Gambovjolo: Malsamoj inter versioj
[kontrolita revizio] | [kontrolita revizio] |
KuBOT (diskuto | kontribuoj) e Anstataŭigo de ne plu uzota Ŝablono:EL; vidu VP:DT en Marto 2017 |
786r (diskuto | kontribuoj) Neniu resumo de redakto |
||
Linio 1: | Linio 1: | ||
[[Dosiero:Karl Friedrich Abel by Thomas Gainsborough.jpg| |
[[Dosiero:Karl Friedrich Abel by Thomas Gainsborough.jpg|eta|[[Karl Friedrich Abel]] kun gambovjolo]] |
||
'''Gambovjolo''' estas [[kordinstrumento]]. Ĝi sonas malpli laŭte kaj malpli brile ol la violono, |
'''Gambovjolo''' estas [[kordinstrumento]]. Ĝi sonas malpli laŭte kaj malpli brile ol la violono, sed tamen delikate kaj mistere. Laŭ registro ĝi pli similas al la violonĉelo. Ĝi ofte pensigas pri voĉo eĥanta en la memoro, kiel en la komponaĵo de [[Marin Marais]] ''Les voix humaines'', kaj ĝi povas esti ankaŭ tenere karesa, kiel en la duetoj de la [[Sinjoro de Sainte-Colombe]], ''Concerts pour deux violes égales''. |
||
sed tamen delikate kaj mistere. Laŭ registro ĝi pli similas al la violonĉelo. Ĝi ofte pensigas pri voĉo eĥanta en la memoro, kiel en la komponaĵo de [[Marin Marais]] ''Les voix humaines'', |
|||
kaj ĝi povas esti ankaŭ tenere karesa, kiel en la duetoj de la [[Sinjoro de Sainte-Colombe]] |
|||
''Concerts pour deux violes égales''. |
|||
== Uzoj == |
== Uzoj == |
||
[[Dosiero:Viola da gamba.png|eta|Diversaj grandoj de gambovjolo de ''Syntagma musicum'' de Michael Praetorius, 1618]] |
|||
Ofte ĝi estis uzata nur por ludi la [[basa]]n akompanadon, aŭ akompani solistan muzikilon, |
Ofte ĝi estis uzata nur por ludi la [[basa]]n akompanadon, aŭ akompani solistan muzikilon, ekzemple [[klaviceno]]n. Ekzemple en la muziko de la [[angla kampardancado]] la baso estas ludata de gambovjolo.<ref>[http://stringedinstrumentdatabase.aornis.com/datumbazo/ Datumbazo de kordinstrumentoj]</ref> |
||
Ĝi ankaŭ estis multe ludata, precipe en [[Anglio]], en [[gambovjolaro]]j, t.e. kolektoj de pluraj gambovjoloj diversregistraj. Tia muziko, komponata precipe en la unua duono de la 17-a jarcento, |
Ĝi ankaŭ estis multe ludata, precipe en [[Anglio]], en [[gambovjolaro]]j, t.e. kolektoj de pluraj gambovjoloj diversregistraj. Tia muziko, komponata precipe en la unua duono de la 17-a jarcento, estas kompleksa, revema, subtila, kaj nuancoplena. |
||
estas kompleksa, revema, subtila, kaj nuancoplena. |
|||
Pli malfrue oni ankaŭ, precipe en Francio, ludis ĝin kiel solistan instrumenton. Unu inter la plej famaj komponistoj por solista gambovjolo estis la tiel nomata [[Sinjoro de Sainte-Colombe]]. |
Pli malfrue oni ankaŭ, precipe en Francio, ludis ĝin kiel solistan instrumenton. Unu inter la plej famaj komponistoj por solista gambovjolo estis la tiel nomata [[Sinjoro de Sainte-Colombe]]. |
||
Linio 16: | Linio 13: | ||
La historie lasta komponisto por la gambovjolo estis la germana [[Karl Friedrich Abel]]. |
La historie lasta komponisto por la gambovjolo estis la germana [[Karl Friedrich Abel]]. |
||
Post ĝia malfavoriĝo (ekde la 18-a jarcento) kaj forgesiĝo flanke de ĉiuj krom la historiistoj kaj muzeogardistoj, oni remalkovris la belecon de ĝia sono kaj de la muzikaĵoj komponitaj por ĝi. |
Post ĝia malfavoriĝo (ekde la 18-a jarcento) kaj forgesiĝo flanke de ĉiuj krom la historiistoj kaj muzeogardistoj, oni remalkovris la belecon de ĝia sono kaj de la muzikaĵoj komponitaj por ĝi. Kelkaj muzikistoj refamigis ĝin en la malfrua 20-a jarcento.{{kiu?}} |
||
Kelkaj muzikistoj refamigis ĝin en la malfrua 20-a jarcento. |
|||
<!-- Kiu kaj kiam? --> |
|||
== Komponistoj, kiuj verkis por la gambovjolo |
== Komponistoj == |
||
