C -->]] |
[[Dosiero:Magnet 4.jpg|thumb|180px|<!-- _Namagnesowany_ objekto (filozofio) [[_lewitacja_ (tekniko)|_lewituje_]] _nad_ _nadprzewodnikiem_ _schłodzonym_ do -200 °C -->]] |
||
[[Dosiero:Supraleitung.jpg|thumb|180px|<!-- In _diesem_ _Fall_ _schwebt_ _ein_ _keramischer_ _Hochtemperatursupraleiter_ _über_ _einem_ Magneta bendo, _wie_ es aLS _Haftband_ an _Kühlschränken_ _benutzt_ _wird_. -->]] |
[[Dosiero:Supraleitung.jpg|thumb|180px|Pri ĉi tiu kazo, ceramiko el alta temperatura superkonduktanto ŝvebis super magneta bendo, kiu estis uzata kiel adhera rubando por fridujoj.<!-- In _diesem_ _Fall_ _schwebt_ _ein_ _keramischer_ _Hochtemperatursupraleiter_ _über_ _einem_ Magneta bendo, _wie_ es aLS _Haftband_ an _Kühlschränken_ _benutzt_ _wird_. -->]] |
||
⚫ | |||
⚫ | |||
⚫ | |||
⚫ | |||
⚫ | |||
'''Superkonduktiveco''' estas treege granda [[konduktiveco]] (tuta malapero de la [[elektra rezistanco]]) de certaj substancoj proksime de la nulpunkto de la absoluta temperaturskalo, sub iu difinita temperatura grado. Tiu grado plej ofte estas sub –253 °C (20 K). |
'''Superkonduktiveco''' estas treege granda [[konduktiveco]] (tuta malapero de la [[elektra rezistanco]]) de certaj substancoj proksime de la nulpunkto de la absoluta temperaturskalo, sub iu difinita temperatura grado. Tiu grado plej ofte estas sub –253 °C (20 [[Kelvino|K]]). Superkonduktiveca materialo forigas eĉ fortan [[magneta kampo|magnetan kampon]] sub la limvaloro. |
||
La superkonduktivecon (de [[hidrargo]]) malkovris la nederlanda fizikisto [[Heike Kamerlingh Onnes]] en 1911. Similajn proprecojn havas pluaj 25 kemiaj elementoj kaj miloj da kemiaj kombinaĵoj. Unu el ili estas [[YBaCuO]]. Aliaj materaloj havas - ĉe temperaturo tre proksima al la absoluta nulo - normalan konduktivecon. |
La superkonduktivecon (de [[hidrargo]]) malkovris la nederlanda fizikisto [[Heike Kamerlingh Onnes]] en 1911. Similajn proprecojn havas pluaj 25 kemiaj elementoj kaj miloj da kemiaj kombinaĵoj. Unu el ili estas [[YBaCuO]]. Aliaj materaloj havas - ĉe temperaturo tre proksima al la absoluta nulo - normalan konduktivecon. |
||
Linio 15: | Linio 12: | ||
La superkonduktivaj materialoj (nomitaj '''superkonduktantoj''') estas ''perfektaj [[diamagnetismo|diamagnetoj]]'': ili povas malhelpi penetron de ekstera magneta kampo en internon de la materialo: la t.n. ''molaj superkonduktiloj'' (tipo I) tute ĝis sojla limvaloro de la ekstera magneta kampo, dum la t.n. ''malmolaj superkonduktiloj'' (tipo II) forpelas el si la eksteran magnetan kampon ĝis unua sojla limvaloro, kaj parte forbaras la eksteran magnetan kampon inter la unua kaj dua sojla limvaloro. La malmolaj superkonduktiloj ofte tenas la superkonduktivecon eĉ en forta magneta kampo, pro siaj altaj duaj limvaloroj. |
La superkonduktivaj materialoj (nomitaj '''superkonduktantoj''') estas ''perfektaj [[diamagnetismo|diamagnetoj]]'': ili povas malhelpi penetron de ekstera magneta kampo en internon de la materialo: la t.n. ''molaj superkonduktiloj'' (tipo I) tute ĝis sojla limvaloro de la ekstera magneta kampo, dum la t.n. ''malmolaj superkonduktiloj'' (tipo II) forpelas el si la eksteran magnetan kampon ĝis unua sojla limvaloro, kaj parte forbaras la eksteran magnetan kampon inter la unua kaj dua sojla limvaloro. La malmolaj superkonduktiloj ofte tenas la superkonduktivecon eĉ en forta magneta kampo, pro siaj altaj duaj limvaloroj. |
||
En 1986–87 evidentiĝis, ke kelkaj malmolaj superkonduktiloj tenadas la superkonduktivecon eĉ ĉe temperaturo 98 K, oni malkovris superkonduktivajn kombinaĵojn ĉe 134 kaj 127 K. Ĉe tiu temperaturo la superkonduktilo entenas kuprajn kaj oksigenajn atomojn ordigitajn en ĉenoj aŭ ebenoj de la kristalkrado. Iliaj proprecoj estas anizotropaj, tio estas: ili dependas de la direkto de la kurento kaj la magneta kampo rilate la atomajn ebenojn kaj ĉenojn. |
