Trikolora ipomeo

Trikolora ipomeo Ipomoea tricolor, angle Mexican morning glory aŭ nur morning glory ^[1] estas specio de florplanto en la familio de Konvolvulacoj, apartenanta al la tropikoj de la Nova Mondo, kaj vaste kultivata kaj naturigita aliloke. Ĝi estas herba jara aŭ plurjara ĝemela liano kreskanta ĝis 2–4 m (7-13 futoj) alte. La folioj estas spirale aranĝitaj, 3–7 cm (1 "ĝis 3") longaj kun 1,5–6 cm (½ "ĝis 2") longa petiolo. La floroj estas trumpetformaj, 4–9 cm (2-4 coloj) en diametro, plej ofte bluaj kun blanka ĝis orflava centro.

Kultivado kaj uzoj[redakti | redakti fonton]

En kultivado, la specio estas tre ofte misnomita kiel Ipomoea violacea, fakte malsama kvankam rilata specio. I. tricolor ne toleras temperaturojn sub 5 °C (41 ℉), do en Mezvarma zonoj ĝi kutime kreskas kiel ĉiujara. Ĝi estas ĉiuokaze relative mallongdaŭra planto. Ĝi preferas varman, ŝirmitan, sunan pozicion kiel sudan aŭ okcident-orientan muron.

Konsumado de iu ajn parto de la planto povas kaŭzi malkomforton ^{^[2]}

Multaj kulturvarioj de I. tricolor kun malsamaj floraj koloroj estis elektitaj por uzi kiel ornamplanto; vaste kultivitaj ekzemploj inkluzivas:

‘Blue Star’
‘Flying Saucers’
‘Heavenly Blue’
‘Heavenly Blue Improved’
‘Pearly Gates’
‘Rainbow Flash’
‘Skylark’
‘Summer Skies’
‘Wedding Bells’

La kulturvario "Blue Star’ gajnis la Premion de Ĝardena Merito de la Reĝa Hortikultura Societo.

Venenaj kuracaĵoj[redakti | redakti fonton]

Komercaj semoj estas foje traktataj kun toksa metilhidrargo (kvankam la uzo de metilhidrargo estis malpermesita en Usono kaj Britio ekde la 1980-aj jaroj), kiu funkcias kiel konservilo kaj akumula neŭrotoksina veneno, kiun iuj konsideras utila por malinstigi distran uzadon de ili. Ne ekzistas laŭleĝa postulo en Usono malkaŝi al aĉetantoj, ke semoj estis traktitaj kun toksa pezmetala komponaĵo.^[3] Laŭ la libro Substancoj de Misuzo, krom metilhidrargo, oni asertas, ke la semoj estas foje kovritaj per iu kemiaĵo, kiun oni ne povas forigi per lavado, por kaŭzi malagrablajn fizikajn simptomojn kiel naŭzo kaj abdomena doloron. La libro diras, ke ĉi tiu kemiaĵo ankaŭ estas tokso.^[4]

Kolora ŝanĝo[redakti | redakti fonton]

En trikolora ipomea vario 'Ĉiela Bluo', la koloro de la floro ŝanĝiĝas dum florado laŭ pliiĝo de vakuola pH.^[5] Ĉi tiu ŝanĝo, de ruĝa al blua, estas induktita de kemiaj modifoj influantaj la antocianajn molekulojn ĉeestantajn en la petaloj.

Referencoj[redakti | redakti fonton]

^[1]Brickell, Christopher, ed. (2008). The Royal Horticultural Society A-Z Encyclopedia of Garden Plants. United Kingdom: Dorling Kindersley. p. 570. ISBN 9781405332965.
^[2] RHS Plant Selector - Ipomoea tricolor". Royal Horticultural Society. Retrieved 22 September 2020.
^[6] AGM Plants - Ornamental" (PDF). Royal Horticultural Society. July 2017. p. 53. Retrieved 13 March 2018.
^[3] Dunn Chace, Teri (2015). Seeing Seeds: A Journey into the World of Seedheads, Pods, and Fruit Portland OR: Timber Press. ISBN 978-1604694925.
^[4] Potter, James (2008). Substances of Abuse. Redding CA: Jubilee Enterprises. p. 157. ISBN 978-1930327467.
^[5] Yoshida, Kumi; Kawachi, Miki; Mori, Mihoko; Maeshima, Masayoshi; Kondo, Maki; Nishimura, Mikio; Kondo, Tadao (2005). "The Involvement of Tonoplast Proton Pumps and Na+(K+)/H+ Exchangers in the Change of Petal Color During Flower Opening of Morning Glory, Ipomoea tricolor cv. Heavenly Blue". Plant and Cell Physiology. 46 (3): 407–415. doi:10.1093/pcp/pci057. ISSN 1471-9053. PMID 15695444.

Eksteraj ligoj[redakti | redakti fonton]

Erowid Morning Glory vault

Taksonidentigiloj	Vikidatumoj: Q159698 Vikispecio: Ipomoea tricolor APDB: 8910 APNI: 206575 EoL: 580918 EPPO: IPOTO GBIF: 2928589 GRIN: 20231 iNaturalist: 59561 IPNI: 269966-1 IRMNG: 11057725 ISC: 114971 ITIS: 30820 NBN: NBNSYS0200002380 NCBI: 89664 PfaF: Ipomoea tricolor Plant List: tro-8500482 PLANTS: IPTR3 POWO: urn:lsid:ipni.org:names:269966-1 Tropikoj: 8500482 WFO: wfo-0001297050

Kategorio: Flaŭro el Sudameriko; Ipomeo; Herbaj kaj Fungaj haluciniloj; Naturaj fontoj de Lizergata acido; Grimpoplanto.