Komponistoj, kiuj verkis por la gambovjolo: |
|||
Angloj: |
Angloj: |
||
Linio 43: | Linio 39: | ||
:[[Johann Sebastian Bach]] |
:[[Johann Sebastian Bach]] |
||
Nuntempe: |
|||
* [[Jordi Savall]]: filmo ''[[Tous les matins du monde]]'' ("Ĉiuj matenoj de la mondo" de [[Alain Corneau]]) |
* [[Jordi Savall]]: filmo ''[[Tous les matins du monde]]'' ("Ĉiuj matenoj de la mondo" de [[Alain Corneau]]) |
||
== Fontoj == |
|||
<gallery> |
|||
<references/> |
|||
Dosiero:Viola da gamba.png|<!-- thumb|left|180px|es:Viola de gamba es->eo:Aldviolono _de_ _gamba_ en:Various sizes of viol, from Michael Praetorius' ''Syntagma musicum'' (1618) en->eo:_Various_ (katizas, dimensioj, grandoj) (da, de) gambovjolo, (de, ek de, el) Michael Praetorius' ''_Syntagma_ _musicum_'' (1618) nn:Fire medlemmer av gambefamilien frå ''Syntagma musicum''. nl:Diverse typen viola da gamba's nl->eo:_Diverse_ _typen_ gambovjolo's de:Die Gamben-Familie: (1. 2. 3. Viola da Gamba 4. Violone, Groß Viol-de Gamba Baß) de->eo:_Die_ _Gamben_-_Familie_: (1. 2. 3. Gambovjolo 4. _Violone_, _Groß_ _Viol_-_de_ _Gamba_ _Baß_) sv:Viola da gamba av olika storlekar. sv->eo:_Viola_ _da_ gambovjolo _av_ _olika_ _storlekar_. --> |
|||
</gallery> |
|||
== Eksteraj ligiloj == |
== Eksteraj ligiloj == |
||
* http://www.vdgs.demon.co.uk |
* ''[http://www.vdgs.demon.co.uk The Viola da Gamba Society]'' ({{en}}) |
||
* http://www.sankey.ws/viol.html |
* ''[http://www.sankey.ws/viol.html The Sound of the Division Viol]'' ({{en}}) |
||
* http://www.unc.edu/~jbr/MEGAVIOL.DOS |
* ''[http://www.unc.edu/~jbr/MEGAVIOL.DOS Megaviol: A Bibliography]'' (bibliografio, en la angla) |
||
* http://www.vdgsj.org |
* ''[http://www.vdgsj.org Viola da Gamba society of Japan]'' ({{ja}}) |
||
[[Kategorio:Muzikaj instrumentoj]] |
[[Kategorio:Muzikaj instrumentoj]] |
Kiel registrite je 23:59, 5 feb. 2018
Gambovjolo estas kordinstrumento. Ĝi sonas malpli laŭte kaj malpli brile ol la violono, sed tamen delikate kaj mistere. Laŭ registro ĝi pli similas al la violonĉelo. Ĝi ofte pensigas pri voĉo eĥanta en la memoro, kiel en la komponaĵo de Marin Marais Les voix humaines, kaj ĝi povas esti ankaŭ tenere karesa, kiel en la duetoj de la Sinjoro de Sainte-Colombe, Concerts pour deux violes égales.
Uzoj
Ofte ĝi estis uzata nur por ludi la basan akompanadon, aŭ akompani solistan muzikilon, ekzemple klavicenon. Ekzemple en la muziko de la angla kampardancado la baso estas ludata de gambovjolo.[1]
Ĝi ankaŭ estis multe ludata, precipe en Anglio, en gambovjolaroj, t.e. kolektoj de pluraj gambovjoloj diversregistraj. Tia muziko, komponata precipe en la unua duono de la 17-a jarcento, estas kompleksa, revema, subtila, kaj nuancoplena.
Pli malfrue oni ankaŭ, precipe en Francio, ludis ĝin kiel solistan instrumenton. Unu inter la plej famaj komponistoj por solista gambovjolo estis la tiel nomata Sinjoro de Sainte-Colombe.
La historie lasta komponisto por la gambovjolo estis la germana Karl Friedrich Abel.
Post ĝia malfavoriĝo (ekde la 18-a jarcento) kaj forgesiĝo flanke de ĉiuj krom la historiistoj kaj muzeogardistoj, oni remalkovris la belecon de ĝia sono kaj de la muzikaĵoj komponitaj por ĝi. Kelkaj muzikistoj refamigis ĝin en la malfrua 20-a jarcento.[kiu?]
Komponistoj
Komponistoj, kiuj verkis por la gambovjolo:
Angloj:
Francoj:
Germanoj:
Nuntempe:
- Jordi Savall: filmo Tous les matins du monde ("Ĉiuj matenoj de la mondo" de Alain Corneau)
Fontoj
Eksteraj ligiloj
- The Viola da Gamba Society (angle)
- The Sound of the Division Viol (angle)
- Megaviol: A Bibliography (bibliografio, en la angla)
- Viola da Gamba society of Japan (japane)