Veterano? estas la unua libro en Esperanto originale verkita de brazilano kaj presita en Brazilo. Kvankam gravaj verkoj jam estis presitaj en Brazilo, ili estis tradukoj aǔ lernolibroj. Dum 16 jaroj Veterano? restis la sola originala verko en Esperanto aperinta en Brazilo; nur en 1953 aperis la dua, nome Ivan la Sesa, de Geraldo Mattos. La tria, ankaŭ de Geraldo, estis la romano La Nigra Spartako, eldonita du jarojn post Ivan la Sesa.[1] Temas pri respondoj dum la UK en 1937 kaj aliaj artikoloj, verkitaj de Ismael Gomes Braga. En la unua parto de la libro, la aŭtoro respondas al la demandaro por la "Festo de la Veteranoj", aranĝita en la Ora Jubilea Kongreso de Esperanto en Varsovio. Preskaŭ ĉiuj respondoj estas enkondukitaj per kongrua strofo de Zamenhof. Tiuj respondoj donas detalojn por la historio de la Esperanto-movado. En la dua parto, pli ampleksa, troviĝas kvindeko da mallongaj verkaĵoj de la aŭtoro el diversaj epokoj de lia esperantista vivo.
„ Nun aperis la unua E-verko originale verkita kaj presita en Brazilio, kie tiel lerte la organizo laboras. Okaze de la „Festo de la Veteranoj“, aranĝita dum la 29-a en Varsovio, oni sendis al ĉiuj veteranoj en la mondo demandaron. Jen la respondo al la demandaro, kiun faris veterano Gomes Braga, enmetante historiajn faktojn, rimarkojn kaj bonajn meditaĵojn. Ĉiu legu la libron kaj helpu per tio kuraĝigi niajn brazilajn fervorajn samideanojn al novaj eldonaĵoj. ”
„ Ĉi tiu estas rimarkinda volumo, se nur pro tio, ke ĝi estas la unua originala Esperanta libro eldonita en Brazilo. Ĝi konsistas el du partoj—ambaŭ interesaj. La unua parto konsistas el respondoj al demandaro kiun sendis al multaj “veteranoj” la Varsovia Kongreskomitato, prepare al la “Festo de la Veteranoj” aranĝita por la Jubilea Kongreso.
La verkinto iom amuze indigniĝas, ke oni rigardas lin kiel veteranon. Apenaŭ li estas komencinta sian Esperantistan vivon: li lernis Esperanton antaŭ nur 30 jaroj. Post tio sekvas viglaj respondoj al la demandaro, kiuj vere prezentas historion de la Brazila movado. La tria respondo—al la demando “Kion vi mem entreprenis por la propagando en via lando?” —montras la mirindan persistemon de la verkinto kaj liaj kunlaborantoj. Preskaŭ ĉiu respondo estas enkondukita per tre konvena strofo el Zamenhofa poemo.
La cetero de la libro konsistas el aro da artikoletoj jam diversloke aperintaj. Ne ĉiu el ili havas egalan valoron, sed ĉiu estas vigla, inspira, kaj instiga al laboro.
Rilate la literaturan valoron de la libro ne estas multo dirinda. La stilo estas facila kaj klara; tamen iel enŝteliĝis kelke da ne pardoneblaj gramatikaj eraroj. Sed por justeco al s-ro Braga oni devas diri, ke li ne faras pretendojn verki literaturan majstraĵon. Sajne li celis doni al ni originalaĵon kuraĝigan kaj interesan. En tio li bone sukcesis. ”
_2.jpg)