En tiu ĉi artikolo estis uzita traduko de la artikolo Ipomoea tricolor en la angla vikipedio.

Trikolora ipomeo en la Vikimedia Komunejo (Multrimedaj datumoj)
Kategorio Trikolora ipomeo en la Vikimedia Komunejo (Multrimedaj datumoj)
Trikolora ipomeo en Vikispecioj (Kolekto pri ĉiuj vivantaj estuloj)

↑ ^1,0 ^1,1 <ref>Brickell, Christopher, ed. (2008). The Royal Horticultural Society A-Z Encyclopedia of Garden Plants. United Kingdom: Dorling Kindersley. p. 570. ISBN 9781405332965 </li> <li id="cite_note-:1-2">↑ [[#cite_ref-:1_2-0|2,0]] [[#cite_ref-:1_2-1|2,1]] <nowiki><ref>RHS Plant Selector - Ipomoea tricolor". Royal Horticultural Society. Retrieved 22 September 2020 </li> <li id="cite_note-:3-3">↑ [[#cite_ref-:3_3-0|3,0]] [[#cite_ref-:3_3-1|3,1]] <nowiki><ref>Dunn Chace, Teri (2015). Seeing Seeds: A Journey into the World of Seedheads, Pods, and Fruit. Portland OR: Timber Press. ISBN 978-1604694925 </li> <li id="cite_note-:4-4">↑ [[#cite_ref-:4_4-0|4,0]] [[#cite_ref-:4_4-1|4,1]] <nowiki><ref>Potter, James (2008). Substances of Abuse. Redding CA: Jubilee Enterprises. p. 157. ISBN 978-1930327467 </li> <li id="cite_note-:5-5">↑ [[#cite_ref-:5_5-0|5,0]] [[#cite_ref-:5_5-1|5,1]] <nowiki><ref>Yoshida, Kumi; Kawachi, Miki; Mori, Mihoko; Maeshima, Masayoshi; Kondo, Maki; Nishimura, Mikio; Kondo, Tadao (2005). "The Involvement of Tonoplast Proton Pumps and Na+(K+)/H+ Exchangers in the Change of Petal Color During Flower Opening of Morning Glory, Ipomoea tricolor cv. Heavenly Blue". Plant and Cell Physiology. 46 (3): 407–415. doi:10.1093/pcp/pci057. ISSN 1471-9053. PMID 15695444 </li> <li id="cite_note-:2-6">[[#cite_ref-:2_6-0|↑]] <nowiki><ref>AGM Plants - Ornamental" (PDF). Royal Horticultural Society. July 2017. p. 53. Retrieved 13 March 2018

[:0-1] 1,0 ^1,1 <ref>Brickell, Christopher, ed. (2008). The Royal Horticultural Society A-Z Encyclopedia of Garden Plants. United Kingdom: Dorling Kindersley. p. 570. ISBN 9781405332965</span> </li> <li id="cite_note-:1-2">↑ [[#cite_ref-:1_2-0|<sup>2,0</sup>]] [[#cite_ref-:1_2-1|<sup>2,1</sup>]] <span class="reference-text"><nowiki><ref>RHS Plant Selector - Ipomoea tricolor". Royal Horticultural Society. Retrieved 22 September 2020</span> </li> <li id="cite_note-:3-3">↑ [[#cite_ref-:3_3-0|<sup>3,0</sup>]] [[#cite_ref-:3_3-1|<sup>3,1</sup>]] <span class="reference-text"><nowiki><ref>Dunn Chace, Teri (2015). Seeing Seeds: A Journey into the World of Seedheads, Pods, and Fruit. Portland OR: Timber Press. ISBN 978-1604694925</span> </li> <li id="cite_note-:4-4">↑ [[#cite_ref-:4_4-0|<sup>4,0</sup>]] [[#cite_ref-:4_4-1|<sup>4,1</sup>]] <span class="reference-text"><nowiki><ref>Potter, James (2008). Substances of Abuse. Redding CA: Jubilee Enterprises. p. 157. ISBN 978-1930327467</span> </li> <li id="cite_note-:5-5">↑ [[#cite_ref-:5_5-0|<sup>5,0</sup>]] [[#cite_ref-:5_5-1|<sup>5,1</sup>]] <span class="reference-text"><nowiki><ref>Yoshida, Kumi; Kawachi, Miki; Mori, Mihoko; Maeshima, Masayoshi; Kondo, Maki; Nishimura, Mikio; Kondo, Tadao (2005). "The Involvement of Tonoplast Proton Pumps and Na+(K+)/H+ Exchangers in the Change of Petal Color During Flower Opening of Morning Glory, Ipomoea tricolor cv. Heavenly Blue". Plant and Cell Physiology. 46 (3): 407–415. doi:10.1093/pcp/pci057. ISSN 1471-9053. PMID 15695444</span> </li> <li id="cite_note-:2-6">[[#cite_ref-:2_6-0|↑]] <span class="reference-text"><nowiki><ref>AGM Plants - Ornamental" (PDF). Royal Horticultural Society. July 2017. p. 53. Retrieved 13 March 2018

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]