En 1986–87 evidentiĝis, ke kelkaj malmolaj superkonduktiloj tenadas la superkonduktivecon eĉ ĉe temperaturo 98 K, oni malkovris superkonduktivajn kombinaĵojn ĉe 134 kaj 127 K. Ĉe tiu temperaturo la superkonduktilo entenas kuprajn kaj oksigenajn atomojn ordigitajn en ĉenoj aŭ ebenoj de la [[kristalsistemo|kristalkrado]]. Iliaj proprecoj estas anizotropaj, tio estas: ili dependas de la direkto de la kurento kaj la magneta kampo rilate la atomajn ebenojn kaj ĉenojn. |
||
Tiuj alt-temperaturaj superkonduktiloj estas ceramikaĵoj, kies proprecojn influas la oksigen-enteno. Ĉar la ceramik-oksidoj estas teneblaj en superkonduktiva stato per pli malmultekoste produktebla likva nitrogeno, tial ili estas tre gravaj el ekonomia vidpunkto. Ilia malavantaĝo estas la rigideco, kelkfoje nestabileco, surfaca malpuriĝo. |
Tiuj alt-temperaturaj superkonduktiloj estas ceramikaĵoj, kies proprecojn influas la oksigen-enteno. Ĉar la ceramik-oksidoj estas teneblaj en superkonduktiva stato per pli malmultekoste produktebla likva nitrogeno, tial ili estas tre gravaj el ekonomia vidpunkto. Ilia malavantaĝo estas la rigideco, kelkfoje nestabileco, surfaca malpuriĝo. |
||
Oni uzas superkonduktivajn materialojn en kuracistaj bildomontraj aparatoj, magnetaj energirezervejoj, generatoroj, transformatoroj ktp. |
Oni uzas superkonduktivajn materialojn en kuracistaj bildomontraj aparatoj, magnetaj energirezervejoj, generatoroj, transformatoroj ktp. |
||
== Eksteraj ligiloj == |
== Eksteraj ligiloj == |
||
{{Artikolo voĉlegita}} |
{{Artikolo voĉlegita}} |
||
⚫ | |||
[[Dosiero:Magnetización según el tipo de superconductor.png|thumb|left|220px|Komparo de reagoj de induktiaj kampoj al eksteraj magnetaj kampoj inter superkonduktantoj de tipo I (ruĝa kurbo) kaj de tipo II (blua kurbo).]] |
|||
⚫ | |||
⚫ | |||
{{Commons|Category:Superconductors}} |
{{Commons|Category:Superconductors}} |
Kiel registrite je 18:50, 11 nov. 2012
Alt-temperaturaj superkonduktiloj:Kial iuj materialoj montras superkonduktivecon je temperaturoj pli altaj ol 50 K? |
Superkonduktiveco estas treege granda konduktiveco (tuta malapero de la elektra rezistanco) de certaj substancoj proksime de la nulpunkto de la absoluta temperaturskalo, sub iu difinita temperatura grado. Tiu grado plej ofte estas sub –253 °C (20 K). Superkonduktiveca materialo forigas eĉ fortan magnetan kampon sub la limvaloro.
La superkonduktivecon (de hidrargo) malkovris la nederlanda fizikisto Heike Kamerlingh Onnes en 1911. Similajn proprecojn havas pluaj 25 kemiaj elementoj kaj miloj da kemiaj kombinaĵoj. Unu el ili estas YBaCuO. Aliaj materaloj havas - ĉe temperaturo tre proksima al la absoluta nulo - normalan konduktivecon.
La superkonduktivaj materialoj (nomitaj superkonduktantoj) estas perfektaj diamagnetoj: ili povas malhelpi penetron de ekstera magneta kampo en internon de la materialo: la t.n. molaj superkonduktiloj (tipo I) tute ĝis sojla limvaloro de la ekstera magneta kampo, dum la t.n. malmolaj superkonduktiloj (tipo II) forpelas el si la eksteran magnetan kampon ĝis unua sojla limvaloro, kaj parte forbaras la eksteran magnetan kampon inter la unua kaj dua sojla limvaloro. La malmolaj superkonduktiloj ofte tenas la superkonduktivecon eĉ en forta magneta kampo, pro siaj altaj duaj limvaloroj.
En 1986–87 evidentiĝis, ke kelkaj malmolaj superkonduktiloj tenadas la superkonduktivecon eĉ ĉe temperaturo 98 K, oni malkovris superkonduktivajn kombinaĵojn ĉe 134 kaj 127 K. Ĉe tiu temperaturo la superkonduktilo entenas kuprajn kaj oksigenajn atomojn ordigitajn en ĉenoj aŭ ebenoj de la kristalkrado. Iliaj proprecoj estas anizotropaj, tio estas: ili dependas de la direkto de la kurento kaj la magneta kampo rilate la atomajn ebenojn kaj ĉenojn.
Tiuj alt-temperaturaj superkonduktiloj estas ceramikaĵoj, kies proprecojn influas la oksigen-enteno. Ĉar la ceramik-oksidoj estas teneblaj en superkonduktiva stato per pli malmultekoste produktebla likva nitrogeno, tial ili estas tre gravaj el ekonomia vidpunkto. Ilia malavantaĝo estas la rigideco, kelkfoje nestabileco, surfaca malpuriĝo.
Oni uzas superkonduktivajn materialojn en kuracistaj bildomontraj aparatoj, magnetaj energirezervejoj, generatoroj, transformatoroj ktp.
Eksteraj ligiloj
- Ĉi tiu artikolo legita esperante ĉe YouTube