Suna Periodo

Suna periodo estas unu el 24 punktoj en tradicia Ĉina kalendaro kiu egalas apartan astronomian eventon aŭ signifas kelkan naturan fenomenon. La punktoj estas interspacigitaj 15° dise laŭ la Ekliptiko kaj estas uzita de luna kalendaro resti samtempigita kun la sezonoj. Sunaj periodoj devenitaj el Ĉinio, tiame disvastigitaj al orientazia kultura kultura sfero. Tio ĉi estas elmontrita de la fakto ke tradicia ĉina hanziaj karakteroj por plejparto de la sunaj periodoj estas identaj.

Ĉar la sunrapido de 002 laŭ la ekliptiko varias dependanta sur la Tero-Suna distanco, la nombro de tagoj kiujn prenas la Suno por veturi inter ĉiu paro de sunaj periodoj varias iomete dum la jaro. Ĉiu suna periodo estas disigita en tri pentadoj (pentad - 候 hou). Ĉiu pentado konsistas de kvin tagoj (malofte ses), do estas 72 pentadoj en jaro.

Listo de sunaj periodoj[redakti | redakti fonton]

Longi- tudo	Kutima traduko	Ĉina nomo ¹	Japana nomo	Korea nomo ²	Vjetnama nomo	Dato ³	Rimarko
315°	komenco de printempo	立春 lìchūn	立春 risshun	입춘 (立春) ipchun	Lập xuân	Feb 4
330°	pluva akvo	雨水 yǔshuǐ	雨水 usui	우수 (雨水) usu	Vũ thủy	Feb 19	pli da pluvo ol neĝo
345°	vekata de insektoj	驚蟄 (惊蛰) jīngzhé	啓蟄 keichitsu	경칩 (驚蟄) gyeongchip	Kinh trập	Mar 6	lumigita. vekata de insektoj de Vintra dormo. Vidu la noton ĉe ĉina kalendaro#Suna periodo.
0°	printempa ekvinokso	春分 chūnfēn	春分 shunbun	춘분 (春分) chunbun	Xuân phân	Mar 21	lumigita. Printempa divido (aŭ centra)
15°	Sereno	清明 qīngmíng	清明 seimei	청명 (清明) cheongmyeong	Thanh minh	Apr 5	Serena Festo
30°	grajna pluvo	穀雨 (谷雨) gǔyǔ	穀雨 kokuu	곡우 (穀雨) gogu	Cốc vũ	Apr 20	lumigita. grajna pluvo: pluvaj helpoj, grajno kreskas
45°	komenco de somero	立夏 lìxià	立夏 rikka	입하 (立夏) ipha	Lập hạ	majo 6
60°	grajno sate	小滿 (小满) xiǎomǎn	小満 shōviro	소만 (小滿) soman	Tiểu mãn	majo 21	grajnoj estas dikaj
75°	grajno en aristo	芒種 (芒种) mángzhòng	芒種 bōshu	망종 (芒種) *mangjong	Mang chủ*ng	Jun 6	lumigita aristo (barbo de grajno) kreskas
90°	somera solstico	夏至 xiàzhì	夏至 geshi	하지 (夏至) haji	Hạ chí	Jun 21	lumigita somera antipodo (de alto de suno)
105°	malgranda varmo	小暑 xiǎoshǔ	小暑 shōsho	소서 (小暑) soseo	Tiểu thử	Jul 7
120°	granda varmo	大暑 dàshǔ	大暑 taisho	대서 (大暑) daeseo	Đại thử	Jul 23
135°	komenco de aŭtuno	立秋 lìqiū	立秋 risshū	입추 (立秋) ipchu	Lập thu	Aug 8
150°	limo de varmo	處暑 (处暑) chǔ*shǔ	処暑 shosho	처서 (處暑) cheoseo	Xử thử	Aug 23	lumigita loĝas en varmo
165°	blanka roso	白露 báilù	白露 hakuro	백로 (白露) baekro	Bạch lộ	Sep 8	densigita malsekecajn farojn rosa blanko
180°	aŭtuna ekvinokso	秋分 qiūfēn	秋分 shūbulko	추분 (秋分) chubun	Thu phân	Sep 23	lumigita aŭtuna divido (aŭ centra)
195°	malvarma roso	寒露 hánlù	寒露 kanro	한로 (寒露) hallo	Hàn lộ	Oct 8
210°	frosta deveno	霜降 shuāngjiàng	霜降 sōkō	상강 (霜降) sanggang	Sương giáng	Oct 23	apero de frosto kaj deveno de malvarma temperaturo
225°	komenco de vintro	立冬 lìdōng	立冬 rittō	입동 (立冬) ipdong	Lập đông	Nov 7
240°	malgranda neĝo	小雪 xiǎoxuě	小雪 shōsetsu	소설 (小雪) soseol	Tiểu tuyết	Nov 22
255°	granda neĝo	大雪 dàxuě	大雪 taisetsu	대설 (大雪) daeseol	Đại tuyết	Dec 7
270°	vintra solstico	冬至 dōngzhì	冬至 tōji	동지 (冬至) dongji	Đông chí	Dec 22	lumigita vintra antipodo (de alto de suno)
285°	malgranda malvarmo	小寒 xiǎohán	小寒 shōkan	소한 (小寒) sohan	Tiểu hàn	Jan 6
300°	granda malvarmo	大寒 dàhán	大寒 daikan	대한 (大寒) daehan	Đại hàn	Jan 20

Simpligis ĉinajn karakterojn estas montrita en krampoj se ili malsamas de la Tradiciaj ĉinaj karakteroj.
Hanzio estas indikita en krampoj.
Dato povas varii ene de ±1 taga gamo.

La "Kanto de Sunaj periodoj" estas uzita faciligi la parkerigon de jiéqì:

Ĉina	Pinjino
春雨驚春清穀天夏滿芒夏暑相連秋處露秋寒霜降冬雪雪冬小大寒每月兩節不變更最多相差一兩天上半年來六、廿一下半年是八、廿三	Chūn yǔ jīng chūn qīng gǔ tiān, xià mǎn máng xià shǔ xiāng lián, qiū chù lù qiū hán shuāng jiàng, dōng xuě xuě dōng xiǎo dà hán. měi yuè liǎng jié bù biàn gēng, zùi duō xiāng chā yī liǎng tiān shàng bàn nián lái liù, niàn yī xià bàn nián shì bā, niàn sān

Regiona noto[redakti | redakti fonton]

En Japanio, la termino Setsubun (節分) originale plu-gvidita al la antaŭtagoj de Risshun (立春, 315°, la komenco de Printempo) Rikka (立夏, 45°, la komenco de Somero), Risshū (立秋, 135°, la komenco de Aŭtuno) kaj Rittō (立冬, 225°, la komenco de Vintro), sed nuntempe plejparte plu-gvidas al la tago antaŭ Risŝun. La nomo de ĉiu suna periodo ankaŭ plu-gvidas al la periodo de tempo inter tiu tago kaj la sekvanta suna periodo aŭ 1/24a de jaro.